ப்³ருஹதா³ரண்யகோபநிஷத்³பா⁴ஷ்யம்
சதுர்தோ²(அ)த்⁴யாய:த்ருதீயம் ப்³ராஹ்மணம்
ஆநந்த³கி³ரிடீகா (ப்³ருஹதா³ரண்யக)
 
ஸ வா ஏஷ ஏதஸ்மிந்ஸ்வப்நே ரத்வா சரித்வா த்³ருஷ்ட்வைவ புண்யம் ச பாபம் ச புந: ப்ரதிந்யாயம் ப்ரதியோந்யாத்³ரவதி பு³த்³தா⁴ந்தாயைவ ஸ யத்தத்ர கிஞ்சித்பஶ்யத்யநந்வாக³தஸ்தேந ப⁴வத்யஸங்கோ³ ஹ்யயம் புருஷ இத்யேவமேவைதத்³யாஜ்ஞவல்க்ய ஸோ(அ)ஹம் ப⁴க³வதே ஸஹஸ்ரம் த³தா³ம்யத ஊர்த்⁴வம் விமோக்ஷாயைவ ப்³ரூஹீதி ॥ 16 ॥
தத்ர ‘அஸங்கோ³ ஹ்யயம் புருஷ:’ (ப்³ரு. உ. 4 । 3 । 15) இதி அஸங்க³தா அகர்த்ருத்வே ஹேதுருக்த: ; உக்தம் ச பூர்வம் — கர்மவஶாத் ஸ ஈயதே யத்ர காமமிதி ; காமஶ்ச ஸங்க³: ; அத: அஸித்³தோ⁴ ஹேதுருக்த: — ‘அஸங்கோ³ ஹ்யயம் புருஷ:’ (ப்³ரு. உ. 4 । 3 । 15) இதி । ந து ஏதத் அஸ்தி ; கத²ம் தர்ஹி ? அஸங்க³ ஏவ இத்யேதது³ச்யதே — ஸ வா ஏஷ ஏதஸ்மிந்ஸ்வப்நே, ஸ வை ஏஷ புருஷ: ஸம்ப்ரஸாதா³த்ப்ரத்யாக³த: ஸ்வப்நே ரத்வா சரித்வா யதா²காமம் , த்³ருஷ்ட்வைவ புண்யம் ச பாபம் ச — இதி ஸர்வம் பூர்வவத் ; பு³த்³தா⁴ந்தாயைவ ஜாக³ரிதஸ்தா²நாய । தஸ்மாத் அஸங்க³ ஏவாயம் புருஷ: ; யதி³ ஸ்வப்நே ஸங்க³வாந் ஸ்யாத் காமீ, தத: தத்ஸங்க³ஜைர்தோ³ஷை: பு³த்³தா⁴ந்தாய ப்ரத்யாக³தோ லிப்யேத ॥

உத்தரகண்டி³காவ்யாவர்த்யாம் ஶங்காமாஹ —

தத்ரேதி।

பூர்வகண்டி³கா ஸப்தம்யர்த²: ।

ப⁴வத்வகர்த்ருத்வஹேதுரஸம்க³த்வம் கிம் தாவதேத்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ -

உக்தம் சேதி।

பூர்வம் ஶ்லோகோபந்யாஸத³ஶாயாமிதி யாவத் । கர்மவஶாத்ஸ்வப்நஹேதுகர்மஸாமர்த்²யாதி³த்யர்த²: ।

ஆத்மந: ஸ்வப்நே காமகர்மஸம்ப³ந்தே⁴(அ)பி கிமிதி நாஸம்க³த்வம் தத்ரா(அ)(அ)ஹ —

காமஶ்சேதி।

ஹேத்வஸித்³தி⁴ம் பரிஹரதி —

ந த்விதி।

ந சேத்³தே⁴தோரஸித்³த⁴த்வம் தர்ஹி கத²ம் தத்ஸித்³தி⁴ரிதி ப்ருச்ச²தி —

கத²மிதி।

ஹேதுஸமர்த²நார்த²முத்தரக்³ரந்த²முத்தா²பயதி —

அஸம்க³ இதி।

ப்ரதியோந்யாத்³ரவதீத்யேதத³ந்தம் ஸர்வமித்யுக்தம் ।

ஸ்வப்நே கர்த்ருத்வாபா⁴வஸ்தச்ச²ப்³தா³ர்த²: உக்தமஸம்க³த்வம் வ்யதிரேகமுகே²ந விஶத³யதி —

யதீ³தி।

ஸம்க³வாநித்யஸ்ய வ்யாக்²யாநம் —

காமீதி।

தத்ஸம்க³ஜைஸ்தத்ர ஸ்வப்நே விஷயவிஶேஷேஷு காமாக்²யஸம்க³வஶாது³த்பந்நைரபராதை⁴ரிதி யாவத் । ந து லிப்யதே ப்ராயஶ்சித்தவிதா⁴நஸ்யாபி ஸ்வப்நஸூசிதாஶுபா⁴ஶங்காநிப³ர்ஹணார்த²த்வாத்³வஸ்துவ்ருத்தாநுஸாரித்வாபா⁴வாதி³தி ஶேஷ: ॥16॥