ப்³ருஹதா³ரண்யகோபநிஷத்³பா⁴ஷ்யம்
சதுர்தோ²(அ)த்⁴யாய:த்ருதீயம் ப்³ராஹ்மணம்
ஆநந்த³கி³ரிடீகா (ப்³ருஹதா³ரண்யக)
 
ஸலில ஏகோ த்³ரஷ்டாத்³வைதோ ப⁴வத்யேஷ ப்³ரஹ்மலோக: ஸம்ராடி³தி ஹைநமநுஶஶாஸ யாஜ்ஞவல்க்ய ஏஷாஸ்ய பரமா க³திரேஷாஸ்ய பரமா ஸம்பதே³ஷோ(அ)ஸ்ய பரமோ லோக ஏஷோ(அ)ஸ்ய பரம ஆநந்த³ ஏதஸ்யைவாநந்த³ஸ்யாந்யாநி பூ⁴தாநி மாத்ராமுபஜீவந்தி ॥ 32 ॥
யத்ர புந: ஸா அவித்³யா ஸுஷுப்தே வஸ்த்வந்தரப்ரத்யுபஸ்தா²பிகா ஶாந்தா, தேந அந்யத்வேந அவித்³யாப்ரவிப⁴க்தஸ்ய வஸ்துந: அபா⁴வாத் , தத் கேந கம் பஶ்யேத் ஜிக்⁴ரேத் விஜாநீயாத்³வா । அத: ஸ்வேநைவ ஹி ப்ராஜ்ஞேந ஆத்மநா ஸ்வயஞ்ஜ்யோதி:ஸ்வபா⁴வேந ஸம்பரிஷ்வக்த: ஸமஸ்த: ஸம்ப்ரஸந்ந: ஆப்தகாம: ஆத்மகாம:, ஸலிலவத் ஸ்வச்சீ²பூ⁴த: — ஸலில இவ ஸலில:, ஏக: த்³விதீயஸ்யாபா⁴வாத் ; அவித்³யயா ஹி த்³விதீய: ப்ரவிப⁴ஜ்யதே ; ஸா ச ஶாந்தா அத்ர, அத: ஏக: ; த்³ரஷ்டா த்³ருஷ்டேரவிபரிலுப்தத்வாத் ஆத்மஜ்யோதி:ஸ்வபா⁴வாயா: அத்³வைத: த்³ரஷ்டவ்யஸ்ய த்³விதீயஸ்யாபா⁴வாத் । ஏதத் அம்ருதம் அப⁴யம் ; ஏஷ ப்³ரஹ்மலோக:, ப்³ரஹ்மைவ லோக: ப்³ரஹ்மலோக: ; பர ஏவ அயம் அஸ்மிந்காலே வ்யாவ்ருத்தகார்யகரணோபாதி⁴பே⁴த³: ஸ்வே ஆத்மஜ்யோதிஷி ஶாந்தஸர்வஸம்ப³ந்தோ⁴ வர்ததே, ஹே ஸம்ராட் — இதி ஹ ஏவம் ஹ, ஏநம் ஜநகம் அநுஶஶாஸ அநுஶிஷ்டவாந் யாஜ்ஞவல்க்ய: இதி ஶ்ருதிவசநமேதத் । கத²ம் வா அநுஶஶாஸ ? ஏஷா அஸ்ய விஜ்ஞாநமயஸ்ய பரமா க³தி: ; யாஸ்து அந்யா: தே³ஹக்³ரஹணலக்ஷணா: ப்³ரஹ்மாதி³ஸ்தம்ப³பர்யந்தா: அவித்³யாகல்பிதா:, தா க³தய: அத: அபரமா:, அவித்³யாவிஷயத்வாத் ; இயம் து தே³வத்வாதி³க³தீநாம் கர்மவித்³யாஸாத்⁴யாநாம் பரமா உத்தமா — ய: ஸமஸ்தாத்மபா⁴வ:, யத்ர நாந்யத்பஶ்யதி நாந்யச்ச்²ருணோதி நாந்யத்³விஜாநாதீதி । ஏஷைவ ச பரமா ஸம்பத் — ஸர்வாஸாம் ஸம்பதா³ம் விபூ⁴தீநாம் இயம் பரமா, ஸ்வாபா⁴விகத்வாத் அஸ்யா: ; க்ருதகா ஹி அந்யா: ஸம்பத³: । ததா² ஏஷோ(அ)ஸ்ய பரமோ லோக: ; யே அந்யே கர்மப²லாஶ்ரயா லோகா:, தே அஸ்மாத் அபரமா: ; அயம் து ந கேநசந கர்மணா மீயதே, ஸ்வாபா⁴விகத்வாத் ; ஏஷோ(அ)ஸ்ய பரமோ லோக: । ததா² ஏஷோ(அ)ஸ்ய பரம ஆநந்த³: ; யாநி அந்யாநி விஷயேந்த்³ரியஸம்ப³ந்த⁴ஜநிதாநி ஆநந்த³ஜாதாநி, தாந்யபேக்ஷ்ய ஏஷோ(அ)ஸ்ய பரம ஆநந்த³:, நித்யத்வாத் ; ‘யோ வை பூ⁴மா தத்ஸுக²ம்’ (சா². உ. 7 । 23 । 1) இதி ஶ்ருத்யந்தராத் ; யத்ர அந்யத்பஶ்யதி அந்யத்³விஜாநாதி, தத் அல்பம் மர்த்யம் அமுக்²யம் ஸுக²ம் ; இத³ம் து தத்³விபரீதம் ; அத ஏவ ஏஷோ(அ)ஸ்ய பரம ஆநந்த³: । ஏதஸ்யைவ ஆநந்த³ஸ்ய மாத்ராம் கலாம் அவித்³யாப்ரத்யுபஸ்தா²பிதாம் விஷயேந்த்³ரியஸம்ப³ந்த⁴காலவிபா⁴வ்யாம் அந்யாநி பூ⁴தாநி உபஜீவந்தி ; காநி தாநி ? தத ஏவ ஆநந்தா³த் அவித்³யயா ப்ரவிப⁴ஜ்யமாநஸ்வரூபாணி, அந்யத்வேந தாநி ப்³ரஹ்மண: பரிகல்ப்யமாநாநி அந்யாநி ஸந்தி உபஜீவந்தி பூ⁴தாநி, விஷயேந்த்³ரியஸம்பர்கத்³வாரேண விபா⁴வ்யமாநாம் ॥

பூர்வோக்தவஸ்தூபஸம்ஹாரார்த²ம் ஸலிலவாக்யமுத்தா²பயதி —

யத்ரேத்யாதி³நா ।

தேநாவித்³யாயா: ஶாந்தத்வேநேதி யாவத் । வஸ்துநோ(அ)பா⁴வாத்தத்ரேதி ஶேஷ: ।

ஸுஷுப்தே விஶேஷவிஜ்ஞாநாபா⁴வப்ரயுக்தம் ப²லமாஹ —

அத இதி ।

பூர்வமேவாஸ்யார்த²ஸ்யோக்தத்வம் த்³யோதயிதும் ஹி ஶப்³த³: । ஸம்பரிஷ்வங்க³ப²லம் ஸமஸ்தத்வமபரிச்சி²ந்நத்வம் தத்ப²லம் ஸம்ப்ரஸந்நத்வம் । அஸம்ப்ரஸாதோ³ ஹி பரிச்சே²தா³பி⁴மாநக்ருத: ।

ஸம்ப்ரஸந்நத்வே ஹேத்வந்தரமாஹ —

ஆப்தகாம இதி ।

ததே³வ ஸம்ப்ரஸந்நத்வம் த்³ருஷ்டாந்தேந ஸ்பஷ்டயதி —

ஸலிலவதி³தி ।

உக்தே(அ)ர்தே² வாக்யாக்ஷராணி யோஜயதி —

ஸலில இவேதி ।

த்³விதீயஸ்யாபா⁴வம் ஸுஷுப்தே வ்யக்தீகரோதி —

அவித்³யயேதி ।

அத்³ரஷ்டா த்³ரஷ்டேதி வா சே²த³: ।

ஏகோ(அ)த்³வைத இத்யப்⁴யாஸஸ்தாத்பர்யலிங்க³ம் தஸ்ய பரமபுருஷார்த²த்வம் த³ர்ஶயந்கூடஸ்த²த்வமாஹ —

ஏததி³தி ।

கிமிதி ஷஷ்டீ²ஸமாஸமுபேக்ஷ்ய கர்மதா⁴ரயோ க்³ருஹ்யதே தத்ரா(அ)(அ)ஹ —

பர ஏவேதி ।

அஸ்மிந்காலே ஸுஷுப்த்யவஸ்தா²யாமித்யேதத் ।

பரமத்வம் ஸாத⁴யதி —

யாஸ்த்விதி ।

ப்ரஸ்துதம் ஸமஸ்தாத்மபா⁴வம் விஶேஷவிஜ்ஞாநராஹித்யேந விஶிநஷ்டி —

யத்ரேதி ।

ஸர்வாத்மபா⁴வாக்²யஸ்ய லோகஸ்ய பரமத்வமுபபாத³யதி —

யே(அ)ந்ய இதி ।

மீயதே பரிச்சி²த்³யதே ஸாத்⁴யத இதி யாவத் ।

ஸௌஷுப்தஸ்ய ஸர்வாத்மபா⁴வஸ்ய பரமாநந்த³த்வம் விஶத³யதி —

யாநீதி ।

ஆத்மநோ(அ)நவச்சி²ந்நாநந்த³த்வே சா²ந்தோ³க்³யஶ்ருதிம் ஸம்வாத³யதி —

யோ வை பூ⁴மேதி ।

நநு வைஷயிகமேகம் ஸுகா²மாத்மரூபம் சாபரமிதி ஸுக²பே⁴தா³ங்கீ³காராத³பஸித்³தா⁴ந்த: ஸ்யாதி³த்யாஶங்க்ய முக்²யாமுக்²யபே⁴தே³ந தது³பபத்தேர்மைவமித்யாஹ —

யத்ரேத்யதி³நா ।

கிஞ்ச வஸ்துதோ நாஸ்த்யேவா(அ)(அ)த்மஸுகா²திரிக்தம் வைஷயிகம் ஸுக²மித்யாஹ —

ஏதஸ்யேதி ।

ப்³ரஹ்மாதிரிக்தசேதநாபா⁴வே காந்யுபஜீவிகாநி ஸ்யுரித்யாஶங்க்ய பரிஹரதி —

காநீத்யாதி³நா ।

விபா⁴வ்யமாநாமாநந்த³ஸ்ய மாத்ராமிதி பூர்வேண ஸம்ப³ந்த⁴: ॥ 32 ॥