ಏವಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಮವತಾರ್ಯ ತದಕ್ಷರಾಣಿ ವ್ಯಾಕರೋತಿ —
ಸೋಽಯಮಿತ್ಯಾದಿನಾ ।
ಗತ್ವಾ ಸಂಮೋಹಮಿವ ನೇತೀತ್ಯುತ್ತರತ್ರ ಸಂಬಂಧಃ ।
ಕಥಮಾತ್ಮನೋ ದೌರ್ಬಲ್ಯಂ ತದಾಹ —
ಯದ್ದೇಹಸ್ಯೇತಿ ।
ಕಿಮಿತ್ಯುಪಚಾರೋ ಮುಖ್ಯಮೇವಾಽಽತ್ಮನೋ ದೌರ್ಬಲ್ಯಂ ಕಿಂ ನ ಸ್ಯಾದಿತ್ಯಾಶಂಕ್ಯಾಽಽಹ —
ನ ಹೀತಿ ।
ಯಥಾಽಯಮಬಲಭಾವಂ ನಿಗಚ್ಛತಿ ತಥಾ ಸಂಮೋಹಂ ಸಂಮೂಢತಾಮಿವ ಪ್ರತಿಪದ್ಯತೇ । ವಿವೇಕಾಭಾವೋ ಹಿ ಸಂಮೋಹಃ । ತಥಾ ಚ ಸಂಮೂಢತಾಮಿವ ನಿಗಚ್ಛತೀತಿ ಯುಕ್ತಮಿತ್ಯಾಹ —
ತಥೇತಿ ।
ಇವಶಬ್ದಾರ್ಥಮಾಹ —
ನ ಚೇತಿ ।
ಕಥಂ ಪುನರಾತ್ಮನಃ ಸಮಾರೋಪಿತೋ ಅಪಿ ಸಂಮೋಹಃ ಸ್ಯಾನ್ನಿತ್ಯಚೈತನ್ಯಜ್ಯೋತಿಷ್ಟ್ವಾದಿತ್ಯಾಶಂಕ್ಯಾಽಽಹ —
ಉತ್ಕ್ರಾಂತೀತಿ ।
ವ್ಯಾಕುಲೀಭಾವೋ ಲಿಂಗಸ್ಯೇತಿ ಶೇಷಃ ।
ತತ್ರ ಲೌಕಿಕೀಂ ವಾರ್ತಾಮನುಕೂಲಯತಿ —
ತಥೇತಿ ।
ಯಥಾಶ್ರುತಮಿವಶಬ್ದಂ ಗೃಹೀತ್ವಾ ವಾಕ್ಯಂ ವ್ಯಾಖ್ಯಾಯ ಪಕ್ಷಾಂತರಮಾಹ —
ಅಥವೇತಿ ।
ಇವಶಬ್ದಪ್ರಯೋಗಸ್ಯೋಭಯತ್ರ ಯೋಜನಾಮೇವಾಭಿನಯತಿ —
ಅಬಲ್ಯಮಿತಿ ।
ಉಭಯತ್ರ ತದ್ಯೋಜನೇ ಹೇತುಮಾಹ —
ಉಭಯಸ್ಯೇತಿ ।
ತುಲ್ಯಪ್ರತ್ಯಯೇನಾಬಲ್ಯಸಂಮೋಹಯೋರೇಕಕರ್ತೃಕತ್ವನಿರ್ದೇಶಾದಪ್ಯುಭಯತ್ರೇವಕಾರೋ ದ್ರಷ್ಟವ್ಯ ಇತ್ಯಾಹ —
ಸಮಾನೇತಿ ।
ಅಥೇತ್ಯಾದಿ ವಾಕ್ಯಮವತಾರ್ಯ ವ್ಯಾಕುರ್ವನ್ಕಸ್ಮಿನ್ಕಾಲೇ ತತ್ಸಂಪ್ರಮೋಕ್ಷಣಮಿತ್ಯಸ್ಯೋತ್ತರಮಾಹ —
ಅಥೇತ್ಯಾದಿನಾ ।
ಕಥಂ ವೇತ್ಯುಕ್ತಂ ಪ್ರಶ್ನಮನೂದ್ಯ ಪ್ರಶ್ನಾಂತರಂ ಪ್ರಸ್ತೌತಿ —
ಕಥಮಿತಿ ।
ಅತ್ರೋತ್ತರತ್ವೇನೋತ್ತರಂ ವಾಕ್ಯಮಾದಾಯ ವ್ಯಾಕರೋತಿ —
ಉಚ್ಯತ ಇತ್ಯಾದಿನಾ ।
ರೂಪಾದಿಪ್ರಕಾಶನಶಕ್ತಿಮತ್ಸತ್ತ್ವಪ್ರಧಾನಭೂತಕಾರ್ಯತ್ವಾತ್ತೇಜೋಮಾತ್ರಾಶ್ಚಕ್ಷುರಾದೀನೀತ್ಯುಕ್ತಂ ಸಂಪ್ರತಿ ಸಮಭ್ಯಾದದಾನ ಇತ್ಯಸ್ಯಾರ್ಥಮಾಹ —
ತಾ ಏತಾ ಇತಿ ।
ಸಂಹರಮಾಣೋ ಹೃದಯಮನ್ವವಕ್ರಾಮತೀತ್ಯನ್ವಯಃ । ತತ್ಸಮಿತಿ ವಿಶೇಷಣಂ ಸ್ವಪ್ನಾಪೇಕ್ಷಯೇತಿ ಸಂಬಂಧಃ ।
ಕಥಂ ಸ್ವಪ್ನಾಪೇಕ್ಷಯಾ ವಿಶೇಷಣಂ ತದಾಹ —
ನ ತ್ವಿತಿ ।
ಆದಾನಮಾತ್ರಮಪಿ ಸ್ವಪ್ನೇ ನಾಸ್ತೀತಿ ಕುತಸ್ತದ್ವ್ಯಾವೃತ್ತ್ಯರ್ಥಂ ವಿಶೇಷಣಮಿತ್ಯಾಶಂಕ್ಯಾಽಽಹ —
ಅಸ್ತೀತಿ ।
ಸ ಏತಾಸ್ತೇಜೋಮಾತ್ರಾಃ ಸಮಭ್ಯಾದದಾನ ಇತ್ಯೇತದ್ವ್ಯಾಖ್ಯಾಯ ಹೃದಯಮೇವೇತ್ಯಾದಿ ವ್ಯಾಚಷ್ಟೇ —
ಹೃದಯಮಿತ್ಯಾದಿನಾ ।
ಸವಿಜ್ಞಾನೋ ಭವತೀತಿ ವಾಕ್ಯವಿಶೇಷಮಾಶ್ರಿತ್ಯಾಶಂಕ್ಯಾಽಽಹ —
ಹೃದಯ ಇತಿ ।
ಕಥಮಾತ್ಮನೋ ನಿಷ್ಕ್ರಿಯಸ್ಯ ತೇಜೋಮಾತ್ರಾದಾನಕರ್ತೃತ್ವಮಿತ್ಯಾಶಂಕ್ಯಾಽಽಹ —
ಬುದ್ಧ್ಯಾದೀತಿ ।
ತೇಷಾಂ ತದ್ವಿಕ್ಷೇಪಸ್ಯ ಚೋಪಸಂಹಾರೇ ಸತ್ಯಾತ್ಮನಸ್ತದಾದಾನಕರ್ತೃತ್ವಮೌಪಚಾರಿಕಮಿತ್ಯರ್ಥಃ ।
ತರ್ಹಿ ತದ್ವಿಕ್ಷೇಪೋಪಸಂಹರ್ತೃತ್ವವತ್ತದಾದಾನಕರ್ತೃತ್ವಮಪಿ ಮುಖ್ಯಮೇವ ಭವಿಷ್ಯತೀತ್ಯಾಶಂಕ್ಯಾಽಽಹ —
ನ ಹೀತಿ।
ಆದಿಶಬ್ದೇನ ಕ್ರಿಯಾವಿಶೇಷಃ ಸರ್ವೋ ಗೃಹ್ಯತೇ ।
ಕಥಂ ತರ್ಹಿ ಪ್ರತೀಚಿ ಕರ್ತೃತ್ವಾದಿಪ್ರಥೇತ್ಯಾಶಂಕ್ಯಾಽಽಹ —
ಬುದ್ಧ್ಯಾದೀತಿ ।
ಸ ಯತ್ರೇತ್ಯಾದಿ ವಾಕ್ಯಮಾಕಾಂಕ್ಷಾಪೂರ್ವಕಮವತಾರ್ಯ ವ್ಯಾಕರೋತಿ —
ಕದಾ ಪುನರಿತ್ಯಾದಿನಾ ।
ತಸ್ಯ ಪುರುಷಶಬ್ದಾದ್ಭೋಕ್ತೃತ್ವೇ ಪ್ರಾಪ್ತೇ ವಿಶಿನಷ್ಟಿ —
ಆದಿತ್ಯಾಂಶ ಇತಿ ।
ತಸ್ಯ ಚಾಕ್ಷುಷತ್ವಂ ಸಾಧಯತಿ —
ಭೋಕ್ತುರಿತ್ಯಾದಿನಾ ।
ಯಾವದ್ದೇಹಧಾರಣಮಿತಿ ಕುತೋ ವಿಶೇಷಣಂ ತತ್ರಾಽಽಹ —
ಮರಣಕಾಲೇ ತ್ವಿತಿ ।
ಆದಿತ್ಯಾಂಶಸ್ಯ ಚಕ್ಷುರನುಗ್ರಹಮಕುರ್ವತಃ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಂ ವಾರಯತಿ —
ಸ್ವಮಿತಿ ।
ಮರಣಾವಸ್ಥಾಯಾಂ ಚಕ್ಷುರಾದ್ಯನುಗ್ರಾಹಕದೇವತಾಂಶಾನಾಮಧಿದೇವತಾತ್ಮನೋಪಸಂಹಾರೇ ಶ್ರುತ್ಯಂತರಂ ಸಂವಾದಯತಿ —
ತದೇತದಿತಿ ।
ತರ್ಹಿ ದೇಹಾಂತರೇ ವಾಗಾದಿರಾಹಿತ್ಯಂ ಸ್ಯಾದಿತ್ಯಾಶಂಕ್ಯಾಽಽಹ —
ಪುನರಿತಿ ।
ಸಂಶ್ರಯಿಷ್ಯಂತಿ ವಾಗಾದಯಸ್ತತ್ತದೇವತಾಧಿಷ್ಠಿತಾ ಯಥಾಸ್ಥಾನಮಿತಿ ಶೇಷಃ ।
ಮುಮೂರ್ಷೋರಿವ ಸ್ವಪ್ಸ್ಯತಃ ಸರ್ವಾಣಿ ಕರಣಾನಿ ಲಿಂಗಾತ್ಮನೋಪಸಂಹ್ರಿಯಂತೇ ಪ್ರಬುಧ್ಯಮಾನಸ್ಯ ಚೋತ್ಪಿತ್ಸೋರಿವ ತಾನಿ ಯಥಾಸ್ಥಾನಂ ಪ್ರಾದುರ್ಭವಂತೀತ್ಯಾಹ —
ತಥೇತಿ ।
ಉಕ್ತೇಽರ್ಥೇ ವಾಕ್ಯಂ ಪಾತಯತಿ —
ತದೇತದಾಹೇತಿ ।
ಪರಾಙ್ ಪರ್ಯಾವರ್ತತ ಇತಿ ರೂಪವೈಮುಖ್ಯಂ ಚಾಕ್ಷುಷಸ್ಯ ವಿವಕ್ಷಿತಮಿತಿ ಶೇಷಃ ॥ ೧ ॥