ப்³ருஹதா³ரண்யகோபநிஷத்³பா⁴ஷ்யம்
சதுர்தோ²(அ)த்⁴யாய:சதுர்த²ம் ப்³ராஹ்மணம்
ஆநந்த³கி³ரிடீகா (ப்³ருஹதா³ரண்யக)
 
ஏகீ ப⁴வதி ந பஶ்யதீத்யாஹுரேகீ ப⁴வதி ந ஜிக்⁴ரதீத்யாஹுரேகீ ப⁴வதி ந ரஸயத இத்யாஹுரேகீ ப⁴வதி ந வத³தீத்யாஹுரேகீ ப⁴வதி ந ஶ்ருணோதீத்யாஹுரேகீ ப⁴வதி ந மநுத இத்யாஹுரேகீ ப⁴வதி ந ஸ்ப்ருஶதீத்யாஹுரேகீ ப⁴வதி ந விஜாநாதீத்யாஹுஸ்தஸ்ய ஹைதஸ்ய ஹ்ருத³யஸ்யாக்³ரம் ப்ரத்³யோததே தேந ப்ரத்³யோதேநைஷ ஆத்மா நிஷ்க்ராமதி சக்ஷுஷ்டோ வா மூர்த்⁴நோ வாந்யேப்⁴யோ வா ஶரீரதே³ஶேப்⁴யஸ்தமுத்க்ராமந்தம் ப்ராணோ(அ)நூத்க்ராமதி ப்ராணமநூத்க்ராமந்தம் ஸர்வே ப்ராணா அநூத்க்ராமந்தி ஸவிஜ்ஞாநோ ப⁴வதி ஸவிஜ்ஞாநமேவாந்வவக்ராமதி । தம் வித்³யாகர்மணீ ஸமந்வாரபே⁴தே பூர்வப்ரஜ்ஞா ச ॥ 2 ॥
ஶகடவத்ஸம்ப்⁴ருதஸம்பா⁴ர உத்ஸர்ஜந்யாதீத்யுக்தம் , கிம் புந: தஸ்ய பரலோகாய ப்ரவ்ருத்தஸ்ய பத்²யத³நம் ஶாகடிகஸம்பா⁴ரஸ்தா²நீயம் , க³த்வா வா பரலோகம் யத் பு⁴ங்க்தே, ஶரீராத்³யாரம்ப⁴கம் ச யத் தத்கிம் இத்யுச்யதே — தம் பரலோகாய க³ச்ச²ந்தமாத்மாநம் , வித்³யாகர்மணீ — வித்³யா ச கர்ம ச வித்³யாகர்மணீ வித்³யா ஸர்வப்ரகாரா விஹிதா ப்ரதிஷித்³தா⁴ ச அவிஹிதா அப்ரதிஷித்³தா⁴ ச, ததா² கர்ம விஹிதம் ப்ரதிஷித்³த⁴ம் ச அவிஹிதமப்ரதிஷித்³த⁴ம் ச, ஸமந்வாரபே⁴தே ஸம்யக³ந்வாரபே⁴தே அந்வாலபே⁴தே அநுக³ச்ச²த: ; பூர்வப்ரஜ்ஞா ச — பூர்வாநுபூ⁴தவிஷயா ப்ரஜ்ஞா பூர்வப்ரஜ்ஞா அதீதகர்மப²லாநுப⁴வவாஸநேத்யர்த²: ; ஸா ச வாஸநா அபூர்வகர்மாரம்பே⁴ கர்மவிபாகே ச அங்க³ம் ப⁴வதி ; தேந அஸாவபி அந்வாரப⁴தே ; ந ஹி தயா வாஸநயா விநா கர்ம கர்தும் ப²லம் ச உபபோ⁴க்தும் ஶக்யதே ; ந ஹி அநப்⁴யஸ்தே விஷயே கௌஶலம் இந்த்³ரியாணாம் ப⁴வதி ; பூர்வாநுப⁴வவாஸநாப்ரவ்ருத்தாநாம் து இந்த்³ரியாணாம் இஹ அப்⁴யாஸமந்தரேண கௌஶலமுபபத்³யதே ; த்³ருஶ்யதே ச கேஷாஞ்சித் காஸுசித்க்ரியாஸு சித்ரகர்மாதி³லக்ஷணாஸு விநைவ இஹ அப்⁴யாஸேந ஜந்மத ஏவ கௌஶலம் , காஸுசித் அத்யந்தஸௌகர்யயுக்தாஸ்வபி அகௌஶலம் கேஷாஞ்சித் ; ததா² விஷயோபபோ⁴கே³ஷு ஸ்வபா⁴வத ஏவ கேஷாஞ்சித் கௌஶலாகௌஶலே த்³ருஶ்யேதே ; தச்ச ஏதத்ஸர்வம் பூர்வப்ரஜ்ஞோத்³ப⁴வாநுத்³ப⁴வநிமித்தம் ; தேந பூர்வப்ரஜ்ஞயா விநா கர்மணி வா ப²லோபபோ⁴கே³ வா ந கஸ்யசித் ப்ரவ்ருத்திருபபத்³யதே । தஸ்மாத் ஏதத் த்ரயம் ஶாகடிகஸம்பா⁴ரஸ்தா²நீயம் பரலோகபத்²யத³நம் வித்³யாகர்மபூர்வப்ரஜ்ஞாக்²யம் । யஸ்மாத் வித்³யாகர்மணீ பூர்வப்ரஜ்ஞா ச தே³ஹாந்தரப்ரதிபத்த்யுபபோ⁴க³ஸாத⁴நம் , தஸ்மாத் வித்³யாகர்மாதி³ ஶுப⁴மேவ ஸமாசரேத் , யதா² இஷ்டதே³ஹஸம்யோகோ³பபோ⁴கௌ³ ஸ்யாதாம் — இதி ப்ரகரணார்த²: ॥

வ்ருத்தமநூத்³ய ப்ரஶ்நபூர்வகமுத்தரவாக்யமவதார்ய வ்யாசஷ்டே —

ஶகடவதி³த்யாதி³நா ।

விஹிதா வித்³யா த்⁴யாநாத்மிகா । ப்ரதிஷித்³தா⁴ நக்³நஸ்த்ரீத³ர்ஶநாதி³ரூபா । அவிஹிதா க⁴டாதி³விஷயா । அப்ரதிஷித்³தா⁴ பதி² பதிதத்ருணாதி³விஷயா । விஹிதம் கர்ம யாகா³தி³ । ப்ரதிஷித்³த⁴ம் ப்³ரஹ்மஹநநாதி³ । அவிஹிதம் க³மநாதி³ । அப்ரதிஷித்³த⁴ம் நேத்ரபக்ஷ்மவிக்ஷேபாதி³ ।

வித்³யாகர்மணோருபபோ⁴க³ஸாத⁴நத்வப்ரஸித்³தே⁴ரந்வாரம்பே⁴(அ)பி கிமித்யந்வாரப⁴தே வாஸநேத்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ —

ஸா சேதி ।

அபூர்வகர்மாரம்பா⁴தா³வங்க³ம் பூர்வவாஸநேத்யத்ர ஹேதுமாஹ —

ந ஹீதி ।

உக்தமேவ ஹேதுமுபபாத³யதி —

ந ஹீத்யாதி³நா ।

இந்த்³ரியாணாம் விஷயேஷு கௌஶலமநுஷ்டா²நே ப்ரயோஜகம் தச்ச ப²லோபபோ⁴கே³ ஹேது: । ந சாந்தரேணாப்⁴யாஸமிந்த்³ரியாணாம் விஷயேஷு கௌஶலம் ஸம்ப⁴வதி தஸ்மாத³நுஷ்டா²நாத்³யப்⁴யாஸாதீ⁴நமித்யர்த²: ।

ததா²(அ)பி கத²ம் பூர்வவாஸநா கர்மாநுஷ்டா²நாதா³வங்க³மித்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ —

பூர்வாநுப⁴வேதி ।

தத்ர லோகாநுப⁴வம் ப்ரமாணயதி —

த்³ருஶ்யதே சேதி ।

சித்ரகர்மாதீ³த்யாதி³ஶப்³தே³ந ப்ராஸாத³நிர்மாணாதி³ க்³ருஹ்யதே ।

பூர்வவாஸநோத்³ப⁴வக்ருதம் கார்யமுக்த்வா தத³பா⁴வக்ருதம் கார்யமாஹ —

காஸுசிதி³தி ।

ரஜ்ஜுநிர்மாணாதி³ஷ்விதி யாவத் ।

தத்ரைவோதா³ஹரணஸௌலப்⁴யமாஹ —

ததே²தி ।

தத்ர ஹேத்வந்தரமாஶங்க்ய பரிஹரதி —

தச்சேதி ।

கர்மாநுஷ்டா²நாதௌ³ பூர்வப்ரஜ்ஞாயா ஹேதுத்வமுபஸம்ஹரதி —

தேநேதி ।

ஸமந்வாரம்ப⁴வசநார்த²ம் நிக³மயதி —

தஸ்மாதி³தி ।

தஸ்யைவ தாத்பர்யார்த²மாஹ —

யஸ்மாதி³தி ॥ 2 ॥