తదేతద్వస్తు బ్రాహ్మణేనోక్తమ్ ఋచా మన్త్రేణ అభ్యుక్తమ్ ప్రకాశితమ్ । ఎషః నేతి నేత్యాదిలక్షణః నిత్యో మహిమా ; అన్యే తు మహిమానః కర్మకృతా ఇత్యనిత్యాః ; అయం తు తద్విలక్షణో మహిమా స్వాభావికత్వాన్నిత్యః బ్రహ్మవిదః బ్రాహ్మణస్య త్యక్తసర్వైషణస్య । కుతోఽస్య నిత్యత్వమితి హేతుమాహ — కర్మణా న వర్ధతే శుభలక్షణేన కృతేన వృద్ధిలక్షణాం విక్రియాం న ప్రాప్నోతి ; అశుభేన కర్మణా నో కనీయాన్ నాప్యపక్షయలక్షణాం విక్రియాం ప్రాప్నోతి ; ఉపచయాపచయహేతుభూతా ఎవ హి సర్వా విక్రియా ఇతి ఎతాభ్యాం ప్రతిషిధ్యన్తే ; అతః అవిక్రియాత్వాత్ నిత్య ఎష మహిమా । తస్మాత్ తస్యైవ మహిమ్నః, స్యాత్ భవేత్ , పదవిత్ — పదస్య వేత్తా, పద్యతే గమ్యతే జ్ఞాయత ఇతి మహిమ్నః స్వరూపమేవ పదమ్ , తస్య పదస్య వేదితా । కిం తత్పదవేదనేన స్యాదిత్యుచ్యతే — తం విదిత్వా మహిమానమ్ , న లిప్యతే న సమ్బధ్యతే కర్మణా పాపకేన ధర్మాధర్మలక్షణేన, ఉభయమపి పాపకమేవ విదుషః । యస్మాదేవమ్ అకర్మసమ్బన్ధీ ఎష బ్రాహ్మణస్య మహిమా నేతి నేత్యాదిలక్షణః, తస్మాత్ ఎవంవిత్ శాన్తః బాహ్యేన్ద్రియవ్యాపారత ఉపశాన్తః, తథా దాన్తః అన్తఃకరణతృష్ణాతో నివృత్తః, ఉపరతః సర్వైషణావినిర్ముక్తః సన్న్యాసీ, తితిక్షుః ద్వన్ద్వసహిష్ణుః, సమాహితః ఇన్ద్రియాన్తఃకరణచలనరూపాద్వ్యావృత్త్యా ఐకాగ్ర్యరూపేణ సమాహితో భూత్వా ; తదేతదుక్తం పురస్తాత్ ‘బాల్యం చ పాణ్డిత్యం చ నిర్విద్య’ (బృ. ఉ. ౩ । ౫ । ౧) ఇతి ; ఆత్మన్యేవ స్వే కార్యకరణసఙ్ఘాతే ఆత్మానం ప్రత్యక్చేతయితారం పశ్యతి । తత్ర కిం తావన్మాత్రం పరిచ్ఛిన్నమ్ ? నేత్యుచ్యతే — సర్వం సమస్తమ్ ఆత్మానమేవ పశ్యతి, నాన్యత్ ఆత్మవ్యతిరిక్తం వాలాగ్రమాత్రమప్యస్తీత్యేవం పశ్యతి ; మననాత్ మునిర్భవతి జాగ్రత్స్వప్నసుషుప్తాఖ్యం స్థానత్రయం హిత్వా । ఎవం పశ్యన్తం బ్రాహ్మణం నైనం పాప్మా పుణ్యపాపలక్షణః తరతి, న ప్రాప్నోతి ; అయం తు బ్రహ్మవిత్ సర్వం పాప్మానం తరతి ఆత్మభావేనైవ వ్యాప్నోతి అతిక్రామతి । నైనం పాప్మా కృతాకృతలక్షణః తపతి ఇష్టఫలప్రత్యవాయోత్పాదనాభ్యామ్ ; సర్వం పాప్మానమ్ అయం తపతి బ్రహ్మవిత్ సర్వాత్మదర్శనవహ్నినా భస్మీకరోతి । స ఎష ఎవంవిత్ విపాపః విగతధర్మాధర్మః, విరజః విగతరజః, రజః కామః, విగతకామః, అవిచికిత్సః ఛిన్నసంశయః, అహమస్మి సర్వాత్మా పరం బ్రహ్మేతి నిశ్చితమతిః బ్రాహ్మణో భవతి — అయం తు ఎవంభూతః ఎతస్యామవస్థాయాం ముఖ్యో బ్రాహ్మణః, ప్రాగేతస్మాత్ బ్రహ్మస్వరూపావస్థానాత్ గౌణమస్య బ్రాహ్మణ్యమ్ । ఎష బ్రహ్మలోకః — బ్రహ్మైవ లోకో బ్రహ్మలోకః ముఖ్యో నిరుపచరితః సర్వాత్మభావలక్షణః, హే సమ్రాట్ । ఎనం బ్రహ్మలోకం పరిప్రాపితోఽసి అభయం నేతి నేత్యాదిలక్షణమ్ — ఇతి హోవాచ యాజ్ఞవల్క్యః । ఎవం బ్రహ్మభూతో జనకః యాజ్ఞవల్క్యేన బ్రహ్మభావమాపాదితః ప్రత్యాహ — సోఽహం త్వయా బ్రహ్మభావమాపాదితః సన్ భగవతే తుభ్యమ్ విదేహాన్ దేశాన్ మమ రాజ్యం సమస్తం దదామి, మాం చ సహ విదేహైః దాస్యాయ దాసకర్మణే — దదామీతి చ - శబ్దాత్సమ్బధ్యతే । పరిసమాపితా బ్రహ్మవిద్యా సహ సన్న్యాసేన సాఙ్గా సేతికర్తవ్యతాకా ; పరిసమాప్తః పరమపురుషార్థః ; ఎతావత్ పురుషేణ కర్తవ్యమ్ , ఎష నిష్ఠా, ఎషా పరా గతిః, ఎతన్నిఃశ్రేయసమ్ , ఎతత్ప్రాప్య కృతకృత్యో బ్రాహ్మణో భవతి, ఎతత్ సర్వవేదానుశాసనమితి ॥