ப்³ருஹதா³ரண்யகோபநிஷத்³பா⁴ஷ்யம்
த்ருதீயோ(அ)த்⁴யாய:நவமம் ப்³ராஹ்மணம்
பூர்வப்ருஷ்ட²ம்      உத்தரப்ருஷ்ட²ம்
ஆநந்த³கி³ரிடீகா (ப்³ருஹதா³ரண்யக)
 
ஜாத ஏவ ந ஜாயதே கோ ந்வேநம் ஜநயேத்புந: । விஜ்ஞாநமாநந்த³ம் ப்³ரஹ்ம ராதிர்தா³து: பராயணம் திஷ்ட²மாநஸ்ய தத்³வித³ இதி ॥ 7 ॥
அத்ரேத³ம் விசார்யதே — ஆநந்த³ஶப்³தோ³ லோகே ஸுக²வாசீ ப்ரஸித்³த⁴: ; அத்ர ச ப்³ரஹ்மணோ விஶேஷணத்வேந ஆநந்த³ஶப்³த³: ஶ்ரூயதே ஆநந்த³ம் ப்³ரஹ்மேதி ; ஶ்ருத்யந்தரே ச — ‘ஆநந்தோ³ ப்³ரஹ்மேதி வ்யஜாநாத்’ (தை. உ. 3 । 6 । 9) ‘ஆநந்த³ம் ப்³ரஹ்மணோ வித்³வாந்’ (தை. உ. 2 । 9 । 1) ‘யதே³ஷ ஆகாஶ ஆநந்தோ³ ந ஸ்யாத்’ (தை. உ. 2 । 7 । 1) ‘யோ வை பூ⁴மா தத்ஸுக²ம்’ (சா². உ. 7 । 23 । 1) இதி ச ; ‘ஏஷ பரம ஆநந்த³:’ இத்யேவமாத்³யா: ; ஸம்வேத்³யே ச ஸுகே² ஆநந்த³ஶப்³த³: ப்ரஸித்³த⁴: ; ப்³ரஹ்மாநந்த³ஶ்ச யதி³ ஸம்வேத்³ய: ஸ்யாத் , யுக்தா ஏதே ப்³ரஹ்மணி ஆநந்த³ஶப்³தா³: । நநு ச ஶ்ருதிப்ராமாண்யாத் ஸம்வேத்³யாநந்த³ஸ்வரூபமேவ ப்³ரஹ்ம, கிம் தத்ர விசார்யமிதி — ந, விருத்³த⁴ஶ்ருதிவாக்யத³ர்ஶநாத் — ஸத்யம் , ஆநந்த³ஶப்³தோ³ ப்³ரஹ்மணி ஶ்ரூயதே ; விஜ்ஞாநப்ரதிஷேத⁴ஶ்ச ஏகத்வே — ‘யத்ர த்வஸ்ய ஸர்வமாத்மைவாபூ⁴த் , தத்கேந கம் பஶ்யேத் , தத்கேந கிம் விஜாநீயாத்’ (ப்³ரு. உ. 4 । 5 । 15) ‘யத்ர நாந்யத்பஶ்யதி நாந்யச்ச்²ருணோதி நாந்யத்³விஜாநாதி ஸ பூ⁴மா’ (சா². உ. 7 । 24 । 1) ‘ப்ராஜ்ஞேநாத்மநா ஸம்பரிஷ்வக்தோ ந பா³ஹ்யம் கிஞ்சந வேத³’ (ப்³ரு. உ. 4 । 3 । 21) இத்யாதி³ ; விருத்³த⁴ஶ்ருதிவாக்யத³ர்ஶநாத் தேந கர்தவ்யோ விசார: । தஸ்மாத் யுக்தம் வேத³வாக்யார்த²நிர்ணயாய விசாரயிதும் । மோக்ஷவாதி³விப்ரதிபத்தேஶ்ச — ஸாங்க்²யா வைஶேஷிகாஶ்ச மோக்ஷவாதி³நோ நாஸ்தி மோக்ஷே ஸுக²ம் ஸம்வேத்³யமித்யேவம் விப்ரதிபந்நா: ; அந்யே நிரதிஶயம் ஸுக²ம் ஸ்வஸம்வேத்³யமிதி ॥

ஸச்சிதா³ந்தா³த்மகம் ப்³ரஹ்ம வித்³யாவித்³யாப்⁴யாம் ப³ந்த⁴மோக்ஷாஸ்பத³மித்யுக்தமிதா³நீம் ப்³ரஹ்மாநந்தே³ விசாரமவதாரயந்நவிகீ³தமர்த²மாஹ —

அத்ரேதி ।

ததா²(அ)பி ப்ரக்ருதே வாக்யே கிமாயாதமிதி ததா³ஹ —

அத்ர சேதி ।

ந ச கேவலமத்ரைவா(அ)(அ)நந்த³ஶப்³தோ³ ப்³ரஹ்மவிஶேஷணார்த²கத்வேந ஶ்ருத: கிந்து தைத்திரீயகாதா³வபீத்யாஹ —

ஶ்ருத்யந்தரே சேதி ।

ப்³ரஹ்மணோ விஶேஷணத்வேநா(அ)(அ)நந்த³ஶப்³த³: ஶ்ரூயத இதி ஸம்ப³ந்த⁴: ।

அந்யா: ஶ்ரூதீரேவோதா³ஹரதி —

ஆநந்த³ இத்யாதி³நா ।

ஏவமாத்³யா: ஶ்ருதய இதி ஶேஷ: ।

ததா²(அ)பி கத²ம் விசாரஸித்³தி⁴ஸ்தத்ரா(அ)(அ)ஹ —

ஸம்வேத்³ய இதி ।

லோகப்ரஸித்³தே⁴ரத்³வைதஶ்ருதேஶ்ச ப்³ரஹ்மண்யாநந்த³: ஸம்வேத்³யோ(அ)ஸம்வேத்³யோ வேதி விசார: கர்தவ்ய இத்யர்த²: ।

உப⁴யத்ர ப²லம் த³ர்ஶயதி —

ப்³ரஹ்மா(அ)(அ)நந்த³ஶ்சேதி ।

அந்யதா² லோகவேத³யோ: ஶப்³தா³ர்த²பே⁴தா³த³விஶிஷ்டஸ்து வாக்யார்த² இதி ந்யாயவிரோதோ⁴(அ)ஸம்வேத்³யத்வே புநரத்³வைதஶ்ருதிரவிருத்³தே⁴தி பா⁴வ: ।

விசாரமாக்ஷிபதி —

நந்விதி ।

விருத்³த⁴ஶ்ருத்யர்த²நிர்ணயார்த²ம் விசாரகர்தவ்யதாம் த³ர்ஶயதி —

நேதி ।

ஸம்க்³ரஹவாக்யம் விவ்ருணோதி —

ஸத்யமித்யாதி³நா ।

ஏகத்வே ஸதி விஜ்ஞாநப்ரதிஷேத⁴ஶ்ருதிமேவோதா³ஹரதி —

யத்ரேத்யாதி³நா ।

இத்யாதி³ஶ்ரவணமிதி ஶேஷ: ।

ப²லிதமாஹ —

விருத்³த⁴ஶ்ருதீதி ।

ஶ்ருதிவிப்ரதிபத்தேர்விசாரகர்தவ்யதாமுபஸம்ஹரதி —

தஸ்மாதி³தி ।

தத்ரைவ ஹேத்வந்தரமாஹ —

மோக்ஷேதி ।

தாமேவ விப்ரதிபத்திம் விவ்ருணோதி —

ஸாங்க்²யா இதி ।