प्रश्नचतुष्टयमनूद्य तदुत्तरत्वेन स यत्रेत्यादि वाक्यमादाय व्याकरोति —

तदस्येत्यादिना ।

प्रश्नपूर्वकं कार्श्यनिमित्तं स्वाभाविकमागन्तुकं चेति दर्शयति —

किंन्निमित्तमित्यादिना ।

कथं ज्वरादिना कार्श्यप्राप्तिरित्याशङ्क्याऽऽह —

उपतप्यमानो हीति ।

यथोक्तनिमित्तद्वयवशात्कार्श्यप्राप्तिं निगमयति —

अणिमानमिति ।

कस्मिन्काले तदूर्ध्वोच्छ्वासित्वमस्येति प्रश्नस्योत्तरमुक्तया विधया सिद्धमित्याह —

यदेति ।

अवशिष्टप्रश्नत्रयस्योत्तरमाह —

यदोर्ध्वोच्छ्वासीति ।

तत्र हि कार्श्यनिमित्तं संभृतशकटवन्नानाशब्दकरणं स्वरूपं शरीरविमोक्षणं प्रयोजनमित्यर्थः ।

स यत्रेत्यादिवाक्यादर्थसिद्धमर्थमाह —

जरेति ।

तद्यथेत्यादिवाक्यं प्रश्नपूर्वकमादाय व्याचष्टे —

यदेत्यादिना ।

कथं बन्धनात्प्रमुच्यत इति संबन्धः ।

किमिति विषमनेकदृष्टान्तोपादानमेकेनापि विवक्षितसिद्धेरित्याशङ्क्याऽऽह —

विषमेति ।

कथं मरणस्यानियतान्यनेकानि निमित्तानि संभवन्तीत्याशङ्क्यानुभवमनुसृत्याऽऽह —

अनियतानीति ।

अथ मरणस्यानेकानियतनिमित्तवत्त्वसंकीर्तनं कुत्रोपयुज्यते तत्राऽऽह —

एतदपीति ।

तदर्थवत्वमेव समर्थयते —

यस्मादिति ।

इत्यप्रमत्तैर्भवितव्यमिति शेषः ।

वृत्तेन सह फलं येन रसेन संबध्यते स रसो बन्धनकारणभूतो बन्धनं वृन्तमेव वा बन्धनं यस्मिन्फलं बध्यते रसेनेति व्युत्पत्तेस्तस्माद्बन्धनादनेकानिमित्तवशात्पूर्वोक्तस्य फलस्य भवति प्रमोक्षणमित्याह —

बन्धनादित्यादिना ।

लिङ्गमात्मोपाधिरस्येति तद्विशिष्टः शारीरस्तथोच्यते । संप्रमुच्याऽऽद्रवतीति संबन्धः ।

समित्युपसर्गस्य तात्पर्यमाह —

नेत्यादिना ।

यदि स्वप्नावस्थायामिव मरणावस्थायां प्राणेन देहं रक्षन्नाद्रवतीति नाऽऽद्रियते केन प्रकारेण तर्हि तदा देहान्तरं प्रति गमनमित्याशङ्क्याऽऽह —

किं तर्हीति ।

वायुना प्राणेन सह करणजातमुपसंहृत्याऽऽद्रवतीति पूर्ववत्संबन्धः ।

पुनः प्रतिन्यायमिति प्रतीकमादाय पुनःशब्दस्य तात्पर्यमाह —

पुनरित्यादिना ।

तथा पुनराद्रवतीति संबन्धः ।

यथा पूर्वमिमं देहं प्राप्तवान्पुनरपि तथैव देहान्तरं गच्छतीत्याह —

प्रतिन्यायमिति ।

देहान्तरगमने कारणमाह —

कर्मेति ।

आदिशब्देन पूर्वप्रज्ञा गृह्यते । प्राणव्यूहाय प्राणानां विशेषाभिव्यक्तिलाभायेति यावत् ।

प्राणायेति श्रुतिः किमर्थमित्थं व्याख्यायते तत्राऽऽह —

सप्राण इति ।

एतच्च तदनन्तरप्रतिपत्त्यधिकरणे निर्धारितम् ।

प्राणायेति विशेषणस्याऽऽनर्थक्याद्युक्तं प्राणव्यूहायेति विशेषणमित्याह —

प्राणेति।

नन्वस्य प्राणः सह वर्तते चेत्तावतैव भोगसिद्धेरलं प्राणव्यूहेनेत्याशङ्क्याऽऽह —

तेन हीति ।

अन्यथा सुषुप्तिमूर्छयोरपि भोगप्रसक्तेरित्यर्थः । तादर्थ्याय प्राणस्य भोगशेषत्वसिध्यर्थमिति यावत् ॥ ३६ ॥