ப்³ருஹதா³ரண்யகோபநிஷத்³பா⁴ஷ்யம்
சதுர்தோ²(அ)த்⁴யாய:த்³விதீயம் ப்³ராஹ்மணம்
ஆநந்த³கி³ரிடீகா (ப்³ருஹதா³ரண்யக)
 
தஸ்ய ப்ராசீ தி³க்ப்ராஞ்ச: ப்ராணா த³க்ஷிணா தி³க்³த³க்ஷிணே ப்ராணா: ப்ரதீசீ தி³க்ப்ரத்யஞ்ச: ப்ராணா உதீ³சீ தி³கு³த³ஞ்ச: ப்ராணா ஊர்த்⁴வா தி³கூ³ர்த்⁴வா: ப்ராணா அவாசீ தி³க³வாஞ்ச: ப்ராணா: ஸர்வா தி³ஶ: ஸர்வே ப்ராணா: ஸ ஏஷ நேதி நேத்யாத்மாக்³ருஹ்யோ ந ஹி க்³ருஹ்யதே(அ)ஶீர்யோ ந ஹி ஶீர்யதே(அ)ஸங்கோ³ ந ஹி ஸஜ்யதே(அ)ஸிதோ ந வ்யத²தே ந ரிஷ்யத்யப⁴யம் வை ஜநக ப்ராப்தோ(அ)ஸீதி ஹோவாச யாஜ்ஞவல்க்ய: । ஸ ஹோவாச ஜநகோ வைதே³ஹோ(அ)ப⁴யம் த்வா க³ச்ச²தாத்³யாஜ்ஞவல்க்ய யோ நோ ப⁴க³வந்நப⁴யம் வேத³யஸே நமஸ்தே(அ)ஸ்த்விமே விதே³ஹா அயமஹமஸ்மி ॥ 4 ॥
ஸ ஏஷ ஹ்ருத³யபூ⁴த: தைஜஸ: ஸூக்ஷ்மபூ⁴தேந ப்ராணேந வித்⁴ரியமாண: ப்ராண ஏவ ப⁴வதி ; தஸ்யாஸ்ய விது³ஷ: க்ரமேண வைஶ்வாநராத் தைஜஸம் ப்ராப்தஸ்ய ஹ்ருத³யாத்மாநமாபந்நஸ்ய ஹ்ருத³யாத்மநஶ்ச ப்ராணாத்மாநமாபந்நஸ்ய ப்ராசீ தி³க் ப்ராஞ்ச: ப்ராக்³க³தா: ப்ராணா: ; ததா² த³க்ஷிணா தி³க் த³க்ஷிணே ப்ராணா: ; ததா² ப்ரதீசீ தி³க் ப்ரத்யஞ்ச: ப்ராணா: ; உதீ³சீ தி³க் உத³ஞ்ச: ப்ராணா: ; ஊர்த்⁴வா தி³க் ஊர்த்⁴வா: ப்ராணா: ; அவாசீ தி³க் அவாஞ்ச: ப்ராணா: ; ஸர்வா தி³ஶ: ஸர்வே ப்ராணா: । ஏவம் வித்³வாந் க்ரமேண ஸர்வாத்மகம் ப்ராணமாத்மத்வேநோபக³தோ ப⁴வதி ; தம் ஸர்வாத்மாநம் ப்ரத்யகா³த்மந்யுபஸம்ஹ்ருத்ய த்³ரஷ்டுர்ஹி த்³ரஷ்ட்ருபா⁴வம் நேதி நேதீத்யாத்மாநம் துரீயம் ப்ரதிபத்³யதே ; யம் ஏஷ வித்³வாந் அநேந க்ரமேண ப்ரதிபத்³யதே, ஸ ஏஷ நேதி நேத்யாத்மேத்யாதி³ ந ரிஷ்யதீத்யந்தம் வ்யாக்²யாதமேதத் । அப⁴யம் வை ஜந்மமரணாதி³நிமித்தப⁴யஶூந்யம் , ஹே ஜநக, ப்ராப்தோ(அ)ஸி — இதி ஹ ஏவம் கில உவாச உக்தவாந் யாஜ்ஞவல்க்ய: । ததே³தது³க்தம் — அத² வை தே(அ)ஹம் தத்³வக்ஷ்யாமி யத்ர க³மிஷ்யஸீதி । ஸ ஹோவாச ஜநகோ வைதே³ஹ: — அப⁴யமேவ த்வா த்வாமபி க³ச்ச²தாத் க³ச்ச²து, யஸ்த்வம் ந: அஸ்மாந் ஹே யாஜ்ஞவல்க்ய ப⁴க³வந் பூஜாவந் அப⁴யம் ப்³ரஹ்ம வேத³யஸே ஜ்ஞாபயஸி ப்ராபிதவாந் உபாதி⁴க்ருதாஜ்ஞாநவ்யவதா⁴நாபநயநேநேத்யர்த²: ; கிமந்யத³ஹம் வித்³யாநிஷ்க்ரயார்த²ம் ப்ரயச்சா²மி, ஸாக்ஷாதா³த்மாநமேவ த³த்தவதே ; அதோ நமஸ்தே(அ)ஸ்து ; இமே விதே³ஹா: தவ யதே²ஷ்டம் பு⁴ஜ்யந்தாம் ; அயம் சாஹமஸ்மி தா³ஸபா⁴வே ஸ்தி²த: ; யதே²ஷ்டம் மாம் ராஜ்யம் ச ப்ரதிபத்³யஸ்வேத்யர்த²: ॥

தஸ்ய ப்ராசீ தி³கி³த்யாத்³யவதாரயிதும் பூ⁴மிகாம் கரோதி —

ஸ ஏஷ இதி ।

ப்ராணஶப்³தே³நாஜ்ஞாத: ப்ரத்யகா³த்மா ப்ராஜ்ஞோ க்³ருஹ்யதே ।

ஏவம் பூ⁴மிகாம் க்ருத்வா வாக்யமாதா³ய வ்யாகரோதி —

தஸ்யேத்யாதி³நா ।

தைஜஸம் ப்ராப்தஸ்யேத்யஸ்ய வ்யாக்²யாநம் ஹ்ருத³யாத்மாநமாபந்நஸ்யேதி ।

உக்தமர்த²ம் ஸம்க்ஷிப்யா(அ)(அ)ஹ —

ஏவம் வித்³வாநிதி ।

விஶ்வஸ்ய ஜாக³ரிதாபி⁴மாநிநஸ்தைஜஸே தஸ்ய ச ஸ்வப்நாபி⁴மாநிந: ஸுஷுப்த்யபி⁴மாநிநி ப்ராஜ்ஞே க்ரமேணாந்தர்பா⁴வம் ஜாநந்நித்யர்த²: ।

ஸ ஏஷ நேதி நேத்யாத்மேத்யாதே³ர்பூ⁴மிகாம் கரோதி —

தம் ஸர்வாத்மாநமிதி ।

தத்ர வாக்யமவதார்ய பூர்வோக்தம் வ்யாக்²யாநம் ஸ்மாரயதி —

யமேஷ இதி ।

துரீயாத³பி ப்ராப்தவ்யமந்யத³ப⁴யமஸ்தீத்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ —

அப⁴யமிதி ।

 க³ந்தவ்யம் வக்ஷ்யாமீத்யுபக்ரம்யாவஸ்தா²த்ரயாதீதம் துரீயமுபதி³ஶந்நாம்ராந்ப்ருஷ்ட: கோவிதா³ராநாசஷ்ட இதி ந்யாயவிஷயதாம் நாதிவர்தேதேத்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ —

ததே³ததி³தி ।

வித்³யாயா த³க்ஷிணாந்தராபா⁴வமபி⁴ப்ரேத்யா(அ)(அ)ஹ —

ஸ ஹோவாசேதி ।

கத²ம் புநரந்யஸ்ய ஸ்தி²தஸ்ய நஷ்டஸ்ய வா(அ)ந்யப்ராபணமித்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ —

உபாதீ⁴தி ।

பஶ்வாதி³கம் த³க்ஷிணாந்தரம் ஸம்ப⁴வதீத்யாஶங்க்ய தஸ்யோக்தவித்³யாநுரூபத்வம் நாஸ்தீத்யாஹ —

கிமந்யதி³தி ।

வஸ்துதோ த³க்ஷிணாந்தராபா⁴வமுக்த்வா ப்ரதீதிமாஶ்ரித்யா(அ)(அ)ஹ —

அத இதி ।

அக்ஷரார்த²முக்த்வா வாக்யார்த²மாஹ —

யதே²ஷ்டமிதி ॥4॥