ವೈಶಬ್ದಸ್ಯ ಪ್ರಸಿದ್ಧಾರ್ಥತ್ವಮುಪೇತ್ಯ ಸಶಬ್ದಾರ್ಥಮಾಹ —
ಪ್ರಕೃತ ಇತಿ ।
ಏಷಶಬ್ದಮನೂದ್ಯ ವ್ಯಾಕರೋತಿ —
ಏಷ ಇತಿ ।
ಸಂಪ್ರದಾನೇ ಸ್ಥಿತ್ವಾ ಮೃತ್ಯುಮತಿಕ್ರಾಮತೀತಿ ಶೇಷಃ ।
ಸುಷುಪ್ತಸ್ಯ ಸಂಪ್ರಸಾದತ್ವಂ ಸಾಧಯತಿ —
ಜಾಗರಿತ ಇತ್ಯಾದಿನಾ ।
ತತ್ರ ವಾಕ್ಯಶೇಷಮನುಕೂಲಯತಿ —
ತೀರ್ಣೋ ಹೀತಿ ।
ಅಸ್ತು ಸಂಪ್ರಸಾದಃ ಸುಷುಪ್ತಂ ಸ್ಥಾನಂ ತಥಾಽಪಿ ಕಿಮಾಯಾತಮಿತ್ಯತ ಆಹ —
ಸ ವಾ ಇತಿ ।
ಪೂರ್ವೋಕ್ತೇನ ಕ್ರಮೇಣ ಸಂಪ್ರಸಾದೇ ಸುಷುಪ್ತೇ ಸ್ಥಿತ್ವಾ ಸಂಪ್ರಸನ್ನಃ ಸನ್ಮೃತ್ಯುಮತಿಕ್ರಾಮತೀತ್ಯರ್ಥಃ ।
ಉಕ್ತಮರ್ಥಮುಪಪಾದಯಿತುಮಾಕಾಂಕ್ಷಾಮಾಹ —
ಕಥಮಿತಿ ।
ರತ್ವೇತ್ಯಾದಿ ವ್ಯಾಕುರ್ವನ್ಪರಿಹರತಿ —
ಸ್ವಪ್ನಾದಿತಿ ।
ಪುಣ್ಯಪಾಪಶಬ್ದಯೋರ್ಯಥಾರ್ಥತ್ವಮಾಶಂಕ್ಯಾಽಽಹ —
ನ ತ್ವಿತಿ ।
ಅವೋಚಾಮೋಭಯಾನ್ಪಾಪ್ಮನ ಆನಂದಾಂಶ್ಚ ಪಶ್ಯತೀತ್ಯತ್ರೇತಿ ಶೇಷಃ ।
ಪುಣ್ಯಪಾಪಯೋರ್ದಶನಮೇವ ನ ಕರಣಮಿತ್ಯತ್ರ ಫಲಿತಮಾಹ —
ತಸ್ಮಾದಿತಿ ।
ತದ್ದ್ರಷ್ಟುರಪಿ ತದನುಬಂಧಃ ಸ್ಯಾದಿತ್ಯಾಶಂಕ್ಯಾತಿಪ್ರಸಂಗಾನ್ಮೈವಮಿತ್ಯಾಹ —
ಯೋ ಹೀತ್ಯಾದಿನಾ ।
ಪುಣ್ಯಪಾಪಾಭ್ಯಾಮಾತ್ಮನೋಽಸಂಸ್ಪರ್ಶೇ ಫಲಿತಮಾಹ —
ತಸ್ಮಾದಿತಿ ।
ಮೃತ್ಯೋರತಿಕ್ರಮಣೇ ಕಿಂ ಸ್ಯಾದಿತ್ಯಾಶಂಕ್ಯಾಽಽಹ —
ಅತೋ ನೇತಿ ।
ಮೃತ್ಯೋರಸ್ವಭಾವತ್ವಮುಪಪಾದಯತಿ —
ಮೃತ್ಯುಶ್ಚೇದಿತಿ ।
ಇಷ್ಟಾಪತ್ತಿಮಾಶಂಕ್ಯಾಽಽಹ —
ನ ತ್ವಿತಿ ।
ಅನನ್ವಾಗತವಾಕ್ಯಾದಸಂಗವಾಕ್ಯಶ್ಚೇತ್ಯರ್ಥಃ ।
ಮೋಕ್ಷಶಾಸ್ತ್ರಪ್ರಾಮಾಣ್ಯಾದಪಿ ಮೃತ್ಯೋರಸ್ವಭಾವತ್ವಮಿತ್ಯಾಹ —
ಸ್ವಭಾವಶ್ಚೇದಿತಿ ।
ಇತಶ್ಚ ಮೃತ್ಯುಃ ಸ್ವಭಾವೋ ನ ಭವತೀತ್ಯಾಹ —
ನ ತ್ವಿತಿ ।
ಅಭಾವಾದಿತಿ ಚ್ಛೇದಃ ।
ತಸ್ಯಾಃ ಸ್ವಭಾವತ್ವೇ ಲಬ್ಧಮರ್ಥಂ ಕಥಯತಿ —
ಅತ ಇತಿ ।
ಮೃತ್ಯುಮೇವ ವ್ಯಾಚಷ್ಟೇ —
ಪುಣ್ಯಪಾಪಾಭ್ಯಾಮಿತಿ ।
ಸ್ವಪ್ನೇ ಮೃತ್ಯೋಃ ಸ್ವಭಾವತ್ವಾಭಾವೇಽಪಿ ಜಾಗ್ರದವಸ್ಥಾಯಾಂ ಕರ್ತೃತ್ವಮಾತ್ಮನಃ ಸ್ವಭಾವಸ್ತಥಾ ಚ ನಿಯಮೇನ ತಸ್ಯ ಮೃತ್ಯೋರತಿಕ್ರಮೋ ನ ಸಿಧ್ಯತೀತಿ ಶಂಕತೇ —
ನನ್ವಿತಿ ।
ಔಪಾಧಿಕತ್ವಾತ್ಕರ್ತೃತ್ವಸ್ಯ ಸ್ವಾಭಾವಿಕತ್ವಾಭಾವಾದಾತ್ಮನೋ ಮೃತ್ಯೋರತಿಕ್ರಮಃ ಸಂಭವತೀತಿ ಪರಿಹರತಿ —
ನೇತಿ ।
ಕಥಮೌಪಾಧಿಕತ್ವಂ ಕರ್ತೃತ್ವಸ್ಯ ಸಿದ್ಧವದುಚ್ಯತೇ ತತ್ರಾಽಽಹ —
ತಚ್ಚೇತಿ ।
ಧ್ಯಾಯತೀವೇತ್ಯಾದೌ ಸಾದೃಶ್ಯವಾಚಕಾದಿವಶಬ್ದಾದೌಪಾಧಿಕತ್ವಂ ಕರ್ತೃತ್ವಸ್ಯ ಪ್ರಾಗೇವ ದರ್ಶಿತಮಿತ್ಯರ್ಥಃ ।
ಜಾಗರಿತೇಽಪಿ ಕರ್ತೃತ್ವಸ್ಯ ಸ್ವಾಭಾವಿಕತ್ವಾಭಾವೇ ಫಲಿತಮಾಹ —
ತಸ್ಮಾದಿತಿ ।
ಮೃತ್ಯೋಃ ಸ್ವಾಭಾವಿಕತ್ವಾಶಂಕಾಭಾವಕೃತಂ ಫಲಮಾಹ —
ಅನಿರ್ಮೋಕ್ಷತಾ ವೇತಿ ।
ವಾಶಬ್ದೋ ನಞನುಕರ್ಷಣಾರ್ಥಃ ।
ಪುಣ್ಯಂ ಚ ಪಾಪಂ ಚೇತ್ಯೇತದಂತಂ ವಾಕ್ಯಂ ವ್ಯಾಖ್ಯಾಯ ಪುನರಿತ್ಯಾದಿ ವ್ಯಾಚಷ್ಟೇ —
ತತ್ರೇತಿ ।
ಸ್ವಪ್ನಾದ್ವ್ಯುತ್ಥಾಯ ಸುಷುಪ್ತಿಮನುಭೂಯೋತ್ತರಕಾಲಮಿತಿ ಯಾವತ್ । ಸ್ಥಾನಾತ್ಸ್ಥಾನಾಂತರಪ್ರಾಪ್ತಾವಭ್ಯಾಸಂ ವಕ್ತುಂ ಪುನಃಶಬ್ದಃ ।
ಪ್ರತಿನ್ಯಾಯಮಿತ್ಯಸ್ಯಾವಯವಾರ್ಥಮುಕ್ತ್ವಾ ವಿವಕ್ಷಿತಮರ್ಥಮಾಹ —
ಪುನರಿತಿ ।
ಸಂಪ್ರಸಾದಾದೂರ್ಧ್ವಮಿತಿ ಯಾವತ್ ।
ಜಾಗರಿತಾತ್ಸ್ವಪ್ನಂ ತತಃ ಸುಷುಪ್ತಂ ಗಚ್ಛತೀತಿ ಪೂರ್ವಗಮನಂ ತತೋ ವೈಪರೀತ್ಯೇನ ಸುಷುಪ್ತಾತ್ಸ್ವಪ್ನಂ ಜಾಗರಿತಂ ವಾ ಗಚ್ಛತೀತಿ ಯದಾಗಮನಂ ಸ ಪ್ರತಿನ್ಯಾಯಃ । ತಮೇವ ಸಂಕ್ಷಿಪತಿ —
ಯಥೇತಿ ।
ಯಥಾಸ್ಥಾನಮಾದ್ರವತೀತ್ಯೇತದ್ವಿವೃಣೋತಿ —
ಸ್ವಪ್ನಸ್ಥಾನಾದಿತಿ ।
ಉಕ್ತೇಽರ್ಥೇ ವಾಕ್ಯಂ ಪಾತಯತಿ —
ಪ್ರತಿಯೋನೀತಿ ।
ಕಿಮರ್ಥಂ ಯಥಾಸ್ಥಾನಮಾಗಮನಂ ತದಾಹ —
ಸ್ವಪ್ನಾಯೇತಿ ।
ಸ ಯದಿತ್ಯಾದಿವಾಕ್ಯಸ್ಯ ವ್ಯಾವರ್ತ್ಯಾಮಾಶಂಕಾಮಾಹ —
ನನ್ವಿತಿ ।
ತತ್ರ ವಾಕ್ಯಮುತ್ತರತ್ವೇನಾವತಾರ್ಯ ವ್ಯಾಕರೋತಿ —
ಅತ ಆಹೇತಿ ।
ಅನನುಬದ್ಧ ಇತ್ಯಸ್ಯಾರ್ಥಂ ಸ್ಫುಟಯತಿ —
ನೈವೇತಿ ।
ಸ ಯದಿತ್ಯಾದಿವಾಕ್ಯಸ್ಯಾಕ್ಷರಾರ್ಥಮುಕ್ತ್ವಾ ತಾತ್ಪರ್ಯಮಾಹ —
ಯದಿ ಹೀತಿ ।
ತೇನಾಽಽತ್ಮನೇತಿ ಯಾವತ್ । ಸ್ವಪ್ನೇ ಕೃತಂ ಕರ್ಮ ಪುನಸ್ತೇನೇತ್ಯುಕ್ತಮ್ ।
ಅನುಬಂಧೇ ದೋಷಮಾಹ —
ಸ್ವಪ್ನಾದಿತಿ ।
ಇಷ್ಟಾಪತ್ತಿಮಾಶಂಕ್ಯಾಽಽಹ —
ನ ಚೇತಿ ।
ಸ್ವಪ್ನಕೃತೇನ ಕರ್ಮಣಾ ಜಾಗ್ರದವಸ್ಥಸ್ಯ ಪುರುಷಸ್ಯಾನ್ವಾಗತತ್ವಪ್ರಸಿದ್ಧಿರಿತಿ ಯದುಚ್ಯತೇ ತನ್ನ ವ್ಯವಹಾರಭೂಮೌ ಸಂಪ್ರತಿಪನ್ನಮಿತ್ಯರ್ಥಃ ।
ಸ್ವಪ್ನದೃಷ್ಟೇನ ಜಾಗ್ರದ್ಗತಸ್ಯ ನ ಸಂಗತಿರಿತ್ಯತ್ರ ಸ್ವಾನುಭವಂ ದರ್ಶಯತಿ —
ನ ಹೀತಿ ।
ಯಥೋಕ್ತೇಽನುಭವೇ ಲೋಕಸ್ಯಾಪಿ ಸಂಮತಿಂ ದರ್ಶಯತಿ —
ನ ಚೇತಿ ।
ತತ್ರ ಫಲಿತಮಾಹ —
ಅತ ಇತಿ ।
ಕಥಂ ತರ್ಹಿ ಸ್ವಪ್ನೇ ಕರ್ತೃತ್ವಪ್ರತೀತಿಸ್ತತ್ರಾಽಽಹ —
ತಸ್ಮಾದಿತಿ ।
ಸ್ವಪ್ನಸ್ಯಾಽಽಭಾಸತ್ವಾಚ್ಚ ನ ತತ್ರ ವಸ್ತುತೋಽಸ್ತಿ ಕ್ರಿಯೇತ್ಯಾಹ —
ಉತೇವೇತಿ ।
ತದಾಭಾಸತ್ವೇ ಲೋಕಪ್ರಸಿದ್ಧಿಮನುಕೂಲಯತಿ —
ಆಖ್ಯಾತಾರಶ್ಚೇತಿ ।
ಸ್ವಪ್ನಸ್ಯಾಽಽಭಾಸತ್ವೇ ಫಲಿತಮಾಹ —
ಅತ ಇತಿ ।
ಅನನ್ವಾಗತವಾಕ್ಯಂ ಪ್ರತಿಜ್ಞಾರೂಪಂ ವ್ಯಾಖ್ಯಾಯಾಸಂಗವಾಕ್ಯಂ ಹೇತುರೂಪಮವತಾರಯಿತುಮಾಕಾಂಕ್ಷಾಮಾಹ —
ಕಥಮಿತಿ ।
ಮೂರ್ತಸ್ಯ ಮೂರ್ತಾಂತರೇಣ ಸಂಯೋಗೇ ಕ್ರಿಯೋಪಲಂಭಾದಮೂರ್ತಸ್ಯ ತದಭಾವಾದಾತ್ಮನಶ್ಚಾಮೂರ್ತತ್ವೇನಾಸಂಯೋಗಾತ್ಕ್ರಿಯಾಯೋಗಾದಕರ್ತೃತ್ವಸಿದ್ಧಿರಿತ್ಯುತ್ತರಂ ಹೇತುವಾಕ್ಯಾರ್ಥಕಥನಪೂರ್ವಕಂ ಕಥಯತಿ —
ಕಾರ್ಯಕರಣೈರಿತ್ಯಾದಿನಾ ।
ಆತ್ಮನೋಽಸಂಗತ್ವೇನಾಕರ್ತೃತ್ವಮುಕ್ತಂ ಸಮರ್ಥಯತೇ —
ಅತ ಏವೇತಿ ।
ಅತಃಶಬ್ದಾರ್ಥಂ ವಿಶದಯತಿ —
ಕಾರ್ಯೇತಿ ।
ಕ್ರಿಯಾವತ್ತ್ವಾಭಾವೇ ಜನ್ಮಮರಣದಿರಾಹಿತ್ಯಂ ಕೌಟಸ್ಥ್ಯಂ ಫಲತೀತ್ಯಾಹ —
ತಸ್ಮಾದಿತಿ ।
ಕರ್ಮಪ್ರವಿವೇಕಮುಕ್ತಮಂಗೀಕರೋತಿ —
ಏವಮಿತಿ ।
ತತ್ಪ್ರವಿವಿಕ್ತಾತ್ಮಜ್ಞಾನೇ ದಾರ್ಢ್ಯಂ ಸೂಚಯತಿ —
ಸೋಽಹಮಿತಿ ।
ನೈರಾಕಾಂಕ್ಷ್ಯಂ ವ್ಯಾವರ್ತಯತಿ —
ಅತ ಇತಿ ।
ಕಥಂ ತರ್ಹಿ ಸಹಸ್ರದಾನಮಿತ್ಯಾಶಂಕ್ಯಾಽಽಹ —
ಮೋಕ್ಷೇತಿ।
ಕಾಮಪ್ರವಿವೇಕವಿಷಯನಿಯೋಗಮಭಿಪ್ರೇತ್ಯ ಪುನರನುಕ್ರಾಮತಿ —
ಅತ ಊರ್ಧ್ವಮಿತಿ॥೧೫॥