ಬೃಹದಾರಣ್ಯಕೋಪನಿಷದ್ಭಾಷ್ಯಮ್
ಚತುರ್ಥೋಽಧ್ಯಾಯಃಚತುರ್ಥಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಮ್
ಆನಂದಗಿರಿಟೀಕಾ (ಬೃಹದಾರಣ್ಯಕ)
 
ತಮೇವ ಧೀರೋ ವಿಜ್ಞಾಯ ಪ್ರಜ್ಞಾಂ ಕುರ್ವೀತ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಃ । ನಾನುಧ್ಯಾಯಾದ್ಬಹೂಂಛಬ್ದಾನ್ವಾಚೋ ವಿಗ್ಲಾಪನಂ ಹಿ ತದಿತಿ ॥ ೨೧ ॥
ತಮ್ ಈದೃಶಮಾತ್ಮಾನಮೇವ, ಧೀರಃ ಧೀಮಾನ್ ವಿಜ್ಞಾಯ ಉಪದೇಶತಃ ಶಾಸ್ತ್ರತಶ್ಚ, ಪ್ರಜ್ಞಾಂ ಶಾಸ್ತ್ರಾಚರ್ಯೋಪದಿಷ್ಟವಿಷಯಾಂ ಜಿಜ್ಞಾಸಾಪರಿಸಮಾಪ್ತಿಕರೀಮ್ , ಕುರ್ವೀತ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಃ — ಏವಂ ಪ್ರಜ್ಞಾಕರಣಸಾಧನಾನಿ ಸನ್ನ್ಯಾಸಶಮದಮೋಪರಮತಿತಿಕ್ಷಾಸಮಾಧಾನಾನಿ ಕುರ್ಯಾದಿತ್ಯರ್ಥಃ । ನ ಅನುಧ್ಯಾಯಾತ್ ನಾನುಚಿಂತಯೇತ್ , ಬಹೂನ್ ಪ್ರಭೂತಾನ್ ಶಬ್ದಾನ್ ; ತತ್ರ ಬಹುತ್ವಪ್ರತಿಷೇಧಾತ್ ಕೇವಲಾತ್ಮೈಕತ್ವಪ್ರತಿಪಾದಕಾಃ ಸ್ವಲ್ಪಾಃ ಶಬ್ದಾ ಅನುಜ್ಞಾಯಂತೇ ; ‘ಓಮಿತ್ಯೇವಂ ಧ್ಯಾಯಥ ಆತ್ಮಾನಮ್’ (ಮು. ಉ. ೨ । ೨ । ೬) ‘ಅನ್ಯಾ ವಾಚೋ ವಿಮುಂಚಥ’ (ಮು. ಉ. ೨ । ೨ । ೫) ಇತಿ ಚ ಆಥರ್ವಣೇ । ವಾಚೋ ವಿಗ್ಲಾಪನಂ ವಿಶೇಷೇಣ ಗ್ಲಾನಿಕರಂ ಶ್ರಮಕರಮ್ , ಹಿ ಯಸ್ಮಾತ್ , ತತ್ ಬಹುಶಬ್ದಾಭಿಧ್ಯಾನಮಿತಿ ॥

ಯಥೋಕ್ತಂ ವಸ್ತುನಿದರ್ಶನಂ ನಿಗಮಯತಿ —

ತಮೀದೃಶಮಿತಿ ।

ನಿತ್ಯಶುದ್ಧತ್ವಾದಿಲಕ್ಷಣಮಿತಿ ಯಾವತ್ ।

ಉಕ್ತರೀತ್ಯಾ ಪ್ರಜ್ಞಾಕರಣೇ ಕಾನಿ ಸಾಧನಾನಿ ಚೇತ್ತಾನಿ ದರ್ಶಯತಿ —

ಏವಮಿತಿ ।

ಕರ್ಮನಿಷಿದ್ಧತ್ಯಾಗಃ ಸಂನ್ಯಾಸ ಉಪರಮೋ ನಿತ್ಯನೈಮಿತ್ತಿಕತ್ಯಾಗ ಇತಿ ಭೇದಃ ।

ಬಹೂನಿತಿ ವಿಶೇಷಣವಶಾದಾಯಾತಮರ್ಥಂ ದರ್ಶಯತಿ —

ತತ್ರೇತಿ ।

ಚಿಂತನೀಯೇಷು ಶಬ್ದೇಷ್ವಿತಿ ಯಾವತ್ ।

ತತ್ರ ಶ್ರುತ್ಯಂತರಂ ಸಂವಾದಯತಿ —

ಓಮಿತ್ಯೇವಮಿತಿ ।

ನಾನುಧ್ಯಾಯಾದಿತ್ಯತ್ರ ಹೇತುಮಾಹ —

ವಾಚ ಇತಿ ।

ತಸ್ಮಾದ್ಬಹೂಂಛಬ್ದಾನ್ನಾನುಚಿಂತಯೇದಿತಿ ಪೂರ್ವೇಣ ಸಂಬಂಧಃ । ಇತಿಶಬ್ದಃ ಶ್ಲೋಕವ್ಯಾಖ್ಯಾನಸಮಾಪ್ತ್ಯರ್ಥಃ ॥ ೨೧ ॥