ப்³ருஹதா³ரண்யகோபநிஷத்³பா⁴ஷ்யம்
சதுர்தோ²(அ)த்⁴யாய:த்ருதீயம் ப்³ராஹ்மணம்
ஆநந்த³கி³ரிடீகா (ப்³ருஹதா³ரண்யக)
 
அஸ்தமித ஆதி³த்யே யாஜ்ஞவல்க்ய சந்த்³ரமஸ்யஸ்தமிதே ஶாந்தே(அ)க்³நௌ ஶாந்தாயாம் வாசி கிஞ்ஜ்யோதிரேவாயம் புருஷ இத்யாத்மைவாஸ்ய ஜ்யோதிர்ப⁴வதீத்யாத்மநைவாயம் ஜ்யோதிஷாஸ்தே பல்யயதே கர்ம குருதே விபல்யேதீதி ॥ 6 ॥
ஶாந்தாயாம் புநர்வாசி, க³ந்தா⁴தி³ஷ்வபி ச ஶாந்தேஷு பா³ஹ்யேஷ்வநுக்³ராஹகேஷு, ஸர்வப்ரவ்ருத்திநிரோத⁴: ப்ராப்தோ(அ)ஸ்ய புருஷஸ்ய । ஏதது³க்தம் ப⁴வதி — ஜாக்³ரத்³விஷயே ப³ஹிர்முகா²நி கரணாநி சக்ஷுராதீ³நி ஆதி³த்யாதி³ஜ்யோதிர்பி⁴ரநுக்³ருஹ்யமாணாநி யதா³, ததா³ ஸ்பு²டதர: ஸம்வ்யவஹாரோ(அ)ஸ்ய புருஷஸ்ய ப⁴வதீதி ; ஏவம் தாவத் ஜாக³ரிதே ஸ்வாவயவஸங்கா⁴தவ்யதிரிக்தேநைவ ஜ்யோதிஷா ஜ்யோதிஷ்கார்யஸித்³தி⁴ரஸ்ய புருஷஸ்ய த்³ருஷ்டா ; தஸ்மாத் தே வயம் மந்யாமஹே — ஸர்வபா³ஹ்யஜ்யோதி:ப்ரத்யஸ்தமயே(அ)பி ஸ்வப்நஸுஷுப்தகாலே ஜாக³ரிதே ச தாத்³ருக³வஸ்தா²யாம் ஸ்வாவயவஸங்கா⁴தவ்யதிரிக்தேநைவ ஜ்யோதிஷா ஜ்யோதிஷ்கார்யஸித்³தி⁴ரஸ்யேதி ; த்³ருஶ்யதே ச ஸ்வப்நே ஜ்யோதிஷ்கார்யஸித்³தி⁴: — ப³ந்து⁴ஸங்க³மநவியோக³த³ர்ஶநம் தே³ஶாந்தரக³மநாதி³ ச ; ஸுஷுப்தாச்ச உத்தா²நம் — ஸுக²மஹமஸ்வாப்ஸம் ந கிஞ்சித³வேதி³ஷமிதி ; தஸ்மாத³ஸ்தி வ்யதிரிக்தம் கிமபி ஜ்யோதி: ; கிம் புநஸ்தத் ஶாந்தாயாம் வாசி ஜ்யோதி: ப⁴வதீதி । உச்யதே — ஆத்மைவாஸ்ய ஜ்யோதிர்ப⁴வதீதி । ஆத்மேதி கார்யகரணஸ்வாவயவஸங்கா⁴தவ்யதிரிக்தம் கார்யகரணாவபா⁴ஸகம் ஆதி³த்யாதி³பா³ஹ்யஜ்யோதிர்வத் ஸ்வயமந்யேநாநவபா⁴ஸ்யமாநம் அபி⁴தீ⁴யதே ஜ்யோதி: ; அந்த:ஸ்த²ம் ச தத் பாரிஶேஷ்யாத் — கார்யகரணவ்யதிரிக்தம் ததி³தி தாவத்ஸித்³த⁴ம் ; யச்ச கார்யகரணவ்யதிரிக்தம் கார்யகரணஸங்கா⁴தாநுக்³ராஹகம் ச ஜ்யோதி: தத் பா³ஹ்யைஶ்சக்ஷுராதி³கரணைருபலப்⁴யமாநம் த்³ருஷ்டம் ; ந து ததா² தத் சக்ஷுராதி³பி⁴ருபலப்⁴யதே, ஆதி³த்யாதி³ஜ்யோதிஷ்ஷு உபரதேஷு ; கார்யம் து ஜ்யோதிஷோ த்³ருஶ்யதே யஸ்மாத் , தஸ்மாத் ஆத்மநைவாயம் ஜ்யோதிஷா ஆஸ்தே பல்யயதே கர்ம குருதே விபல்யேதீதி ; தஸ்மாத் நூநம் அந்த:ஸ்த²ம் ஜ்யோதிரித்யவக³ம்யதே । கிஞ்ச ஆதி³த்யாதி³ஜ்யோதிர்விலக்ஷணம் தத் அபௌ⁴திகம் ச ; ஸ ஏவ ஹேது: யத் சக்ஷுராத்³யக்³ராஹ்யத்வம் , ஆதி³த்யாதி³வத் ॥

கத²ம் புநரத்ர ப்ருச்ச்²யதே ஜ்யோதிரந்தரமித்யாஶங்க்ய ப்ரஷ்டுரபி⁴ப்ராயமாஹ —

ஏதது³க்தம் ப⁴வதீதி ।

யோ வ்யவஹார: ஸோ(அ)திரிக்தஜ்யோதிர்நிமித்தோ யதா²(அ)(அ)தி³த்யாதி³நிமித்தோ ஜாக்³ரத்³வ்யவஹார இதி வ்யாப்திமுக்தாம் நிக³மயதி —

ஏவம் தாவதி³தி ।

வ்யாப்திஜ்ஞாநகார்யமநுமாநமாஹ —

தஸ்மாதி³தி ।

தாத்³ருக³வஸ்தா²யாம் ஸர்வஜ்யோதி:ப்ரத்யஸ்தமயத³ஶாயாமிதி யாவத் । விமதோ வ்யவஹாரோ(அ)திரிக்தஜ்யோதிரதீ⁴நோ வ்யவஹாரத்வாத்ஸம்ப்ரதிபந்நவதி³த்யத⁴ஸ்தாதே³வாநுமாநமாவேதி³தமிதி பா⁴வ: ।

ஹேதோராஶ்ரயாஸித்³தி⁴மாஶங்க்ய பரிஹரதி —

த்³ருஶ்யதே சேதி।

ஆதி³ஶப்³தே³ந தே³ஶாந்தராதௌ³ கர்மகரணம் க்³ருஹ்யதே ।

ஆஶ்ரயைகதே³ஶாஸித்³தி⁴மாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ —

ஸுஷுப்தாச்சேதி।

த்⁴யாநத³ஶாயாமிஷ்டதே³வதாத³ர்ஶநம் சகாரார்த²: ।

அநுமாநப²லம் நிக³மயதி —

தஸ்மாதி³தி ।

யதோ²க்தாநுமாநாஜ்ஜ்யோதி: ஸித்³த⁴ம் சேத்கிம் ப்ரஶ்நேநேத்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ —

கிம் புநரிதி ।

ஸர்வஜ்யோதிருபஶமே த்³ருஶ்யமாநஸ்ய வ்யவஹாரஸ்ய காரணதயா(அ)நுமாநதோ ஜ்யோதிர்மாத்ரஸித்³தா⁴வபி தத்³விஶேஷபு³பு⁴த்ஸாயாம் ப்ரஶ்நோபபத்திரித்யர்த²: ।

ப்ரதிவசநமவதார்ய வ்யாகரோதி —

உச்யத இத்யாதி³நா ।

அவபா⁴ஸகத்வே த்³ருஷ்டாந்தமாஹ —

ஆதி³த்யாதி³தி ।

தத்ர வ்யதிரிக்தத்வம் ஸாத⁴யதி —

கார்யேதி ।

அநுக்³ராஹகத்வாதா³தி³த்யாதி³வதி³தி ஶேஷ: ।

தச்சாந்த:ஸ்த²ம் பாரிஶேஷ்யாதி³த்யுக்தமுபபாத³யதி —

யச்சேதி ।

உபரதேஷ்வாத்மஜ்யோதிரிதி ஶேஷ: ।

ததே³வ தர்ஹி மா பூ⁴தி³தி சேந்நேத்யாஹ —

கார்யம் த்விதி।

ஸ்வப்நாதௌ³ த்³ருஶ்யமாநம் வ்யவஹாரம் ஹேதூக்ருத்ய ப²லிதமாஹ —

யஸ்மாதி³த்யாதி³நா ।

விமதமந்த:ஸ்த²மதீந்த்³ரியத்வாதா³தி³த்யவதி³தி வ்யதிரேகீத்யர்த²: ।

வ்யதிரேகாந்தரமாஹ —

கிஞ்சேதி ।