బృహదారణ్యకోపనిషద్భాష్యమ్
చతుర్థోఽధ్యాయఃచతుర్థం బ్రాహ్మణమ్
ఆనన్దగిరిటీకా (బృహదారణ్యక)
 
యస్మాదర్వాక్సంవత్సరోఽహోభిః పరివర్తతే । తద్దేవా జ్యోతిషాం జ్యోతిరాయుర్హోపాసతేఽమృతమ్ ॥ ౧౬ ॥
కిం చ యస్మాత్ ఈశానాత్ అర్వాక్ , యస్మాదన్యవిషయ ఎవేత్యర్థః, సంవత్సరః కాలాత్మా సర్వస్య జనిమతః పరిచ్ఛేత్తా, యమ్ అపరిచ్ఛిన్దన్ అర్వాగేవ వర్తతే, అహోభిః స్వావయవైః అహోరాత్రైరిత్యర్థః ; తత్ జ్యోతిషాం జ్యోతిః ఆదిత్యాదిజ్యోతిషామప్యవభాసకత్వాత్ , ఆయురిత్యుపాసతే దేవాః, అమృతం జ్యోతిః — అతోఽన్యన్మ్రియతే, న హి జ్యోతిః ; సర్వస్య హి ఎతజ్జ్యోతిః ఆయుః । ఆయుర్గుణేన యస్మాత్ దేవాః తత్ జ్యోతిరుపాసతే, తస్మాత్ ఆయుష్మన్తస్తే । తస్మాత్ ఆయుష్కామేన ఆయుర్గుణేన ఉపాస్యం బ్రహ్మేత్యర్థః ॥

అథేశ్వరస్యాపి కాలాన్యత్వే సతి వస్తుత్వాద్ఘటవత్కాలావచ్ఛిన్నత్వాన్న కాలత్రయం ప్రతి యుక్తమీశ్వరత్వమత ఆహ —

కిఞ్చేతి ।

యస్మాదీశానాదర్వాక్సంవత్సరో వర్తతే తముపాసతే దేవా ఇతి సంబన్ధః ।

నను కథం సంవత్సరోఽర్వాగిత్యుచ్యతే కాలస్య కాలాన్తరాభావేన పూర్వకాలసంబన్ధాభావాదత ఆహ —

యస్మాదితి ।

అన్వయస్తు పూర్వవత్ ।

ఆత్మజ్జ్యోతిషో గుణమాయౌష్ట్వలక్షణం స్పష్టయన్నుపాసకస్య ఫలమాహ —

సర్వస్యేతి ।

యథోక్తోపాసనే దేవానామేవాధికారో విశేషవచనాదిత్యాశఙ్క్యాఽఽహ —

తస్మాదితి ॥ ౧౬ ॥