స వా ఎష మహానజ ఆత్మా యోఽయం విజ్ఞానమయః ప్రాణేషు య ఎషోఽన్తర్హృదయ ఆకాశస్తస్మిఞ్ఛేతే సర్వస్య వశీ సర్వస్యేశానః సర్వస్యాధిపతిః స న సాధునా కర్మణా భూయాన్నో ఎవాసాధునా కనీయానేష సర్వేశ్వర ఎష భూతాధిపతిరేష భూతపాల ఎష సేతుర్విధరణ ఎషాం లోకానామసమ్భేదాయ తమేతం వేదానువచనేన బ్రాహ్మణా వివిదిషన్తి యజ్ఞేన దానేన తపసానాశకేనైతమేవ విదిత్వా మునిర్భవతి । ఎతమేవ ప్రవ్రాజినో లోకమిచ్ఛన్తః ప్రవ్రజన్తి । ఎతద్ధ స్మ వై తత్పూర్వే విద్వాంసః ప్రజాం న కామయన్తే కిం ప్రజయా కరిష్యామో యేషాం నోఽయమాత్మాయం లోక ఇతి తే హ స్మ పుత్రైషణాయాశ్చ విత్తైషణాయాశ్చ లోకైషణాయాశ్చ వ్యుత్థాయాథ భిక్షాచర్యం చరన్తి యా హ్యేవ పుత్రైషణా సా విత్తైషణా యా విత్తైషణా సా లోకైషణోభే హ్యేతే ఎషణే ఎవ భవతః । స ఎష నేతి నేత్యాత్మాగృహ్యో న హి గృహ్యతేఽశీర్యో న హి శీర్యతేఽసఙ్గో న హి సజ్యతేఽసితో న వ్యథతే న రిష్యత్యేతము హైవైతే న తరత ఇత్యతః పాపమకరవమిత్యతః కల్యాణమకరవమిత్యుభే ఉ హైవైష ఎతే తరతి నైనం కృతాకృతే తపతః ॥ ౨౨ ॥
యస్మాత్ సర్వైషణావినివృత్తః స ఎష నేతి నేత్యాత్మానమాత్మత్వేనోపగమ్య తద్రూపేణైవ వర్తతే, తస్మాత్ ఎతమ్ ఎవంవిదం నేతి నేత్యాత్మభూతమ్ , ఉ హ ఎవ ఎతే వక్ష్యమాణే న తరతః న ప్రాప్నుతః — ఇతి యుక్తమేవేతి వాక్యశేషః । కే తే ఇత్యుచ్యతే — అతః అస్మాన్నిమిత్తాత్ శరీరధారణాదిహేతోః, పాపమ్ అపుణ్యం కర్మ అకరవం కృతవానస్మి — కష్టం ఖలు మమ వృత్తమ్ , అనేన పాపేన కర్మణా అహం నరకం ప్రతిపత్స్యే — ఇతి యోఽయం పశ్చాత్ పాపం కర్మ కృతవతః — పరితాపః స ఎవం నేతి నేత్యాత్మభూతం న తరతి ; తథా అతః కల్యాణం ఫలవిషయకామాన్నిమిత్తాత్ యజ్ఞదానాదిలక్షణం పుణ్యం శోభనం కర్మ కృతవానస్మి, అతోఽహమ్ అస్య ఫలం సుఖముపభోక్ష్యే దేహాన్తరే — ఇత్యేషోఽపి హర్షః తం న తరతి । ఉభే ఉ హ ఎవ ఎషః బ్రహ్మవిత్ ఎతే కర్మణీ తరతి పుణ్యపాపలక్షణే । ఎవం బ్రహ్మవిదః సన్న్యాసిన ఉభే అపి కర్మణీ క్షీయేతే — పూర్వజన్మని కృతే యే తే, ఇహ జన్మని కృతే యే తే చ ; అపూర్వే చ న ఆరభ్యేతే । కిం చ నైనం కృతాకృతే, కృతం నిత్యానుష్ఠానమ్ , అకృతం తస్యైవ అక్రియా, తే అపి కృతాకృతే ఎనం న తపతః ; అనాత్మజ్ఞం హి, కృతం ఫలదానేన, అకృతం ప్రత్యవాయోత్పాదనేన, తపతః ; అయం తు బ్రహ్మవిత్ ఆత్మవిద్యాగ్నినా సర్వాణి కర్మాణి భస్మీకరోతి,
‘యథైధాంసి సమిద్ధోఽగ్నిః’ (భ. గీ. ౪ । ౩౭) ఇత్యాదిస్మృతేః ; శరీరారమ్భకయోస్తు ఉపభోగేనైవ క్షయః । అతో బ్రహ్మవిత్ అకర్మసమ్బన్ధీ ॥