தாஸாம் பரமஸூக்ஷ்மத்வம் த்³ருஷ்டாந்தேந த³ர்ஶயதி —
யதே²தி ।
கத²மந்நரஸஸ்ய வர்ணவிஶேஷப்ராப்திரித்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ —
வாதேதி ।
பு⁴க்தஸ்யாந்நஸ்ய பரிணாமவிஶேஷோ வாதபா³ஹுல்யே நீலோ ப⁴வதி பித்தாதி⁴க்யே பிங்க³லோ ஜாயதே ஶ்லேஶ்மாதிஶயே ஶுக்லோ ப⁴வதி பித்தால்பத்வே ஹரித: ஸாம்யே ச தா⁴தூநாம் லோஹித இதி தேஷாம் மித²: ஸம்யோக³வைஷம்யாத்தத்ஸாம்யாச்ச விசித்ரா ப³ஹவஶ்சாந்நரஸா ப⁴வந்தி தத்³வ்யாப்தாநாம் நாடீ³நாமபி தாத்³ருஶோ வர்ணோ ஜாயதே ।
‘ அருணா: ஶிரா வாதவஹா நீலா: பித்தவஹா: ஶிரா: ।
அஸ்ருக்³வஹாஸ்து ரோஹிண்யோ கௌ³ர்ய: ஶ்லேஷ்மவஹா: ஶிரா: ॥’
இதி ஸௌஶ்ருதே த³ர்ஶநாதி³த்யர்த²: ।
நாடீ³ஸ்வரூபம் நிரூப்ய யத்ர ஜாக³ரிதே லிங்க³ஶரீரஸ்ய வ்ருத்திம் த³ர்ஶயதி —
தாஸ்த்விதி ।
ஏவம்விதா⁴ஸ்வித்யஸ்யைவ விவரணம் ஸூக்ஷ்மாஸ்வித்யாதி³ । பஞ்சபூ⁴தாநி த³ஶேந்த்³ரியாணி ப்ராணோ(அ)ந்த:கரணமிதி ஸப்தத³ஶகம் ।
ஜாக³ரிதே லிங்க³ஶரீரஸ்ய ஸ்தி²திமுக்த்வா ஸ்வாப்நீம் தத்ஸ்தி²திமாஹ —
தல்லிங்க³மிதி ।
விவக்ஷிதாம் ஸ்வப்நஸ்தி²திமுக்த்வா ஶ்ருத்யக்ஷராணி யோஜயதி —
அதே²த்யாதி³நா ।
ஸ்வப்நே த⁴ர்மாதி³நிமித்தவஶாந்மித்²யைவ லிங்க³ம் நாநாகாரமவபா⁴ஸதே தந்மித்²யாஜ்ஞாநம் லிங்கா³நுக³தமூலாவித்³யாகார்யத்வாத³வித்³யேதி ஸ்தி²தே ஸதீத்யத²ஶப்³தா³ர்த²மாஹ —
ஏவம் ஸதீதி ।
தஸ்மிந்காலே ஸ்வப்நத³ர்ஶநே விஜ்ஞேயமிதி ஶேஷ: ।
இவஶப்³த³ர்த²மாஹ —
நேத்யாதி³நா ।
உக்தோதா³ஹரணேந ஸமுச்சித்யோத³ஹரணாந்தரமாஹ —
ததே²தி ।
க³ர்தாதி³பதநப்ரதீதௌ ஹேதுமாஹ —
தாத்³ருஶீ ஹீதி ।
தாத்³ருஶத்வம் விஶத³யதி —
அத்யந்தேதி ।
யதோ²க்தவாஸநாப்ரப⁴வத்வம் கத²ம் க³ர்தபதநாதே³ரவக³தமித்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ —
து³:கே²தி ।
யதே³வேத்யாதி³ஶ்ருதேரர்த²மாஹ —
கிம் ப³ஹுநேதி ।
ப⁴யமித்யஸ்ய ப⁴யரூபமிதி வ்யாக்²யாநம் । ப⁴யம் ரூப்யதே யேந தத்காரணம் ததா² ।
ஹஸ்த்யதி³ நாஸ்தி சேத்கத²ம் ஸ்வப்நே பா⁴தீத்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ —
அவித்³யேதி ।
அத² யத்ர தே³வ இவேத்யாதே³ஸ்தாத்பர்யமாஹ —
அதே²தி ।
தத்ர தஸ்யா: ப²லமுச்யத இதி ஶேஷ: ।
தாத்பர்யோக்த்யா(அ)த²ஶப்³தா³ர்த²முக்த்வா வித்³யயா விஷயஸ்வரூபே ப்ரஶ்நபூர்வகம் வத³ந்யத்ரேத்யாதே³ரர்த²மாஹ —
கிம் விஷயேதி ।
இவஶப்³த³ப்ரயோகா³த்ஸ்வப்ந ஏவோக்த இதி ஶங்காம் வாரயதி —
தே³வதேதி ।
வித்³யேத்யுபாஸ்திருக்தா । அபி⁴ஷிக்தோ ராஜ்யஸ்தோ² ஜக்³ரத³வஸ்தா²யாமிதி ஶேஷ: ।
அஹமேவேத³மித்யாத்³யவதாரயதி —
ஏவமிதி ।
யதா²(அ)வித்³யாயாமபக்ருஷ்யமாணாயாம் கார்யமுக்தம் தத்³வதி³த்யர்த²: । யதே³தி ஜாக³ரிதோக்தி: । இத³ம் சைதந்யமஹமேவ சிந்மாத்ரம் ந து மத³திரேகேணாஸ்தி தஸ்மாத³ஹம் ஸர்வ: பூர்ணோ(அ)ஸ்மீதி ஜாநாதீத்யர்த²: ।
ஸர்வாத்மபா⁴வஸ்ய பரமத்வமுபபாத³யதி —
யத்த்வித்யாதி³நா ।
தத்ர தேநா(அ)(அ)காரேணாவித்³யா(அ)வஸ்தி²தேத்யாஹ —
தத³வஸ்தே²தி ।
தஸ்யா: கார்யமாஹ —
தயேதி ।
ஸமஸ்தத்வம் பூர்ணத்வம் । அநந்தரத்வமேகரஸத்வம் । அபா³ஹ்யத்வம் ப்ரத்யக்த்வம் । யோ(அ)யம் யதோ²க்தோ லோக: ஸோ(அ)ஸ்யா(அ)(அ)த்மநோ லோகாந்பூர்வோக்தாநபேக்ஷ்ய பரம இதி ஸம்ப³ந்த⁴: ।
வாக்யார்த²முபஸம்ஹரதி —
தஸ்மாதி³தி ।
மோக்ஷோ வித்³யாப²லமித்யுத்தரத்ர ஸம்ப³ந்த⁴: ।
தஸ்ய ப்ரத்யக்ஷத்வம் த்³ருஷ்டாந்தேந ஸ்பஷ்டயதி —
யதே²தி ।
வித்³யாப²லவத³வித்³யாப²லமபி ஸ்வப்நே ப்ரத்யக்ஷமித்யுக்தமநுவத³தி —
ததே²தி ।
வித்³யாப²லமவித்³யாப²லம் சேத்யுக்தமுபஸம்ஹரதி —
தே ஏதே இதி ।
உக்தம் ப²லத்³வயம் விப⁴ஜதே —
வித்³யயேதி ।
அஸர்வோ ப⁴வதீத்யேதத்ப்ரகடயதி —
அந்யத இதி ।
ப்ரவிபா⁴க³ப²லமாஹ —
யத இதி ।
விரோத⁴ப²லம் கத²யதி —
விருத்³த⁴த்வாதி³தி ।
அவித்³யாகார்யம் நிக³மயதி —
அஸர்வேதி ।
அவித்³யாயாஶ்சேத்பரிச்சி²ந்நப²லத்வம் ததா³ தஸ்ய பி⁴ந்நத்வாதே³வ யதோ²க்தம் விரோதா⁴தி³ து³ர்வாரமித்யர்த²: ।
வித்³யாப²லம் நிக³மயதி —
ஸமஸ்தஸ்த்விதி ।
நந்வவித்³யாயா: ஸதத்த்வம் நிரூபயிதுமாரப்³த⁴ம் ந ச தத³த்³யாபி த³ர்ஶிதம் ததா² ச கிம் க்ருதம் ஸ்யாத³த ஆஹ —
அத இதி ।
கார்யவஶாதி³தி யாவத் ।
இத³ம்ஶப்³தா³ர்த²மேவ ஸ்பு²டயதி —
ஸர்வாத்மநாமிதி ।
க்³ராஹகத்வமேவ வ்யநக்தி —
ஆத்மந இதி ।
வஸ்த்வந்தரோபஸ்தி²திப²லமாஹ —
தத இதி ।
காமஸ்ய கார்யமாஹ —
யத இதி ।
க்ரியாத: ப²லம் லப⁴தே தத்³போ⁴க³காலே ச ராகா³தி³நா க்ரியாமாத³தா⁴தீத்யவிச்சி²ந்ந: ஸம்ஸாரஸ்தத்³யாவந்ந ஸம்யக்³ஜ்ஞாநம் தாவந்மித்²யாஜ்ஞாநநிதா³நமவித்³யா து³ர்வாரேத்யாஹ —
தத இதி ।
பே⁴த³த³ர்ஶநநிதா³நமவித்³யேத்யவித்³யாஸூத்ரே வ்ருத்தமித்யாஹ —
ததே³ததி³தி ।
தத்ரைவ வாக்யஶேஷமநுகூலயதி —
வக்ஷ்யமாணம் சேதி ।
அவித்³யா(அ)(அ)த்மந: ஸ்வபா⁴வோ ந வேதி விசாரே கிம் நிர்ணீதம் ப⁴வதீத்யாஶங்க்ய வ்ருத்தம் கீர்தயதி —
இத³மிதி ।
அவித்³யாயா: பரிச்சி²ந்நப²லத்வமஸ்தி ததோ வைபரீத்யேந வித்³யயா: கார்யமுக்தம் ஸ ச ஸர்வாத்மபா⁴வோ த³ர்ஶித இதி யோஜநா ।
ஸம்ப்ரதி நிர்ணீதமர்த²ம் த³ர்ஶயதி —
ஸா சேதி ।
ஜ்ஞாநே ஸத்யவித்³யாநிவ்ருத்திரித்யத்ர வாக்யஶேஷம் ப்ரமாணயதி —
தச்சேதி ।
அவித்³யா நா(அ)(அ)த்மந: ஸ்வபா⁴வோ நிவர்த்யத்வாத்³ரஜ்ஜுஸர்பவதி³த்யாஹ —
தஸ்மாதி³தி ।
நிவர்த்யத்வே(அ)ப்யாத்மஸ்வபா⁴வத்வே கா ஹாநிரித்யாஶங்யா(அ)(அ)ஹ —
ந ஹீதி ।
அவித்³யாயா: ஸ்வாபா⁴விகத்வாபா⁴வே ப²லிதமாஹ —
தஸ்மாதி³தி ॥ 20 ॥