ససంన్యాసమాత్మజ్ఞానమమృతత్వసాధనమిత్యుపపాద్య సంన్యాసమధికృత్య విచారమవతారయతి —
ఇదానీమితి ।
తత్ర తత్ర ప్రాగేవ విచారితత్వాత్కిం పునర్విచారేణేత్యాశఙ్క్యాఽఽహ —
శాస్త్రార్థేతి ।
విరక్తస్య సంన్యాసో జ్ఞానస్యాన్తరఙ్గసాధనం జ్ఞానం తు కేవలమమృతత్వస్యేతి శాస్త్రార్థే వివేకరూపా ప్రతిపత్తిరపి ప్రాగేవ సిద్ధేతి కిం తదర్థేన విచారారమ్భేణేత్యాశఙ్క్యాఽఽహ —
యత ఇతి ।
అతో విచారః కర్తవ్యో నాన్యథా శాస్త్రార్థవివేకః స్యాదిత్యుపసంహారార్థో హిశబ్దః ।
వాక్యానామాకులత్వమేవ దర్శయతి —
యావదితి ।
యదగ్నిహోత్రమిత్యాదీనీత్యాదిశబ్దాదైకాశ్రమ్యం త్వాచార్యాః ప్రత్యక్షవిధానాద్గార్హస్థ్యస్యేత్యాదిస్మృతివాక్యం గృహ్యతే ।
కథమేతావతా వాక్యాని వ్యాకులానీత్యాశఙ్క్యాఽఽహ —
అన్యాని చేతి ।
విదిత్వా వ్యుత్థాయ భిక్షాచర్యం చరన్తీతి వాక్యం పాఠక్రమేణ విద్వత్సంన్యాసపరమర్థక్రమేణ తు వివిదిషాసంన్యాసపరమాత్మానమేవ లోకమిచ్ఛన్తః ప్రవ్రజన్తీతి తు వివిదిషాసంన్యాసపరమేవేతి విభాగః ।
క్రమసంన్యాసపరాం శ్రుతిముదాహరతి —
బ్రహ్మచర్యమితి ।
అక్రమసంన్యాసవిషయం వాక్యం పఠతి —
యది వేతి ।
కర్మసంన్యాసయోః కర్మసంన్యాసస్యాఽఽధిక్యప్రదర్శనపరాం శ్రుతిం దర్శయతి —
ద్వావేవేతి ।
అనునిష్క్రాన్తతరౌ శాస్త్రే క్రమేణాభ్యుదయనిఃశ్రేయసోపాయత్వేన పునఃపునరుక్తావిత్యర్థః ।
జ్ఞానద్వారా సంన్యాసస్య మోక్షోపాయత్వే శ్రుత్యన్తరమాహ —
న కర్మణేతి ।
’తాని వా ఎతాన్యవరాణి తపాంసి న్యాస ఎవాత్యరేచయత్’ ఇత్యాదివాక్యమాదిశబ్దార్థః ।
యథా శ్రుతయస్తథా స్మృతయోఽప్యాకులా దృశ్యన్త ఇత్యాహ —
తథేతి ।
తత్రాక్రమసంన్యాసే స్మృతిమాదావుదాహరతి —
బ్రహ్మచర్యవానితి ।
యథేష్టాశ్రమప్రతిపత్తౌ ప్రమాణభూతాం స్మృతిం దర్శయతి —
అవిశీర్ణేతి ।
ఆశ్రమవికల్పవిషయాం స్మృతిం పఠతి —
తస్యేతి ।
బ్రహ్మచారీ షష్ఠ్యర్థః ।
క్రమసంన్యాసే ప్రమాణమాహ —
తథేతి ।
తత్రైవ వాక్యాన్తరం పఠతి —
ప్రాజాపాత్యమితి ।
సర్వవేదసం సర్వస్వం దక్షిణా యస్యాం తాం నిర్వర్త్యేత్యర్థః । ఆదిపదేన ముణ్డా నిస్తన్తవశ్చేత్యాదివాక్యం గృహ్యతే । ఇత్యాద్యాః స్మృతయశ్చేతి పూర్వేణ సంబన్ధః ।
వ్యాకులాని వాక్యాని దర్శితాన్యుపసంహరతి —
ఎవమితి ।
ఇతశ్చ కర్తవ్యో విచార ఇత్యాహ —
ఆచారశ్చేతి ।
శ్రుతిస్మృతివిదామాచారః సవిరుద్ధో లక్ష్యతే । కేచిద్బ్రహ్మచర్యాదేవ ప్రవ్రజన్తి । అపరే తు తత్పరిసమాప్య గార్హస్థ్యమేవాఽఽచరన్తి । అన్యే తు చతురోఽప్యాశ్రమాన్క్రమేణాఽఽశ్రయన్తే । తథా చ వినా విచారం నిర్ణయాసిద్ధిరిత్యర్థః ।
ఇతశ్చాస్తి విచారస్య కార్యతేత్యాహ —
విప్రతిపత్తిశ్చేతి ।
యద్యపి బహువిదః శాస్త్రార్థప్రతిపత్తారో జైమినిప్రభృతయస్తథాఽపి తేషాం విప్రతిపత్తిరుపలభ్యతే కేచిదూర్ధ్వరేతస ఆశ్రమాః సన్తీత్యాహుర్న సన్తీత్యపరే । తత్కుతో విచారాదృతే నిశ్చయసిద్ధిరిత్యర్థః ।
అథ కేషాఞ్చిదన్తరేణాపి విచారం శాస్త్రార్థో వివేకేన ప్రతిభాస్యతి తత్రాఽఽహ —
అత ఇతి ।
శ్రుతిస్మృత్యాచారవిప్రతిపత్తేరితి యావత్ ।
కైస్తర్హి శాస్త్రార్థో వివేకేన జ్ఞాతుం శక్యతే తత్రాఽఽహ —
పరినిష్ఠితేతి ।
నానాశ్రుతిదర్శనాదివశాదుపపాదితం విచారారమ్భముపసంహరతి —
తస్మాదితి ।