ದ್ವಿತೀಯತೃತೀಯಪಕ್ಷಯೋರರುಚಿಂ ಸೂಚಯನ್ನಾದ್ಯಂ ಪಕ್ಷಮಂಗೀಕರೋತಿ —
ಯೋಽಯಮಿತಿ ।
ಯಸ್ತ್ವಯಾ ಪೃಷ್ಟಃ ಸೋಽಯಮಿತ್ಯಾತ್ಮನಶ್ಚಿದ್ರೂಪತ್ವೇನ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷತ್ವಾದಯಮಿತಿ ನಿರ್ದೇಶ ಇತಿ ಪದದ್ವಯಸ್ಯಾರ್ಥಃ ।
ದೇಹವ್ಯವಚ್ಛೇದಾರ್ಥಂ ವಿಶಿನಷ್ಟಿ —
ವಿಜ್ಞಾನಮಯ ಇತಿ ।
ವಿಜ್ಞಾನಶಬ್ದಾರ್ಥಮಾಚಕ್ಷಾಣಸ್ತತ್ಪ್ರಾಯತ್ವಂ ಪ್ರಕಟಯತಿ —
ಬುದ್ಧೀತಿ ।
ಬುದ್ಧಿರೇವ ವಿಜ್ಞಾನಂ ವಿಜ್ಞಾಯತೇಽನೇನೇತಿ ವ್ಯುತ್ಪತ್ತೇಸ್ತೇನೋಪಾಧಿನಾ ಸಂಪರ್ಕ ಏವಾವಿವೇಕಸ್ತಸ್ಮಾದಿತಿ ಯಾವತ್ ।
ತತ್ಸಂಪರ್ಕೇ ಪ್ರಮಾಣಮಾಹ —
ಬುದ್ಧಿವಿಜ್ಞಾನೇತಿ।
ತಸ್ಮಾದ್ವಿಜ್ಞಾನಮಯ ಇತಿ ಶೇಷಃ ।
ನನು ಚಕ್ಷುರ್ಮಯಃ ಶ್ರೋತ್ರಮಯ ಇತ್ಯಾದಿ ಹಿತ್ವಾ ವಿಜ್ಞಾನಮಯ ಇತ್ಯೇವಂ ಕಸ್ಮಾದುಪದಿಶ್ಯತೇ ತತ್ರಾಽಽಹ —
ಬುದ್ಧಿರ್ಹೀತಿ ।
ತಸ್ಯಾಃ ಸಾಧಾರಣಕರಣತ್ವೇ ಪ್ರಮಾಣಾಮಾಹ —
ಮನಸಾ ಹೀತಿ ।
ಮನಸಃ ಸರ್ವಾರ್ಥತ್ವಂ ಸಮರ್ಥಯತೇ —
ಬುದ್ಧೀತಿ ।
ಕಿಮರ್ಥಾನಿ ತರ್ಹಿ ಚಕ್ಷುರಾದೀನಿ ಕರಣಾನೀತ್ಯಾಶಂಕ್ಯಾಽಽಹ —
ದ್ವಾರಮಾತ್ರಾಣೀತಿ।
ಬುದ್ಧೇಃ ಸತಿ ಪ್ರಾಧಾನ್ಯೇ ಫಲಿತಮಾಹ —
ತಸ್ಮಾದಿತಿ ।
ವಿಜ್ಞಾನಂ ಪರಂ ಬ್ರಹ್ಮ ತತ್ಪ್ರಕೃತಿಕೋ ಜೀವೋ ವಿಜ್ಞಾನಮಯ ಇತಿ ಭರ್ತೃಪ್ರಪಂಚೈರುಕ್ತಮನುವದತಿ —
ಯೇಷಾಮಿತಿ ।
ವಿಜ್ಞಾನಮಯಾದಿಗ್ರಂಥೇ ಮಯಟೋ ನ ವಿಕಾರಾರ್ಥತೇತಿ ತೈರೇವೋಚ್ಯತೇ ತತ್ರ ಮನಃಸಮಭಿವ್ಯಾಹಾರಾದ್ವಿಜ್ಞಾನಂ ಬುದ್ಧಿರ್ನ ಚಾಽಽತ್ಮಾ ತದ್ವಿಕಾರಸ್ತಸ್ಮಾದಸ್ಮಿನ್ಪ್ರಯೋಗೇ ಮಯಟೋ ವಿಕಾರಾರ್ಥತ್ವಂ ವದತಾಂ ಸ್ವೋಕ್ತಿವಿರೋಧಃ ಸ್ಯಾದಿತಿ ದೂಷಯತಿ —
ತೇಷಾಮಿತಿ ।
ಕಥಂ ವಿಜ್ಞಾನಮಯಪದಾರ್ಥನಿರ್ಣಯಾರ್ಥಂ ಪ್ರಯೋಗಾಂತರಮನುಶ್ರೀಯತೇ ತತ್ರಾಽಽಹ —
ಸಂದಿಗ್ಧಶ್ಚೇತಿ ।
ಯಥಾ ಪುರೋಡಾಶಂ ಚತುರ್ಧಾ ಕೃತ್ವಾ ಬರ್ಹಿಷದಂ ಕರೋತೀತಿ ಪುರೋಡಾಶಮಾತ್ರಚತುರ್ಧಾಕರಣವಾಕ್ಯಮೇಕಾರ್ಥಸಂಬಂಧಿನಾ ಶಾಕಾಂತರೀಯೇಣಾಽಽಗ್ನೇಯಂ ಚತುರ್ಧಾ ಕರೋತೀತ್ಯನೇನ ವಿಶೇಷವಿಷಯತಯಾ ನಿಶ್ಚಿತಾರ್ಥೇನಾಽಽಗ್ನೇಯ ಏವ ಪುರೋಡಾಶೇ ವ್ಯವಸ್ಥಾಪ್ಯತೇ ಯಥಾ ಚಾಕ್ತಾಃ ಶರ್ಕರಾ ಉಪದಧಾತೀತ್ಯತ್ರ ಕೇನಾಕ್ತತೇತ್ಯಪೇಕ್ಷಾಯಾಂ ತೇಜೋ ವೈ ಘೃತಮಿತಿ ವಾಕ್ಯಶೇಷಾನ್ನಿರ್ಣಯಸ್ತಥೇಹಾಪೀತ್ಯರ್ಥಃ ।
ಆತ್ಮವಿಕಾರತ್ವೇ ಮೋಕ್ಷಾನುಪಪತ್ತ್ಯಾ ಹ್ಯಬಾಧಿತನ್ಯಾಯಾದ್ವಾ ವಿಜ್ಞಾನಮಯಪದಾರ್ಥನಿಶ್ಚಯ ಇತ್ಯಾಹ —
ನಿಶ್ಚಿತೇತಿ ।
ಯದುಕ್ತಂ ನಿರ್ಣಯೋ ವಾಕ್ಯಶೇಷಾದಿತಿ ತದೇವ ವ್ಯನಕ್ತಿ —
ಸಧೀರಿತಿ ಚೇತಿ ।
ಆಧಾರಾದ್ಯರ್ಥಾ ಸಪ್ತಮೀ ದೃಷ್ಟಾ ಸಾ ಕಥಂ ವ್ಯತಿರೇಕಪ್ರದರ್ಶನಾರ್ಥೇತ್ಯಾಶಂಕ್ಯಾಽಽಹ —
ಯಥೇತಿ।
ಭವತ್ವತ್ರಾಪಿ ಸಾಮೀಪ್ಯಲಕ್ಷಣಾ ಸಪ್ತಮೀ ತಥಾಽಪಿ ಕಥಂ ವ್ಯತಿರೇಕಪ್ರದರ್ಶನಮಿತ್ಯಾಶಂಕ್ಯಾಽಽಹ —
ಪ್ರಾಣೇಷು ಇತಿ ।
ಫಲಿತಂ ಸಪ್ತಮ್ಯರ್ಥಮಭಿನಯತಿ —
ಪ್ರಾಣೇಷ್ವಿತಿ ।
ತೇಷು ಸಮೀಪಸ್ಥೋಽಪಿ ಕಥಂ ತೇಭ್ಯೋ ವ್ಯತಿರಿಚ್ಯತೇ ತತ್ರಾಽಽಹ —
ಯೋ ಹೀತಿ ।
ವಿಶೇಷಣಾಂತರಮಾದಾಯ ವ್ಯಾವರ್ತ್ಯಾಂ ಶಂಕಾಮುಕ್ತ್ವಾ ಪುನರವತಾರ್ಯ ವ್ಯಾಕರೋತಿ —
ಹೃದೀತ್ಯಾದಿನಾ।
ವಿಶೇಷಣಾಂತರಸ್ಯ ತಾತ್ಪರ್ಯಮಾಹ —
ಅಂತರಿತೀತಿ ।
ಜ್ಯೋತಿಃಶಬ್ದಾರ್ಥಮಾಹ —
ಜ್ಯೋತಿರಿತಿ।
ತಸ್ಯ ಜ್ಯೋತಿಷ್ಟ್ವಂ ಸ್ಪಷ್ಟಯತಿ —
ತೇನೇತಿ ।
ಆತ್ಮಜ್ಯೋತಿಷಾ ವ್ಯಾಪ್ತಸ್ಯ ಕಾರ್ಯಕರಣಸಂಘಾತಸ್ಯ ವ್ಯವಹಾರಕ್ಷಮತ್ವೇ ದೃಷ್ಟಾಂತಮಾಹ —
ಯಥೇತಿ ।
ಚೇತನಾವಾನಿವೇತ್ಯುಕ್ತಂ ದೃಷ್ಟಾಂತೇನೋಪಪಾದಯತಿ —
ಯಥಾ ವೇತಿ ।
ಹೃದಯಂ ಬುದ್ಧಿಸ್ತತೋಽಪಿ ಸೂಕ್ಷ್ಮತ್ವಾದಾತ್ಮಜ್ಯೋತಿಸ್ತದಂತಃಸ್ಥಮಪಿ ಹೃದಯಾದಿಕಂ ಸಂಘಾತಂ ಚ ಸರ್ವಮೇಕೀಕೃತ್ಯ ಸ್ವಚ್ಛಾಯಂ ಕರೋತೀತಿ ಕೃತ್ವಾ ಯಥೋಕ್ತಮಣಿಸಾದೃಶ್ಯಮುಚಿತಮಿತಿ ದಾರ್ಷ್ಟಾಂತಿಕೇ ಯೋಜನಾ ।
ಕಥಮಿದಮಾತ್ಮಜ್ಯೋತಿಃ ಸರ್ವಮಾತ್ಮಚ್ಛಾಯಂ ಕರೋತಿ ತತ್ರಾಽಽಹ —
ಪಾರಂಪರ್ಯೇಣೇತಿ।
ವಿಷಯಾದಿಷು ಪ್ರತ್ಯಗಾತ್ಮಾಂತೇಷೂತ್ತರೋತ್ತರಂ ಸೂಕ್ಷ್ಮತಾತಾರತಮ್ಯಾತ್ತೇಷ್ವೇವಾಽಽತ್ಮಾದಿವಿಷಯಾಂತೇಷು ಸ್ಥೂಲತಾತಾರತಮ್ಯಾಚ್ಚ ಪ್ರತೀಚಃ ಸರ್ವಸ್ಮಾದಂತರತಮತ್ವಾತ್ತತ್ರ ತತ್ರ ಸ್ವಾಕಾರಹೇತುತ್ವಮಸ್ತೀತ್ಯರ್ಥಃ ।
ಬುದ್ಧೇರಾತ್ಮಚ್ಛಾಯತ್ವಂ ಸಮರ್ಥಯತೇ —
ಬುದ್ಧಿಸ್ತಾವದಿತಿ ।
ಲೌಕಿಕಪರೀಕ್ಷಕಾಣಾಂ ಬುದ್ಧಾವಾತ್ಮಾಭಿಮಾನಭ್ರಾಂತಿಮುಕ್ತೇಽರ್ಥೇ ಪ್ರಮಾಣಯತಿ —
ತೇನ ಹೀತಿ ।
ಬುದ್ಧೇಃ ಪಶ್ಚಾನ್ಮನಸ್ಯಪಿ ಚಿಚ್ಛಾಯತೇತ್ಯತ್ರ ಹೇತುಮಾಹ —
ಬುದ್ಧೀತಿ ।
ಆತ್ಮನಃ ಸರ್ವಾವಭಾಸಕತ್ವಮುಕ್ತಮುಪಸಂಹರತಿ —
ಏವಮಿತಿ ।
ಆತ್ಮನಃ ಸರ್ವಾವಭಾಸಕತ್ವೇ ಕಿಮಿತಿ ಕಸ್ಯಚಿತ್ಕ್ವಚಿದೇವಾಽಽತ್ಮಧೀರಿತ್ಯಾಶಂಕ್ಯಾಽಽಹ —
ತೇನ ಹೀತಿ ।
ಬುದ್ಧ್ಯಾದೇರುಕ್ತಕ್ರಮೇಣಾಽಽತ್ಮಚ್ಛಾಯತ್ವಂ ತಚ್ಛಬ್ದಾರ್ಥಃ ।
ಆತ್ಮಜ್ಯೋತಿಷಃ ಸರ್ವಾವಭಾಸಕತ್ವೇ ಲೋಕಪ್ರಸಿದ್ಧಿರೇವ ನ ಪ್ರಮಾಣಂ ಕಿಂತು ಭಗವದ್ವಾಕ್ಯಮಪೀತ್ಯಾಹ —
ತಥಾ ಚೇತಿ ।
ನಾಶಿನಾಮಯಮನಾಶೀ ಚೇತನಾಶ್ಚೇತಯಿತಾರೋ ಬ್ರಹ್ಮಾದಯಸ್ತೇಷಾಮಯಮೇವ ಚೇತನೋ ಯಥೋದಕಾದೀನಾಮನಗ್ನೀನಾಮಗ್ನಿನಿಮಿತ್ತಂ ದಾಹಕತ್ವಂ ತಥಾಽಽತ್ಮಚೈತನ್ಯನಿಮಿತ್ತಮೇವ ಚೇತಯಿತೃತ್ವಮನ್ಯೇಷಾಮಿತ್ಯಾಹ —
ನಿತ್ಯ ಇತಿ ।
ಅನುಗಮನವದನುಭಾನಂ ಸ್ವಗತಯಾ ಭಾಸಾ ಸ್ಯಾದಿತಿ ಶಂಕಾಂ ಪ್ರತ್ಯಾಹ —
ತಸ್ಯೇತಿ ।
ಯೇನೇತಿ ।
ತತ್ರ ನಾವೇದವಿನ್ಮನುತೇ ತಂ ಬೃಹಂತಮಿತ್ಯುತ್ತರತ್ರ ಸಂಬಂಧಃ ।
ಜ್ಯೋತಿಃಶಬ್ದವ್ಯಾಖ್ಯಾನಮುಪಸಂಹರತಿ —
ತೇನೇತಿ ।
ಹೃದ್ಯಂತಃಸ್ಥಿತೋಽಯಮಾತ್ಮಾ ಸರ್ವಾವಭಾಸಕತ್ವೇನ ಜ್ಯೋತಿರ್ಭವತೀತಿ ಯೋಜನಾ ।
ಪದಾಂತರಮಾದಾಯ ವ್ಯಾಚಷ್ಟೇ —
ಪುರುಷ ಇತಿ।
ಆದಿತ್ಯಾದಿಜ್ಯೋತಿಷಃ ಸಕಾಶಾದಾತ್ಮಜ್ಯೋತಿಷಿ ವಿಶೇಷಮಾಹ —
ನಿರತಿಶಯಂ ಚೇತಿ ।
ಪ್ರತಿವಚನವಾಕ್ಯಾರ್ಥಮುಪಸಂಹರತಿ —
ಸ ಏಷ ಇತಿ ।