బృహదారణ్యకోపనిషద్భాష్యమ్
చతుర్థోఽధ్యాయఃతృతీయం బ్రాహ్మణమ్
ఆనన్దగిరిటీకా (బృహదారణ్యక)
 
యది అస్య అయం స్వభావః — సర్వసంసారధర్మశూన్యతా, పరోపాధినిమిత్తం చ అస్య సంసారధర్మిత్వమ్ ; యన్నిమిత్తం చ అస్య పరోపాధికృతం సంసారధర్మిత్వమ్ , సా చ అవిద్యా — తస్యా అవిద్యాయాః కిం స్వాభావికత్వమ్ , ఆహోస్విత్ కామకర్మాదివత్ ఆగన్తుకత్వమ్ ; యది చ ఆగన్తుకత్వమ్ , తతో విమోక్ష ఉపపద్యతే ; తస్యాశ్చ ఆగన్తుకత్వే కా ఉపపత్తిః, కథం వా న ఆత్మధర్మః అవిద్యేతి — సర్వానర్థబీజభూతాయా అవిద్యాయాః సతత్త్వావధారణార్థం పరా కణ్డికా ఆరభ్యతే —

శ్యేనవాక్యేనాఽఽత్మనః సౌషుప్తం రూపముక్తమిదానీం నాడీఖణ్డస్య సంబన్ధం వక్తుం చోదయతి —

యద్యస్యేతి ।

పరః సన్నుపాధిర్బుద్ధ్యాదిః ।

అసంగత్వతః స్వతో బుద్ధ్యాదిసంబన్ధాసంభవముపేత్యాఽఽహ —

యన్నిమిత్తం చేతి ।

సిద్ధాన్తాభిప్రాయమనూద్య పూర్వవాదీ వికల్పయతి —

తస్యా ఇతి ।

ఆగన్తుకత్వమస్వాభావికత్వమ్ ।

ఆద్యే మోక్షానుపపత్తిం వివక్షిత్వాఽఽహ —

యది చేతి ।

అస్తు తర్హి ద్వితీయో మోక్షోపపత్తేరిత్యాశఙ్క్యాఽఽహ —

తస్యాశ్చేతి ।

మా భూదవిద్యాఽఽత్మస్వభావస్తద్ధర్మస్తు స్యాద్ధర్మ్యన్తరాభావాదిత్యాహ —

కథం వేతి ।

తత్రోత్తరత్వేనోత్తరగ్రన్థముత్థాపయతి —

సర్వానర్థేతి ।