अद्वैतशारदा | दक्षिणाम्नाय श्रीशारदापीठम्, शृङ्गेरी

ತದ್ಯಥಾ ರಾಜಾನಂ ಪ್ರಯಿಯಾಸಂತಮುಗ್ರಾಃ ಪ್ರತ್ಯೇನಸಃ ಸೂತಗ್ರಾಮಣ್ಯೋಽಭಿಸಮಾಯಂತ್ಯೇವಮೇವೇಮಮಾತ್ಮಾನಮಂತಕಾಲೇ ಸರ್ವೇ ಪ್ರಾಣಾ ಅಭಿಸಮಾಯಂತಿ ಯತ್ರೈತದೂರ್ಧ್ವೋಚ್ಛ್ವಾಸೀ ಭವತಿ ॥ ೩೮ ॥

ತಮೇವಂ ಜಿಗಮಿಷುಂ ಕೇ ಸಹ ಗಚ್ಛಂತಿ ; ಯೇ ವಾ ಗಚ್ಛಂತಿ, ತೇ ಕಿಂ ತತ್ಕ್ರಿಯಾಪ್ರಣುನ್ನಾಃ, ಆಹೋಸ್ವಿತ್ ತತ್ಕರ್ಮವಶಾತ್ ಸ್ವಯಮೇವ ಗಚ್ಛಂತಿ — ಪರಲೋಕಶರೀರಕರ್ತೄಣಿ ಚ ಭೂತಾನೀತಿ । ಅತ್ರೋಚ್ಯತೇ ದೃಷ್ಟಾಂತಃ — ತದ್ಯಥಾ ರಾಜಾನಂ ಪ್ರಯಿಯಾಸಂತಮ್ ಪ್ರಕರ್ಷೇಣ ಯಾತುಮಿಚ್ಛಂತಮ್ , ಉಗ್ರಾಃ ಪ್ರತ್ಯೇನಸಃ ಸೂತಗ್ರಾಮಣ್ಯಃ ತಂ ಯಥಾ ಅಭಿಸಮಾಯಂತಿ ಆಭಿಮುಖ್ಯೇನ ಸಮಾಯಂತಿ, ಏಕೀಭಾವೇನ ತಮಭಿಮುಖಾ ಆಯಂತಿ ಅನಾಜ್ಞಪ್ತಾ ಏವ ರಾಜ್ಞಾ ಕೇವಲಂ ತಜ್ಜಿಗಮಿಷಾಭಿಜ್ಞಾಃ, ಏವಮೇವ ಇಮಮಾತ್ಮಾನಂ ಭೋಕ್ತಾರಮ್ ಅಂತಕಾಲೇ ಮರಣಕಾಲೇ ಸರ್ವೇ ಪ್ರಾಣಾಃ ವಾಗಾದಯಃ ಅಭಿಸಮಾಯಂತಿ । ಯತ್ರೈತದೂರ್ಧ್ವೋಚ್ಛ್ವಾಸೀ ಭವತೀತಿ ವ್ಯಾಖ್ಯಾತಮ್ ॥

ತಮೇವಮಿತಿ ; ಯೇ ವೇತಿ ; ಪರಲೋಕೇತಿ ; ಅತ್ರೇತ್ಯಾದಿನಾ ; ಯತ್ರೇತಿ ;

ತದ್ಯಥಾ ರಾಜಾನಂ ಪ್ರಯಿಯಾಸಂತಮಿತ್ಯಾದಿವಾಕ್ಯವ್ಯಾವರ್ತ್ಯಂ ಚೋದ್ಯಮುತ್ಥಾಪಯತಿ —

ತಮೇವಮಿತಿ ।

ವಾಗಾದಯಸ್ತಮನುಗಚ್ಛಂತೀತ್ಯಾಶಂಕ್ಯಾಽಽಹ —

ಯೇ ವೇತಿ ।

ತತ್ಕ್ರಿಯಾಪ್ರಣುನ್ನಾಸ್ತಸ್ಯ ಗಂತುರ್ವಾಗಾದಿವ್ಯಾಪಾರೇಣ ಪ್ರೇರಿತಾಃ ಸಮಾಹೂತಾ ಇತಿ ಯಾವತ್ ।

ಯಾನಿ ಚ ಭೂತಾನಿ ಪರಲೋಕಶಬ್ದಿತಂ ಶರೀರಂ ಕುರ್ವಂತಿ ಯಾನಿ ವಾ ಕರಣಾನುಗ್ರಹೀತೄಣ್ಯಾದಿತ್ಯಾದೀನಿ ತೇಷ್ವಿತಿ ಯಥೋಕ್ತಪ್ರಶ್ನಪ್ರವೃತ್ತಿಂ ದರ್ಶಯತಿ —

ಪರಲೋಕೇತಿ ।

ನಾಽದ್ಯಃ ಪರಲೋಕಾರ್ಥಂ ಪ್ರಸ್ಥಿತಸ್ಯ ವಾಗಾದಿವ್ಯಾಪಾರಾಭಾವಾದಾಹ್ವಾನಾನುಪಪತ್ತೇಃ । ನ ದ್ವಿತೀಯೋ ಭೋಕ್ತೃಕರ್ಮಣಾಽಪಿ ವಾಗಾದಿಷ್ವಚೇತನೇಷು ಸ್ವಯಂಪ್ರವೃತ್ತೇರನುಪಪತ್ತೇರಿತಿ ಚೋದಯಿತುರಭಿಮಾನಃ ।

ಉತ್ತರವಾಕ್ಯೇನೋತ್ತರಮಾಹ —

ಅತ್ರೇತ್ಯಾದಿನಾ ।

ಮರಣಕಾಲಮೇವ ವಿಶಿನಷ್ಟಿ —

ಯತ್ರೇತಿ ।

ಅಚೇತನಾನಾಮಪಿ ರಥಾದೀನಾಂ ಚೇತನಪ್ರೇರಿತಾನಾಂ ಪ್ರವೃತ್ತಿದರ್ಶನಾದ್ವಾಗಾದೀನಾಮಪಿ ಭೋಕ್ತೃಕರ್ಮವಶಾತ್ತದಾಹೂತತ್ವಮಂತರೇಣ ಪ್ರವೃತ್ತಿಃ ಸಂಭವತೀತಿ ಭಾವಃ ॥ ೩೮ ॥