ఆరామం వివృణోతి —
గ్రామమిత్యాదినా ।
న తమిత్యాదేస్తాత్పర్యమాహ —
కష్టమితి ।
దృష్టిగోచరాపన్నమపి న పశ్యతీతి సంబన్ధః ।
కష్టమిత్యాదినోక్తం ప్రపఞ్చయతి —
అహో ఇతి ।
శ్లోకానాం తాత్పర్యముపసంహరతి —
అత్యన్తేతి ।
వాక్యాన్తరమాదాయ తాత్పర్యముక్త్వాఽఽకాఙ్క్షాపూర్వకమక్షరాణి వ్యాకరోతి —
తం నేత్యాదినా ।
తేషామభిప్రాయమాహ —
నూనమితి ।
ఇన్ద్రియాణ్యేవ ద్వారాణ్యస్యేతీన్ద్రియద్వారో జాగ్రద్దేహస్తస్మాదితి యావత్ ।
తథాఽపి సహసాఽసౌ బోధ్యతాం కా హానిరిత్యాశఙ్క్యాఽఽహ —
తత్రేతి ।
సహసా బోధ్యమానత్వం సప్తమ్యర్థః ।
కిమత్ర ప్రమాణమిత్యాశఙ్క్యానన్తరవాక్యమవతార్య వ్యాచష్టే —
తదేతదాహేత్యాదినా ।
పునరప్రతిపత్తౌ దోషప్రసంగం దర్శయతి —
కదాచిదితి ।
వ్యత్యాసప్రవేశస్య కార్యం దర్శయన్దుర్భిషజ్యమిత్యాది వ్యాచష్టే —
తత ఇతి ।
ఉక్తాం ప్రసిద్ధిముపసంహరతి —
తస్మాదితి।
వృత్తమనూద్య మతాన్తరముత్థపయతి —
స్వప్నో భూత్వేత్యాదినా ।
ఇతిశబ్దో యస్మాదర్థే ।
తదేవ మతాన్తరం స్ఫోరయతి —
నేత్యాదినా ।
ఉక్తమఙ్గీకృత్య ఫలం పృచ్ఛతి —
యద్యేవమితి ।
స్వప్నో జాగరితదేశ ఇత్యేవం యదీష్టమతశ్చ కిం స్యాదితి ప్రశ్నార్థః ।
ఫలం ప్రతిజ్ఞాయ ప్రకటయతి —
శృణ్వితి ।
మతాన్తరోపన్యాసస్య స్వమతవిరోధిత్వమాహ —
ఇత్యత ఇతి ।
స్వప్నస్య జాగ్రద్దేశత్వం దూషయతి —
తదసదితి ।
తస్య జాగ్రద్దేశత్వాభావే ఫలితమాహ —
తస్మాదితి ।
స్వప్నే బాహ్యజ్యోతిషః సంభవో నాస్తీత్యత్ర ప్రమాణమాహ —
తదుక్తమితి ।
బాహ్యజ్యోతిరభావేఽపి స్వప్నే వ్యవహారదర్శనాత్తత్ర స్వయఞ్జ్యోతిష్ట్వమాక్షేప్తృమశక్యమిత్యుపసంహరతి —
తస్మాదితి ।
కథం పునర్విద్యాయామనుక్తాయాం సహస్రదానవచనమిత్యాశఙ్క్య వృత్తం కీర్తయతి —
స్వయం జ్యోతిరితి ।
మృత్యో రూపాణ్యతిక్రామతీత్యత్ర చ కార్యకరణవ్యతిరిక్తత్వమాత్మనో దర్శితమిత్యాహ —
అతిక్రామతీతి ।
లోకద్వయసంచారవశాదుక్తమర్థమనుద్రవతి —
క్రమేణేతి ।
ఆదిశబ్దస్తత్తద్దేహాదివిషయః ।
స్థానద్వయసంచారవశాదుక్తమనుభాషతే —
తథేతి ।
ఇహలోకపరలోకాభ్యామివేతి యావత్ ।
లోకద్వయే స్థానద్వయే చ క్రమసంచారప్రయుక్తమర్థాన్తరమాహ —
తత్ర చేతి ।
ఆత్మనః స్వయఞ్జ్యోతిషో దేహాదివ్యతిరిక్తస్య నిత్యస్య జ్ఞాపితత్వాదిత్యతఃశబ్దార్థః ।
కామప్రశ్నస్య నిర్ణీతత్వాన్నిరాకాఙ్క్షత్వమితి శఙ్కాం వారయతి —
విమోక్షశ్చేతి ।
సమ్యగ్బోధస్తద్ధేతురితి యావత్ ।
నను స ఎవ ప్రాగుక్తో నాసౌ వక్తవ్యోఽస్తి తత్రాఽఽహ —
తదుపయోగీతి ।
అయమిత్యుక్తాత్మప్రత్యయోక్తిః । తాదర్థ్యాత్పదార్థజ్ఞానస్య వాక్యార్థజ్ఞానశేషత్వాదితి యావత్ ।
పదార్థస్య వాక్యార్థబహిర్భావం దూషయతి —
తదేకదేశ ఎవేతి ।
కామప్రశ్నో నాద్యాపి నిర్ణీత ఇత్యత్రోత్తరవాక్యం గమకమిత్యాహ —
అత ఇతి ।
కామప్రశ్నస్యానిర్ణీతత్వాదితి యావత్ । తేనాపేక్షితేన హేతునేత్యర్థః ।
విమోక్షశబ్దస్య సమ్యగ్జ్ఞానవిషయత్వం సూచయతి —
యేనేతి ।
సమ్యగ్జ్ఞానప్రాప్తౌ గురుప్రసాదాదస్య ప్రాధాన్యం దర్శయతి —
త్వత్ప్రసాదాదితి ।
నను విమోక్షపదార్థో నిర్ణీతోఽన్యథా సహస్రదానస్యాఽఽకస్మికత్వప్రసంగాదత ఆహ —
విమోక్షేతి ॥ ౧౪ ॥