ಯತ್ತೇ ಕಶ್ಚಿದಬ್ರವೀತ್ತಛೃಣವಾಮೇತ್ಯಬ್ರವೀನ್ಮೇ ಜಿತ್ವಾ ಶೈಲಿನಿರ್ವಾಗ್ವೈ ಬ್ರಹ್ಮೇತಿ ಯಥಾ ಮಾತೃಮಾನ್ಪಿತೃಮಾನಾಚಾರ್ಯವಾನ್ಬ್ರೂಯಾತ್ತಥಾ ತಚ್ಛೈಲಿನಿರಬ್ರವೀದ್ವಾಗ್ವೈ ಬ್ರಹ್ಮೇತ್ಯವದತೋ ಹಿ ಕಿಂ ಸ್ಯಾದಿತ್ಯಬ್ರವೀತ್ತು ತೇ ತಸ್ಯಾಯತನಂ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಂ ನ ಮೇಽಬ್ರವೀದಿತ್ಯೇಕಪಾದ್ವಾ ಏತತ್ಸಮ್ರಾಡಿತಿ ಸ ವೈ ನೋ ಬ್ರೂಹಿ ಯಾಜ್ಞವಲ್ಕ್ಯ । ವಾಗೇವಾಯತನಮಾಕಾಶಃ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾ ಪ್ರಜ್ಞೇತ್ಯೇನದುಪಾಸೀತ । ಕಾ ಪ್ರಜ್ಞತಾ ಯಾಜ್ಞವಲ್ಕ್ಯ । ವಾಗೇವ ಸಮ್ರಾಡಿತಿ ಹೋವಾಚ । ವಾಚಾ ವೈ ಸಮ್ರಾಡ್ಬಂಧುಃ ಪ್ರಜ್ಞಾಯತ ಋಗ್ವೇದೋ ಯಜುರ್ವೇದಃ ಸಾಮವೇದೋಽಥರ್ವಾಂಗಿರಸ ಇತಿಹಾಸಃ ಪುರಾಣಂ ವಿದ್ಯಾ ಉಪನಿಷದಃ ಶ್ಲೋಕಾಃ ಸೂತ್ರಾಣ್ಯನುವ್ಯಾಖ್ಯಾನಾನಿ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಾನೀಷ್ಟಂ ಹುತಮಾಶಿತಂ ಪಾಯಿತಮಯಂ ಚ ಲೋಕಃ ಪರಶ್ಚ ಲೋಕಃ ಸರ್ವಾಣಿ ಚ ಭೂತಾನಿ ವಾಚೈವ ಸಮ್ರಾಟ್ಪ್ರಜ್ಞಾಯಂತೇ ವಾಗ್ವೈ ಸಮ್ರಾಟ್ಪರಮಂ ಬ್ರಹ್ಮ ನೈನಂ ವಾಗ್ಜಹಾತಿ ಸರ್ವಾಣ್ಯೇನಂ ಭೂತಾನ್ಯಭಿಕ್ಷರಂತಿ ದೇವೋ ಭೂತ್ವಾ ದೇವಾನಪ್ಯೇತಿ ಯ ಏವಂ ವಿದ್ವಾನೇತದುಪಾಸ್ತೇ । ಹಸ್ತ್ಯೃಷಭಂ ಸಹಸ್ರಂ ದದಾಮೀತಿ ಹೋವಾಚ ಜನಕೋ ವೈದೇಹಃ । ಸ ಹೋವಾಚ ಯಾಜ್ಞವಲ್ಕ್ಯಃ ಪಿತಾ ಮೇಽಮನ್ಯತ ನಾನನುಶಿಷ್ಯ ಹರೇತೇತಿ ॥ ೨ ॥
ಕಿಂ ತು ಯತ್ ತೇ ತುಭ್ಯಮ್ , ಕಶ್ಚಿತ್ ಅಬ್ರವೀತ್ ಆಚಾರ್ಯಃ ; ಅನೇಕಾಚಾರ್ಯಸೇವೀ ಹಿ ಭವಾನ್ ; ತಚ್ಛೃಣವಾಮೇತಿ । ಇತರ ಆಹ — ಅಬ್ರವೀತ್ ಉಕ್ತವಾನ್ ಮೇ ಮಮ ಆಚಾರ್ಯಃ, ಜಿತ್ವಾ ನಾಮತಃ, ಶಿಲಿನಸ್ಯಾಪತ್ಯಂ ಶೈಲಿನಿಃ — ವಾಗ್ವೈ ಬ್ರಹ್ಮೇತಿ ವಾಗ್ದೇವತಾ ಬ್ರಹ್ಮೇತಿ । ಆಹೇತರಃ — ಯಥಾ ಮಾತೃಮಾನ್ ಮಾತಾ ಯಸ್ಯ ವಿದ್ಯತೇ ಪುತ್ರಸ್ಯ ಸಮ್ಯಗನುಶಾಸ್ತ್ರೀ ಅನುಶಾಸನಕರ್ತ್ರೀ ಸ ಮಾತೃಮಾನ್ ; ಅತ ಊರ್ಧ್ವಂ ಪಿತಾ ಯಸ್ಯಾನುಶಾಸ್ತಾ ಸ ಪಿತೃಮಾನ್ ; ಉಪನಯನಾದೂರ್ಧ್ವಮ್ ಆ ಸಮಾವರ್ತನಾತ್ ಆಚಾರ್ಯೋ ಯಸ್ಯಾನುಶಾಸ್ತಾ ಸ ಆಚಾರ್ಯವಾನ್ ; ಏವಂ ಶುದ್ಧಿತ್ರಯಹೇತುಸಂಯುಕ್ತಃ ಸ ಸಾಕ್ಷಾದಾಚಾರ್ಯಃ ಸ್ವಯಂ ನ ಕದಾಚಿದಪಿ ಪ್ರಾಮಾಣ್ಯಾದ್ವ್ಯಭಿಚರತಿ ; ಸ ಯಥಾ ಬ್ರೂಯಾಚ್ಛಿಷ್ಯಾಯ ತಥಾಸೌ ಜಿತ್ವಾ ಶೈಲಿನಿರುಕ್ತವಾನ್ — ವಾಗ್ವೈ ಬ್ರಹ್ಮೇತಿ ; ಅವದತೋ ಹಿ ಕಿಂ ಸ್ಯಾದಿತಿ — ನ ಹಿ ಮೂಕಸ್ಯ ಇಹಾರ್ಥಮ್ ಅಮುತ್ರಾರ್ಥಂ ವಾ ಕಿಂಚನ ಸ್ಯಾತ್ । ಕಿಂ ತು ಅಬ್ರವೀತ್ ಉಕ್ತವಾನ್ ತೇ ತುಭ್ಯಮ್ ತಸ್ಯ ಬ್ರಹ್ಮಣಃ ಆಯತನಂ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಂ ಚ — ಆಯತನಂ ನಾಮ ಶರೀರಮ್ ; ಪ್ರತಿಷ್ಠಾ ತ್ರಿಷ್ವಪಿ ಕಾಲೇಷು ಯ ಆಶ್ರಯಃ । ಆಹೇತರಃ — ನ ಮೇಽಬ್ರವೀದಿತಿ । ಇತರ ಆಹ — ಯದ್ಯೇವಮ್ ಏಕಪಾತ್ ವೈ ಏತತ್ , ಏಕಃ ಪಾದೋ ಯಸ್ಯ ಬ್ರಹ್ಮಣಃ ತದಿದಮೇಕಪಾದ್ಬ್ರಹ್ಮ ತ್ರಿಭಿಃ ಪಾದೈಃ ಶೂನ್ಯಮ್ ಉಪಾಸ್ಯಮಾನಮಿತಿ ನ ಫಲಾಯ ಭವತೀತ್ಯರ್ಥಃ । ಯದ್ಯೇವಮ್ , ಸ ತ್ವಂ ವಿದ್ವಾನ್ಸನ್ ನಃ ಅಸ್ಮಭ್ಯಂ ಬ್ರೂಹಿ ಹೇ ಯಾಜ್ಞವಲ್ಕ್ಯೇತಿ । ಸ ಚ ಆಹ — ವಾಗೇವ ಆಯತನಮ್ , ವಾಗ್ದೇವಸ್ಯ ಬ್ರಹ್ಮಣಃ ವಾಗೇವ ಕರಣಮ್ ಆಯತನಂ ಶರೀರಮ್ , ಆಕಾಶಃ ಅವ್ಯಾಕೃತಾಖ್ಯಃ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾ ಉತ್ಪತ್ತಿಸ್ಥಿತಿಲಯಕಾಲೇಷು । ಪ್ರಜ್ಞೇತ್ಯೇನದುಪಾಸೀತ — ಪ್ರಜ್ಞೇತೀಯಮುಪನಿಷತ್ ಬ್ರಹ್ಮಣಶ್ಚತುರ್ಥಃ ಪಾದಃ — ಪ್ರಜ್ಞೇತಿ ಕೃತ್ವಾ ಏನತ್ ಬ್ರಹ್ಮ ಉಪಾಸೀತ । ಕಾ ಪ್ರಜ್ಞತಾ ಯಾಜ್ಞವಲ್ಕ್ಯ, ಕಿಂ ಸ್ವಯಮೇವ ಪ್ರಜ್ಞಾ, ಉತ ಪ್ರಜ್ಞಾನಿಮಿತ್ತಾ — ಯಥಾ ಆಯತನಪ್ರತಿಷ್ಠೇ ಬ್ರಹ್ಮಣೋ ವ್ಯತಿರಿಕ್ತೇ, ತದ್ವತ್ಕಿಮ್ । ನ ; ಕಥಂ ತರ್ಹಿ ? ವಾಗೇವ, ಸಮ್ರಾಟ್ , ಇತಿ ಹೋವಾಚ ; ವಾಗೇವ ಪ್ರಜ್ಞೇತಿ ಹ ಉವಾಚ ಉಕ್ತವಾನ್ , ನ ವ್ಯತಿರಿಕ್ತಾ ಪ್ರಜ್ಞೇತಿ । ಕಥಂ ಪುನರ್ವಾಗೇವ ಪ್ರಜ್ಞೇತಿ ಉಚ್ಯತೇ — ವಾಚಾ ವೈ, ಸಮ್ರಾಟ್ , ಬಂಧುಃ ಪ್ರಜ್ಞಾಯತೇ — ಅಸ್ಮಾಕಂ ಬಂಧುರಿತ್ಯುಕ್ತೇ ಪ್ರಜ್ಞಾಯತೇ ಬಂಧುಃ ; ತಥಾ ಋಗ್ವೇದಾದಿ, ಇಷ್ಟಂ ಯಾಗನಿಮಿತ್ತಂ ಧರ್ಮಜಾತಮ್ , ಹುತಂ ಹೋಮನಿಮಿತ್ತಂ ಚ, ಆಶಿತಮ್ ಅನ್ನದಾನನಿಮಿತ್ತಮ್ , ಪಾಯಿತಂ ಪಾನದಾನನಿಮಿತ್ತಮ್ , ಅಯಂ ಚ ಲೋಕಃ, ಇದಂ ಚ ಜನ್ಮ, ಪರಶ್ಚ ಲೋಕಃ, ಪ್ರತಿಪತ್ತವ್ಯಂ ಚ ಜನ್ಮ, ಸರ್ವಾಣಿ ಚ ಭೂತಾನಿ — ವಾಚೈವ, ಸಮ್ರಾಟ್ , ಪ್ರಜ್ಞಾಯಂತೇ ; ಅತೋ ವಾಗ್ವೈ, ಸಮ್ರಾಟ್ , ಪರಮಂ ಬ್ರಹ್ಮ । ನೈನಂ ಯಥೋಕ್ತಬ್ರಹ್ಮವಿದಂ ವಾಗ್ಜಹಾತಿ ; ಸರ್ವಾಣ್ಯೇನಂ ಭೂತಾನ್ಯಭಿಕ್ಷರಂತಿ ಬಲಿದಾನಾದಿಭಿಃ ; ಇಹ ದೇವೋ ಭೂತ್ವಾ ಪುನಃ ಶರೀರಪಾತೋತ್ತರಕಾಲಂ ದೇವಾನಪ್ಯೇತಿ ಅಪಿಗಚ್ಛತಿ, ಯ ಏವಂ ವಿದ್ವಾನೇತದುಪಾಸ್ತೇ । ವಿದ್ಯಾನಿಷ್ಕ್ರಯಾರ್ಥಂ ಹಸ್ತಿತುಲ್ಯ ಋಷಭೋ ಹಸ್ತ್ಯೃಷಭಃ ಯಸ್ಮಿನ್ಗೋಸಹಸ್ರೇ ತತ್ ಹಸ್ತ್ಯೃಷಭಂ ಸಹಸ್ರಂ ದದಾಮೀತಿ ಹೋವಾಚ ಜನಕೋ ವೈದೇಹಃ । ಸ ಹೋವಾಚ ಯಾಜ್ಞವಲ್ಕ್ಯಃ — ಅನನುಶಿಷ್ಯ ಶಿಷ್ಯಂ ಕೃತಾರ್ಥಮಕೃತ್ವಾ ಶಿಷ್ಯಾತ್ ಧನಂ ನ ಹರೇತೇತಿ ಮೇ ಮಮ ಪಿತಾ — ಅಮನ್ಯತ ; ಮಮಾಪ್ಯಯಮೇವಾಭಿಪ್ರಾಯಃ ॥