ப்³ருஹதா³ரண்யகோபநிஷத்³பா⁴ஷ்யம்
சதுர்தோ²(அ)த்⁴யாய:பஞ்சமம் ப்³ராஹ்மணம்
பூர்வப்ருஷ்ட²ம்      உத்தரப்ருஷ்ட²ம்
ஆநந்த³கி³ரிடீகா (ப்³ருஹதா³ரண்யக)
 
யத்ர ஹி த்³வைதமிவ ப⁴வதி ததி³தர இதரம் பஶ்யதி ததி³தர இதரம் ஜிக்⁴ரதி ததி³தர இதரம் ரஸயதே ததி³தர இதரமபி⁴வத³தி ததி³தர இதரம் ஶ்ருணோதி ததி³தர இதரம் மநுதே ததி³தர இதரம் ஸ்ப்ருஶதி ததி³தர இதரம் விஜாநாதி யத்ர த்வஸ்ய ஸர்வமாத்மைவாபூ⁴த்தத்கேந கம் பஶ்யேத்தத்கேந கம் ஜிக்⁴ரேத்தத்கேந கம் ரஸயேத்தத்கேந கமபி⁴வதே³த்தத்கேந கம் ஶ்ருணுயாத்தத்கேந கம் மந்வீத தத்கேந கம் ஸ்ப்ருஶேத்தத்கேந கம் விஜாநீயாத்³யேநேத³ம் ஸர்வம் விஜாநாதி தம் கேந விஜாநீயாத்ஸ ஏஷ நேதி நேத்யாத்மாக்³ருஹ்யோ ந க்³ருஹ்யதே(அ)ஶீர்யோ ந ஹி ஶீர்யதே(அ)ஸங்கோ³ ந ஹி ஸஜ்யதே(அ)ஸிதோ ந வ்யத²தே ந ரிஷ்யதி விஜ்ஞாதாரமரே கேந விஜாநீயாதி³த்யுக்தாநுஶாஸநாஸி மைத்ரேய்யேதாவத³ரே க²ல்வம்ருதத்வமிதி ஹோக்த்வா யாஜ்ஞவல்க்யோ விஜஹார ॥ 15 ॥
சதுர்ஷ்வபி ப்ரபாட²கேஷு ஏக ஆத்மா துல்யோ நிர்தா⁴ரித: பரம் ப்³ரஹ்ம ; உபாயவிஶேஷஸ்து தஸ்யாதி⁴க³மே அந்யஶ்சாந்யஶ்ச ; உபேயஸ்து ஸ ஏவ ஆத்மா, ய: சதுர்தே² — ‘அதா²த ஆதே³ஶோ நேதி நேதி’ (ப்³ரு. உ. 2 । 3 । 6) இதி நிர்தி³ஷ்ட: ; ஸ ஏவ பஞ்சமே ப்ராணபணோபந்யாஸேந ஶாகல்யயாஜ்ஞவல்க்யஸம்வாதே³ நிர்தா⁴ரித:, புந: பஞ்சமஸமாப்தௌ, புநர்ஜநகயாஜ்ஞவல்க்யஸம்வாதே³, புந: இஹ உபநிஷத்ஸமாப்தௌ । சதுர்ணாமபி ப்ரபாட²காநாம் ஏததா³த்மநிஷ்ட²தா, நாந்யோ(அ)ந்தராலே கஶ்சித³பி விவக்ஷிதோ(அ)ர்த²: — இத்யேதத்ப்ரத³ர்ஶநாய அந்தே உபஸம்ஹார: — ஸ ஏஷ நேதி நேத்யாதி³: । யஸ்மாத் ப்ரகாரஶதேநாபி நிரூப்யமாணே தத்த்வே, நேதி நேத்யாத்மைவ நிஷ்டா², ந அந்யா உபலப்⁴யதே தர்கேண வா ஆக³மேந வா ; தஸ்மாத் ஏததே³வாம்ருதத்வஸாத⁴நம் , யதே³தத் நேதி நேத்யாத்மபரிஜ்ஞாநம் ஸர்வஸந்ந்யாஸஶ்ச இத்யேதமர்த²முபஸஞ்ஜிஹீர்ஷந்நாஹ — ஏதாவத் ஏதாவந்மாத்ரம் யதே³தத் நேதி நேத்யத்³வைதாத்மத³ர்ஶநம் ; இத³ம் ச அந்யஸஹகாரிகாரணநிரபேக்ஷமேவ அரே மைத்ரேயி அம்ருதத்வஸாத⁴நம் । யத்ப்ருஷ்டவத்யஸி — யதே³வ ப⁴க³வாந்வேத³ ததே³வ மே ப்³ரூஹ்யம்ருதத்வஸாத⁴நமிதி, தத் ஏதாவதே³வேதி விஜ்ஞேயம் த்வயா — இதி ஹ ஏவம் கில அம்ருதத்வஸாத⁴நமாத்மஜ்ஞாநம் ப்ரியாயை பா⁴ர்யாயை உக்த்வா யாஜ்ஞவல்க்ய: — கிம் க்ருதவாந் ? யத்பூர்வம் ப்ரதிஜ்ஞாதம் ‘ப்ரவ்ரஜிஷ்யந்நஸ்மி’ (ப்³ரு. உ. 4 । 5 । 2) இதி, தச்சகார, விஜஹார ப்ரவ்ரஜிதவாநித்யர்த²: । பரிஸமாப்தா ப்³ரஹ்மவித்³யா ஸந்ந்யாஸபர்யவஸாநா । ஏதாவாந் உபதே³ஶ:, ஏதத் வேதா³நுஶாஸநம் , ஏஷா பரமநிஷ்டா², ஏஷ புருஷார்த²கர்தவ்யதாந்த இதி ॥

ப்ரத்யத்⁴யாயமந்யதா²(அ)ந்யதா² ப்ரதிபாத³நாதா³த்மந: ஸவிஶேஷத்வமாஶங்க்ய ஸ ஏஷ இத்யாதே³ஸ்தாத்பர்யமாஹ —

சதுர்ஷ்வபீதி ।

கேந ப்ரகாரேண தஸ்ய துல்யத்வமித்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ —

பரம் ப்³ரஹ்மேதி ।

அத்⁴யாயபே⁴த³ஸ்தர்ஹி கத²மித்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ —

உபாயேதி ।

உபாயபே⁴த³வது³பேயபே⁴தோ³(அ)பி ஸ்யாதி³த்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ —

உபேயஸ்த்விதி ।

சாதுர்தி²காத³ர்தா²த்பாஞ்சமிகஸ்யார்த²ஸ்ய பே⁴த³ம் வ்யாவர்தயதி —

ஸ ஏவேதி ।

ப்ராணபணோபந்யாஸேந மூர்தா⁴ தே விபதிஷ்யதீதி மூர்த⁴பாதோபந்யாஸாத்ப்ராணா: பணத்வேந க்³ருஹீதா இதி க³ம்யதே । தேந ஶாகல்யப்³ராஹ்மணேந நிர்விஶேஷ: ப்ரத்யகா³த்மா நிர்தா⁴ரித இத்யர்த²: ।

விஜ்ஞாநமாநந்த³ம் ப்³ரஹ்மேத்யாதா³வுக்தம் ஸ்மாரயதி —

புநரிதி ।

பஞ்சமஸமாப்தௌ புநர்விஜ்ஞாநமித்யாதி³நா ஸ ஏவ நிர்தா⁴ரித இதி யோஜநா ।

கூர்சப்³ராஹ்மணாதா³வபி ஸ ஏவோக்த இத்யாஹ —

புநர்ஜநகேதி ।

அஸ்மிந்நபி ப்³ராஹ்மணே ஸ ஏவோக்த இத்யாஹ —

புநரிஹேதி ।

கிமிதி பூர்வத்ர தத்ர தத்ரோக்தஸ்ய நிர்விஶேஷஸ்யா(அ)(அ)த்மநோ(அ)வஸாநே வசநமித்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ —

சதுர்ணாமபீதி ।

பௌர்வாபர்யபர்யாலோசநாயாமுபநிஷத³ர்தோ² நிர்விஶேஷமாத்மதத்த்வமித்யுபபாத்³ய வாக்யாந்தரமவதார்ய வ்யாகரோதி —

யஸ்மாதி³த்யாதி³நா ।

இதி ஹோக்த்வேத்யாதி³வாக்யமாகாங்க்ஷாபூர்வகமாதா³ய வ்யாசஷ்டே —

யத்ப்ருஷ்டவத்யஸீத்யாதி³நா ।

ப்³ராஹ்மணார்த²முபஸம்ஹரதி —

பரிஸமாப்தேதி ।

ததா²(அ)ப்யுபதே³ஶாந்தரம் கர்தவ்யமஸ்தீத்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ —

ஏதாவாநிதி ।

கிமத்ர ப்ரமாணமிதி ததா³ஹ —

ஏததி³தி ।

ததா²(அ)பி பரமா நிஷ்டா² ஸம்ந்யாஸிநோ வக்தவ்யேதி சேந்நேத்யாஹ —

ஏஷேதி ।

ஆத்மஜ்ஞாநே ஸஸம்ந்யாஸே ஸத்யபி புருஷார்தா²ந்தரம் கர்தவ்யமஸ்தீத்யாஶங்க்யாஹ —

ஏஷ இதி ।

இதிஶப்³தோ³ ப்³ராஹ்மணஸமாப்த்யர்த²: ।