బృహదారణ్యకోపనిషద్భాష్యమ్
చతుర్థోఽధ్యాయఃప్రథమం బ్రాహ్మణమ్
ఆనన్దగిరిటీకా (బృహదారణ్యక)
 
యదేవ తే కశ్చిదబ్రవీత్తచ్ఛృణవామేత్యబ్రవీన్మే విదగ్ధః శాకల్యో హృదయం వై బ్రహ్మేతి యథా మాతృమాన్పితృమానాచార్యవాన్బ్రూయాత్తథా తచ్ఛాకల్యోఽబ్రవీద్ధృదయం వై బ్రహ్మేత్యహృదయస్య హి కిం స్యాదిత్యబ్రవీత్తు తే తస్యాయతనం ప్రతిష్ఠాం న మేఽబ్రవీదిత్యేకపాద్వా ఎతత్సమ్రాడితి స వై నో బ్రూహి యాజ్ఞవల్క్య హృదయమేవాయతనమాకాశః ప్రతిష్ఠా స్థితిరిత్యేనదుపాసీత కా స్థితతా యాజ్ఞవల్క్య హృదయమేవ సమ్రాడితి హోవాచ హృదయం వై సమ్రాట్సర్వేషాం భూతానామాయతనం హృదయం వై సమ్రాట్సర్వేషాం భూతానాం ప్రతిష్ఠా హృదయే హ్యేవ సమ్రాట్సర్వాణి భూతాని ప్రతిష్ఠితాని భవన్తి హృదయం వై సమ్రాట్పరమం బ్రహ్మ నైనం హృదయం జహాతి సర్వాణ్యేనం భూతాన్యభిక్షరన్తి దేవో భూత్వా దేవానప్యేతి య ఎవం విద్వానేతదుపాస్తే హస్త్యృషభం సహస్రం దదామీతి హోవాచ జనకో వైదేహః స హోవాచ యాజ్ఞవల్క్యః పితా మేఽమన్యత నాననుశిష్య హరేతేతి ॥ ౭ ॥
విదగ్ధః శాకల్యః — హృదయం వై బ్రహ్మేతి । హృదయం వై, సమ్రాట్ , సర్వేషాం భూతానామాయతనమ్ । నామరూపకర్మాత్మకాని హి భూతాని హృదయాశ్రయాణీత్యవోచామ శాకల్యబ్రాహ్మణే హృదయప్రతిష్ఠాని చేతి । తస్మాత్ హృదయే హ్యేవ, సమ్రాట్ , సర్వాణి భూతాని ప్రతిష్ఠితాని భవన్తి । తస్మాత్ హృదయం స్థితిరిత్యుపాసీత ; హృదయే చ ప్రజాపతిర్దేవతా ॥

కథం హృదయస్య సర్వభూతాయతనత్వం తత్ప్రతిష్ఠాత్వం న తదాహ —

నామరూపేతి ।

తస్మాదితి శాకల్యన్యాయపరామర్శః ।

భూతానాం హృదయప్రతిష్ఠత్వే ఫలితమాహ —

తస్మాద్ధృదయమితి ॥౭॥