ಬೃಹದಾರಣ್ಯಕೋಪನಿಷದ್ಭಾಷ್ಯಮ್
ಚತುರ್ಥೋಽಧ್ಯಾಯಃಚತುರ್ಥಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಮ್
ಆನಂದಗಿರಿಟೀಕಾ (ಬೃಹದಾರಣ್ಯಕ)
 
ಯಸ್ಮಾದರ್ವಾಕ್ಸಂವತ್ಸರೋಽಹೋಭಿಃ ಪರಿವರ್ತತೇ । ತದ್ದೇವಾ ಜ್ಯೋತಿಷಾಂ ಜ್ಯೋತಿರಾಯುರ್ಹೋಪಾಸತೇಽಮೃತಮ್ ॥ ೧೬ ॥
ಕಿಂ ಚ ಯಸ್ಮಾತ್ ಈಶಾನಾತ್ ಅರ್ವಾಕ್ , ಯಸ್ಮಾದನ್ಯವಿಷಯ ಏವೇತ್ಯರ್ಥಃ, ಸಂವತ್ಸರಃ ಕಾಲಾತ್ಮಾ ಸರ್ವಸ್ಯ ಜನಿಮತಃ ಪರಿಚ್ಛೇತ್ತಾ, ಯಮ್ ಅಪರಿಚ್ಛಿಂದನ್ ಅರ್ವಾಗೇವ ವರ್ತತೇ, ಅಹೋಭಿಃ ಸ್ವಾವಯವೈಃ ಅಹೋರಾತ್ರೈರಿತ್ಯರ್ಥಃ ; ತತ್ ಜ್ಯೋತಿಷಾಂ ಜ್ಯೋತಿಃ ಆದಿತ್ಯಾದಿಜ್ಯೋತಿಷಾಮಪ್ಯವಭಾಸಕತ್ವಾತ್ , ಆಯುರಿತ್ಯುಪಾಸತೇ ದೇವಾಃ, ಅಮೃತಂ ಜ್ಯೋತಿಃ — ಅತೋಽನ್ಯನ್ಮ್ರಿಯತೇ, ನ ಹಿ ಜ್ಯೋತಿಃ ; ಸರ್ವಸ್ಯ ಹಿ ಏತಜ್ಜ್ಯೋತಿಃ ಆಯುಃ । ಆಯುರ್ಗುಣೇನ ಯಸ್ಮಾತ್ ದೇವಾಃ ತತ್ ಜ್ಯೋತಿರುಪಾಸತೇ, ತಸ್ಮಾತ್ ಆಯುಷ್ಮಂತಸ್ತೇ । ತಸ್ಮಾತ್ ಆಯುಷ್ಕಾಮೇನ ಆಯುರ್ಗುಣೇನ ಉಪಾಸ್ಯಂ ಬ್ರಹ್ಮೇತ್ಯರ್ಥಃ ॥

ಅಥೇಶ್ವರಸ್ಯಾಪಿ ಕಾಲಾನ್ಯತ್ವೇ ಸತಿ ವಸ್ತುತ್ವಾದ್ಘಟವತ್ಕಾಲಾವಚ್ಛಿನ್ನತ್ವಾನ್ನ ಕಾಲತ್ರಯಂ ಪ್ರತಿ ಯುಕ್ತಮೀಶ್ವರತ್ವಮತ ಆಹ —

ಕಿಂಚೇತಿ ।

ಯಸ್ಮಾದೀಶಾನಾದರ್ವಾಕ್ಸಂವತ್ಸರೋ ವರ್ತತೇ ತಮುಪಾಸತೇ ದೇವಾ ಇತಿ ಸಂಬಂಧಃ ।

ನನು ಕಥಂ ಸಂವತ್ಸರೋಽರ್ವಾಗಿತ್ಯುಚ್ಯತೇ ಕಾಲಸ್ಯ ಕಾಲಾಂತರಾಭಾವೇನ ಪೂರ್ವಕಾಲಸಂಬಂಧಾಭಾವಾದತ ಆಹ —

ಯಸ್ಮಾದಿತಿ ।

ಅನ್ವಯಸ್ತು ಪೂರ್ವವತ್ ।

ಆತ್ಮಜ್ಜ್ಯೋತಿಷೋ ಗುಣಮಾಯೌಷ್ಟ್ವಲಕ್ಷಣಂ ಸ್ಪಷ್ಟಯನ್ನುಪಾಸಕಸ್ಯ ಫಲಮಾಹ —

ಸರ್ವಸ್ಯೇತಿ ।

ಯಥೋಕ್ತೋಪಾಸನೇ ದೇವಾನಾಮೇವಾಧಿಕಾರೋ ವಿಶೇಷವಚನಾದಿತ್ಯಾಶಂಕ್ಯಾಽಽಹ —

ತಸ್ಮಾದಿತಿ ॥ ೧೬ ॥