ப்³ருஹதா³ரண்யகோபநிஷத்³பா⁴ஷ்யம்
சதுர்தோ²(அ)த்⁴யாய:பஞ்சமம் ப்³ராஹ்மணம்
ஆநந்த³கி³ரிடீகா (ப்³ருஹதா³ரண்யக)
 
யத்ர ஹி த்³வைதமிவ ப⁴வதி ததி³தர இதரம் பஶ்யதி ததி³தர இதரம் ஜிக்⁴ரதி ததி³தர இதரம் ரஸயதே ததி³தர இதரமபி⁴வத³தி ததி³தர இதரம் ஶ்ருணோதி ததி³தர இதரம் மநுதே ததி³தர இதரம் ஸ்ப்ருஶதி ததி³தர இதரம் விஜாநாதி யத்ர த்வஸ்ய ஸர்வமாத்மைவாபூ⁴த்தத்கேந கம் பஶ்யேத்தத்கேந கம் ஜிக்⁴ரேத்தத்கேந கம் ரஸயேத்தத்கேந கமபி⁴வதே³த்தத்கேந கம் ஶ்ருணுயாத்தத்கேந கம் மந்வீத தத்கேந கம் ஸ்ப்ருஶேத்தத்கேந கம் விஜாநீயாத்³யேநேத³ம் ஸர்வம் விஜாநாதி தம் கேந விஜாநீயாத்ஸ ஏஷ நேதி நேத்யாத்மாக்³ருஹ்யோ ந க்³ருஹ்யதே(அ)ஶீர்யோ ந ஹி ஶீர்யதே(அ)ஸங்கோ³ ந ஹி ஸஜ்யதே(அ)ஸிதோ ந வ்யத²தே ந ரிஷ்யதி விஜ்ஞாதாரமரே கேந விஜாநீயாதி³த்யுக்தாநுஶாஸநாஸி மைத்ரேய்யேதாவத³ரே க²ல்வம்ருதத்வமிதி ஹோக்த்வா யாஜ்ஞவல்க்யோ விஜஹார ॥ 15 ॥
ந, ஆத்மஜ்ஞாநஸ்ய அம்ருதத்வஹேதுத்வாப்⁴யுபக³மாத் । யத்தாவத் ‘ஆத்மேத்யேவோபாஸீத’ (ப்³ரு. உ. 1 । 4 । 7) இத்யாரப்⁴ய ஸ ஏஷ நேதி நேத்யேதத³ந்தேந க்³ரந்தே²ந யது³பஸம்ஹ்ருதம் ஆத்மஜ்ஞாநம் , தத் அம்ருதத்வஸாத⁴நமித்யப்⁴யுபக³தம் ப⁴வதா ; தத்ர ஏதாவதே³வாம்ருதத்வஸாத⁴நம் அந்யநிரபேக்ஷமித்யேதத் ந ம்ருஷ்யதே । தத்ர ப⁴வந்தம் ப்ருச்சா²மி, கிமர்த²மாத்மஜ்ஞாநம் மர்ஷயதி ப⁴வாநிதி । ஶ்ருணு தத்ர காரணம் — யதா² ஸ்வர்க³காமஸ்ய ஸ்வர்க³ப்ராப்த்யுபாயமஜாநத: அக்³நிஹோத்ராதி³ ஸ்வர்க³ப்ராப்திஸாத⁴நம் ஜ்ஞாபயதி, ததா² இஹாப்யம்ருதத்வப்ரதிபித்ஸோ: அம்ருதத்வப்ராப்த்யுபாயமஜாநத: ‘யதே³வ ப⁴க³வாந்வேத³ ததே³வ மே ப்³ரூஹி’ (ப்³ரு. உ. 4 । 5 । 4) இத்யேவமாகாங்க்ஷிதம் அம்ருதத்வஸாத⁴நம் ‘ஏதாவத³ரே’ (ப்³ரு. உ. 4 । 5 । 15) இத்யேவமாதௌ³ வேதே³ந ஜ்ஞாப்யத இதி । ஏவம் தர்ஹி, யதா² ஜ்ஞாபிதமக்³நிஹோத்ராதி³ ஸ்வர்க³ஸாத⁴நமப்⁴யுபக³ம்யதே, ததா² இஹாபி ஆத்மஜ்ஞாநம் — யதா² ஜ்ஞாப்யதே ததா²பூ⁴தமேவ அம்ருதத்வஸாத⁴நமாத்மஜ்ஞாநமப்⁴யுபக³ந்தும் யுக்தம் ; துல்யப்ராமாண்யாது³ப⁴யத்ர । யத்³யேவம் கிம் ஸ்யாத் ? ஸர்வகர்மஹேதூபமர்த³கத்வாதா³த்மஜ்ஞாநஸ்ய வித்³யோத்³ப⁴வே கர்மநிவ்ருத்தி: ஸ்யாத் ; தா³ராக்³நிஸம்ப³த்³தா⁴நாம் தாவத் அக்³நிஹோத்ராதி³கர்மணாம் பே⁴த³பு³த்³தி⁴விஷயஸம்ப்ரதா³நகாரகஸாத்⁴யத்வம் ; அந்யபு³த்³தி⁴பரிச்சே²த்³யாம் ஹி அந்யாதி³தே³வதாம் ஸம்ப்ரதா³நகாரகபூ⁴தாமந்தரேண, ந ஹி தத்கர்ம நிர்வர்த்யதே ; யயா ஹி ஸம்ப்ரதா³நகாரகபு³த்³த்⁴யா ஸம்ப்ரதா³நகாரகம் கர்மஸாத⁴நத்வேநோபதி³ஶ்யதே, ஸா இஹ வித்³யயா நிவர்த்யதே — ‘அந்யோ(அ)ஸாவந்யோ(அ)ஹமஸ்மீதி ந ஸ வேத³’ (ப்³ரு. உ. 1 । 4 । 10) ‘தே³வாஸ்தம் பராது³ர்யோ(அ)ந்யத்ராத்மநோ தே³வாந்வேத³’ (ப்³ரு. உ. 4 । 5 । 12) ‘ம்ருத்யோ: ஸ ம்ருத்யுமாப்நோதி ய இஹ நாநேவ பஶ்யதி’ (ப்³ரு. உ. 4 । 4 । 19) ‘ஏகதை⁴வாநுத்³ரஷ்டவ்யம் ஸர்வமாத்மாநம் பஶ்யதி’ (ப்³ரு. உ. 4 । 4 । 20) இத்யாதி³ஶ்ருதிப்⁴ய: । ந ச தே³ஶகாலநிமித்தாத்³யபேக்ஷத்வம் , வ்யவஸ்தி²தாத்மவஸ்துவிஷயத்வாத் ஆத்மஜ்ஞாநஸ்ய । க்ரியாயாஸ்து புருஷதந்த்ரத்வாத் ஸ்யாத் தே³ஶகாலநிமித்தாத்³யபேக்ஷத்வம் ; ஜ்ஞாநம் து வஸ்துதந்த்ரத்வாத் ந தே³ஶகாலநிமித்தாதி³ அபேக்ஷதே ; யதா² அக்³நி: உஷ்ண:, ஆகாஶ: அமூர்த: — இதி, ததா² ஆத்மவிஜ்ஞாநமபி । நநு ஏவம் ஸதி ப்ரமாணபூ⁴தஸ்ய கர்மவிதே⁴: நிரோத⁴: ஸ்யாத் ; ந ச துல்யப்ரமாணயோ: இதரேதரநிரோதோ⁴ யுக்த: — ந, ஸ்வாபா⁴விகபே⁴த³பு³த்³தி⁴மாத்ரநிரோத⁴கத்வாத் ; ந ஹி வித்⁴யந்தரநிரோத⁴கம் ஆத்மஜ்ஞாநம் , ஸ்வாபா⁴விகபே⁴த³பு³த்³தி⁴மாத்ரம் நிருணத்³தி⁴ । ததா²பி ஹேத்வபஹாராத் கர்மாநுபபத்தே: விதி⁴நிரோத⁴ ஏவ ஸ்யாதி³தி சேத் — ந, காமப்ரதிஷேதா⁴த் காம்யப்ரவ்ருத்திநிரோத⁴வத் அதோ³ஷாத் ; யதா² ‘ஸ்வர்க³காமோ யஜேத’ (ப்³ரு. உ. 4 । 4 । 23) இதி ஸ்வர்க³ஸாத⁴நே யாகே³ ப்ரவ்ருத்தஸ்ய காமப்ரதிஷேத⁴விதே⁴: காமே விஹதே காம்யயாகா³நுஷ்டா²நப்ரவ்ருத்தி: நிருத்⁴யதே ; ந ச ஏதாவதா காம்யவிதி⁴ர்நிருத்³தோ⁴ ப⁴வதி । காமப்ரதிஷேத⁴விதி⁴நா காம்யவிதே⁴: அநர்த²கத்வஜ்ஞாநாத் ப்ரவ்ருத்த்யநுபபத்தே: நிருத்³த⁴ ஏவ ஸ்யாதி³தி சேத் — ப⁴வது ஏவம் கர்மவிதி⁴நிரோதோ⁴(அ)பி । யதா² காமப்ரதிஷேதே⁴ காம்யவிதே⁴:, ஏவம் ப்ராமாண்யாநுபபத்திரிதி சேத் — அநநுஷ்டே²யத்வே அநுஷ்டா²துரபா⁴வாத் அநுஷ்டா²நவித்⁴யாநர்த²க்யாத் அப்ராமாண்யமேவ கர்மவிதீ⁴நாமிதி சேத் — ந, ப்ராகா³த்மஜ்ஞாநாத் ப்ரவ்ருத்த்யுபபத்தே: ; ஸ்வாபா⁴விகஸ்ய க்ரியாகாரகப²லபே⁴த³விஜ்ஞாநஸ்ய ப்ராகா³த்மஜ்ஞாநாத் கர்மஹேதுத்வமுபபத்³யத ஏவ ; யதா² காமவிஷயே தோ³ஷவிஜ்ஞாநோத்பத்தே: ப்ராக் காம்யகர்மப்ரவ்ருத்திஹேதுத்வம் ஸ்யாதே³வ ஸ்வர்கா³தீ³ச்சா²யா: ஸ்வாபா⁴விக்யா:, தத்³வத் । ததா² ஸதி அநர்தா²ர்தோ² வேத³ இதி சேத் — ந, அர்தா²நர்த²யோ: அபி⁴ப்ராயதந்த்ரத்வாத் ; மோக்ஷமேகம் வர்ஜயித்வா அந்யஸ்யாவித்³யாவிஷயத்வாத் ; புருஷாபி⁴ப்ராயதந்த்ரௌ ஹி அர்தா²நர்தௌ², மரணாதி³காம்யேஷ்டித³ர்ஶநாத் । தஸ்மாத் யாவதா³த்மஜ்ஞாநவிதே⁴ராபி⁴முக்²யம் , தாவதே³வ கர்மவித⁴ய: ; தஸ்மாத் ந ஆத்மஜ்ஞாநஸஹபா⁴வித்வம் கர்மணாமித்யத: ஸித்³த⁴ம் ஆத்மஜ்ஞாநமேவ அம்ருதத்வஸாத⁴நம் ‘ஏதாவத³ரே க²ல்வம்ருதத்வம்’ (ப்³ரு. உ. 4 । 5 । 15) இதி, கர்மநிரபேக்ஷத்வாத் ஜ்ஞாநஸ்ய । அதோ விது³ஷஸ்தாவத் பாரிவ்ராஜ்யம் ஸித்³த⁴ம் , ஸம்ப்ரதா³நாதி³கர்மகாரகஜாத்யாதி³ஶூந்யாவிக்ரியப்³ரஹ்மாத்மத்³ருட⁴ப்ரதிபத்திமாத்ரேண வசநமந்தரேணாபி உக்தந்யாயத: । ததா² ச வ்யாக்²யாதமேதத் — ‘யேஷாம் நோ(அ)யமாத்மா(அ)யம் லோக:’ (ப்³ரு. உ. 4 । 4 । 22) இதி ஹேதுவசநேந, பூர்வேவித்³வாம்ஸ: ப்ரஜாமகாமயமாநா வ்யுத்திஷ்ட²ந்தீதி — பாரிவ்ராஜ்யம் விது³ஷாம் ஆத்மலோகாவபோ³தா⁴தே³வ । ததா² ச விவிதி³ஷோரபி ஸித்³த⁴ம் பாரிவ்ராஜ்யம் , ‘ஏதமேவாத்மாநம் லோகமிச்ச²ந்த: ப்ரவ்ரஜந்தி’ (ப்³ரு. உ. 4 । 4 । 22) இதி வசநாத் ; கர்மணாம் ச அவித்³வத்³விஷயத்வமவோசாம ; அவித்³யாவிஷயே ச உத்பத்த்யாதி³விகாரஸம்ஸ்காரார்தா²நி கர்மாணீத்யத: — ஆத்மஸம்ஸ்காரத்³வாரேண ஆத்மஜ்ஞாநஸாத⁴நத்வமபி கர்மணாமவோசாம — யஜ்ஞாதி³பி⁴ர்விவிதி³ஷந்தீதி । அத² ஏவம் ஸதி அவித்³வத்³விஷயாணாம் ஆஶ்ரமகர்மணாம் ப³லாப³லவிசாரணாயாம் , ஆத்மஜ்ஞாநோத்பாத³நம் ப்ரதி யமப்ரதா⁴நாநாம் அமாநித்வாதீ³நாம் மாநஸாநாம் ச த்⁴யாநஜ்ஞாநவைராக்³யாதீ³நாம் ஸந்நிபத்யோபகாரகத்வம் ; ஹிம்ஸாராக³த்³வேஷாதி³பா³ஹுல்யாத் ப³ஹுக்லிஷ்டகர்மவிமிஶ்ரிதா இதரே — இதி ; அத: பாரிவ்ராஜ்யம் முமுக்ஷூணாம் ப்ரஶம்ஸந்தி — ‘த்யாக³ ஏவ ஹி ஸர்வேஷாமுக்தாநாமபி கர்மணாம் । வைராக்³யம் புநரேதஸ்ய மோக்ஷஸ்ய பரமோ(அ)வதி⁴:’ ( ? ) ‘கிம் தே த⁴நேந கிமு ப³ந்து⁴பி⁴ஸ்தே கிம் தே தா³ரைர்ப்³ராஹ்மண யோ மரிஷ்யஸி । ஆத்மாநமந்விச்ச² கு³ஹாம் ப்ரவிஷ்டம் பிதாமஹாஸ்தே க்வ க³தா: பிதா ச’ (மோ. த⁴. 175 । 38, 277 । 38) । ஏவம் ஸாங்க்²யயோக³ஶாஸ்த்ரேஷு ச ஸந்ந்யாஸ: ஜ்ஞாநம் ப்ரதி ப்ரத்யாஸந்ந உச்யதே ; காமப்ரவ்ருத்த்யபா⁴வாச்ச ; காமப்ரவ்ருத்தேர்ஹி ஜ்ஞாநப்ரதிகூலதா ஸர்வஶாஸ்த்ரேஷு ப்ரஸித்³தா⁴ । தஸ்மாத் விரக்தஸ்ய முமுக்ஷோ: விநாபி ஜ்ஞாநேந ‘ப்³ரஹ்மசர்யாதே³வ ப்ரவ்ரஜேத்’ (ஜா. உ. 4) இத்யாதி³ உபபந்நம் । நநு ஸாவகாஶத்வாத் அநதி⁴க்ருதவிஷயமேததி³த்யுக்தம் , யாவஜ்ஜீவஶ்ருத்யுபரோதா⁴த் — நைஷ தோ³ஷ:, நிதராம் ஸாவகாஶத்வாத் யாவஜ்ஜீவஶ்ருதீநாம் ; அவித்³வத்காமிகர்தவ்யதாம் ஹி அவோசாம ஸர்வகர்மணாம் ; ந து நிரபேக்ஷமேவ ஜீவநநிமித்தமேவ கர்தவ்யம் கர்ம ; ப்ராயேண ஹி புருஷா: காமப³ஹுலா: ; காமஶ்ச அநேகவிஷய: அநேககர்மஸாத⁴நஸாத்⁴யஶ்ச ; அநேகப²லஸாத⁴நாநி ச வைதி³காநி கர்மாணி தா³ராக்³நிஸம்ப³ந்த⁴புருஷகர்தவ்யாநி, புந: புநஶ்ச அநுஷ்டீ²யமாநாநி ப³ஹுப²லாநி க்ருஷ்யாதி³வத் , வர்ஷஶதஸமாப்தீநி ச கா³ர்ஹஸ்த்²யே வா அரண்யே வா ; அத: தத³பேக்ஷயா யாவஜ்ஜீவஶ்ருதய: ; ‘குர்வந்நேவேஹ கர்மாணி’ (ஈ. உ. 2) இதி ச மந்த்ரவர்ண: । தஸ்மிம்ஶ்ச பக்ஷே விஶ்வஜித்ஸர்வமேத⁴யோ: கர்மபரித்யாக³:, யஸ்மிம்ஶ்ச பக்ஷே யாவஜ்ஜீவாநுஷ்டா²நம் , ததா³ ஶ்மஶாநாந்தத்வம் ப⁴ஸ்மாந்ததா ச ஶரீரஸ்ய । இதரவர்ணாபேக்ஷயா வா யாவஜ்ஜீவஶ்ருதி: ; ந ஹி க்ஷத்த்ரியவைஶ்யயோ: பாரிவ்ராஜ்யப்ரதிபத்திரஸ்தி ; ததா² ‘மந்த்ரைர்யஸ்யோதி³தோ விதி⁴:’ (மநு. 2 । 16) ‘ஐகாஶ்ரம்யம் த்வாசார்யா:’ (கௌ³. த⁴. 1 । 3 । 35) இத்யேவமாதீ³நாம் க்ஷத்த்ரியவைஶ்யாபேக்ஷத்வம் । தஸ்மாத் புருஷஸாமர்த்²யஜ்ஞாநவைராக்³யகாமாத்³யபேக்ஷயா வ்யுத்தா²நவிகல்பக்ரமபாரிவ்ராஜ்யப்ரதிபத்திப்ரகாரா: ந விருத்⁴யந்தே ; அநதி⁴க்ருதாநாம் ச ப்ருத²க்³விதா⁴நாத் பாரிவ்ராஜ்யஸ்ய ‘ஸ்நாதகோ வாஸ்நாதகோ வோத்ஸந்நாக்³நிரநக்³நிகோ வா’ (ஜா. உ. 4) இத்யாதி³நா ; தஸ்மாத் ஸித்³தா⁴நி ஆஶ்ரமாந்தராணி அதி⁴க்ருதாநாமேவ ॥
நா(அ)(அ)த்மஜ்ஞாநஸ்யேதி ; யத்தாவதி³தி ; தத்ரேதி ; தத்ரேதி ; ஶ்ருண்விதி ; ஏவம் தர்ஹீதி ; யத்³யேவமிதி ; ஸர்வகர்மேதி ; தா³ராக்³நீதி ; அந்யேதி ; யயா ஹீதி ; அந்யோ(அ)ஸாவித்யாதி³நா ; ந சேதி ; க்ரியாயாஸ்த்விதி ; ஜ்ஞாநம் த்விதி ; யதே²தி ; நந்விதி ; ந சேதி ; நேத்யாதி³நா ; ந ஹி வித்⁴யந்தரேதி ; ததா²(அ)(அ)பீதி ; ந காமேதி ; யதே²த்யாதி³நா ; காமப்ரதிஷேத⁴விதி⁴நேதி ; ப⁴வத்விதி ; யதே²தி ; அநநுஷ்டே²யத்வ இதி ; நேத்யாதி³நா ; ஸ்வாபா⁴விகஸ்யேதி ; யதே²தி ; ததா² ஸதீதி ; நார்தே²தி ; மோக்ஷமிதி ; புருஷேதி ; தஸ்மாதி³தி ; தஸ்மாந்நேதி ; இத்யத இதி ; கர்மேதி ; அத இதி ; வசநமிதி ; ததா² சேத்யாதி³நா ; ததா²  சேதி ; ஏதமேவா(அ)(அ)த்மாநமிதி ; கர்மணாம் சேதி ; அவித்³யாவிஷயே சேதி ; கத²ம் தர்ஹி ; ஆத்மேதி ; அதே²தி ; ஹிம்ஸேதி ; இத்யத இதி ; த்யாக³ ஏவேதி ; வைராக்³யமிதி ; கிம் தே த⁴நேநேதி ; பிதாமஹா இதி ; ஏவமிதி ; காமேதி ; காமப்ரவ்ருத்தேரிதி ; தஸ்மாதி³தி ; நந்விதி ; நைஷ தோ³ஷ இதி ; அவித்³வதி³தி ; ந த்விதி ; ப்ராயேணேதி ; காமஶ்சேதி ; அநேகேதி ; அநேகப²லேதி ; தா³ரேதி ; புந: புநஶ்சேதி ; வர்ஷஶதேதி ; அத இதி ; தஸ்மிம்ஶ்சேதி ; யஸ்மிம்ஶ்சேதி ; இதரேதி ; ந ஹீதி ; ததே²தி ; தஸ்மாதி³தி ; அநதி⁴க்ருதாநாம் சேதி ; தஸ்மாதி³தி ॥ 15 ॥ ;

ஸதி ஜ்ஞாநே கர்மத்யாகோ³ நிஷித்⁴யதே ஸத்யாம் வா ஜிஜ்ஞாஸாயாமிதி விகல்ப்யா(அ)(அ)த்³யம் தூ³ஷயதி ஸித்³தா⁴ந்தீ —

நா(அ)(அ)த்மஜ்ஞாநஸ்யேதி ।

வித்³வத்ஸம்ந்யாஸஸ்யாவஶ்யம்பா⁴வித்வாந்ந கர்மாவஸாந ஏவ வேதா³ர்த² இதி ஸம்க்³ருஹீதம் வஸ்து விவ்ருணோதி —

யத்தாவதி³தி ।

வித்³யாஸூத்ராதா³ரப்⁴ய நிஷேத⁴வாக்யாந்தேந க்³ரந்தே²ந யதா³த்மஜ்ஞாநமுபஸம்ஹ்ருதம் தத்தாவந்முக்திஸாத⁴நமிதி ப⁴வதா(அ)பி யஸ்மாத³ப்⁴யுபக³தம் பராங்க³ம் சா(அ)(அ)த்மவிஜ்ஞாநாத³ந்யத்ரேத்யவதா⁴ரணாதி³தி ந்யாயாத்தஸ்மாஜ்ஜ்ஞாநே ஸதி கர்மாநுஷ்டா²நம் நிரவகாஶமித்யர்த²: ।

அதா²(அ)(அ)த்மஜ்ஞாநம் கர்மஸஹிதமம்ருதத்வஸாத⁴நமிஷ்யதே ந கேவலம் ததா² ச ஜ்ஞாநோத்தரகாலமபி ந கர்மத்யாக³ஸித்³தி⁴ரிதி ஶங்கதே —

தத்ரேதி ।

ஆத்மஜ்ஞாநஸ்யாம்ருதத்வஸாத⁴நத்வே ஸத்யபீதி யாவத் ।

கர்மநிரபேக்ஷத்வம் சேதா³த்மஜ்ஞாநஸ்ய ப⁴வாந்ந ஸஹதே கிமிதி தர்ஹி ஜ்ஞாநமேவோபக³தமிதி ஸித்³தா⁴ந்தீ ப்ருச்ச²தி —

தத்ரேதி।

தஸ்ய கர்மாநபேக்ஷத்வாநங்கீ³காரே ஸதீத்யர்த²: ।

தத்ர பூர்வவாதீ³ ஶாஸ்த்ரீயத்வாதா³த்மஜ்ஞாநமம்ருதத்வஸாத⁴நமப்⁴யுபக³தமிதி ஶங்கதே —

ஶ்ருண்விதி ।

ஜ்ஞாபயதி வேத³ இதி ஶேஷ: ।

ஶாஸ்த்ராநுஸாரேணா(அ)(அ)த்மஜ்ஞாநாங்கீ³காரே கர்மநிரபேக்ஷமேவா(அ)(அ)த்மஜ்ஞாநம் மோக்ஷஸாத⁴நம் ஸேத்ஸ்யதீதி பரிஹரதி —

ஏவம் தர்ஹீதி ।

உப⁴யத்ர ஜ்ஞாநே கர்மணி சேத்யர்த²: । யத்³வா ஜ்ஞாநஸ்யாம்ருதத்வஸாத⁴நத்வே தஸ்ய கர்மநிரபேக்ஷத்வே சேத்யர்த²: । துல்யப்ராமாண்யாத்ப்ராமாண்யஸ்ய துல்யத்வாத்³வேத³ஸ்யேதி ஶேஷ: ।

யதா²ஶாஸ்த்ரம் ஜ்ஞாநாப்⁴யுபக³மே(அ)பி கத²ம் தத்கேவலம் கைவல்யகாரணமிதி ப்ருச்ச²தி —

யத்³யேவமிதி ।

ஶாஸ்த்ராநுஸாரேண ஜ்ஞாநமப்⁴யுபக³ச்ச²ந்தம் ப்ரத்யாஹ —

ஸர்வகர்மேதி ।

ஆத்மஜ்ஞாநஸ்ய தது³பமர்த³கத்வம் த³ர்ஶயிதும் கர்மஹேதும் தாவத்³த³ர்ஶயதி —

தா³ராக்³நீதி ।

அக்³நிஹோத்ராதீ³நாம் ஸம்ப்ரதா³நகாரகஸாத்⁴யத்வம் வ்யதிரேகத்³வாரா ஸாத⁴யதி —

அந்யேதி ।

ததா²(அ)பி கத²மாத்மஜ்ஞாநஸ்ய கர்மஹேதூபமர்த³கத்வமித்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ —

யயா ஹீதி ।

இஹேதி வித்³யாத³ஶோக்தி: ।

வித்³யாயா: ஶ்ருதிஜந்யத்வேந ப³லவத்த்வம் த³ர்ஶயதி —

அந்யோ(அ)ஸாவித்யாதி³நா ।

நநு ஶுசௌ தே³ஶே தி³வஸாதௌ³ காலே ஶாஸ்த்ராசார்யாதி³வஶாது³த்பந்நம் ஜ்ஞாநம் புமர்த²ஸாத⁴நம் ‘ஶுசௌ தே³ஶே ப்ரதிஷ்டா²ப்ய’ (ப⁴. கீ³. 6 । 11) இத்யாதி³ஸ்ம்ருதேஸ்ததா²ச கத²ம் தஸ்ய பே⁴த³பு³த்³த்⁴யுபமர்த³கத்வமத ஆஹ —

ந சேதி ।

யத்ரைகாக்³ரதா தத்ராவிஶேஷாதி³தி ந்யாயாஜ்ஜ்ஞாநஸாத⁴நஸ்ய ஸமாதே⁴ரபி ந தே³ஶாத்³யபேக்ஷா தூ³ரதஸ்து கூடஸ்த²வஸ்துதந்த்ரஸ்ய ஜ்ஞாநஸ்யேதி பா⁴வ: ।

விமதம் தே³ஶாத்³யபேக்ஷம் ஶாஸ்த்ரார்த²த்வாத்³த⁴ர்மவதி³த்யாஶங்க்ய புருஷதந்த்ரத்வமுபாதி⁴ரித்யாஹ —

க்ரியாயாஸ்த்விதி ।

ஸாத⁴நவ்யாப்திம் தூ³ஷயதி —

ஜ்ஞாநம் த்விதி ।

விமதம் ந தே³ஶாத்³யபேக்ஷம் ப்ரமாணத்வாது³ஷ்ணாக்³நிஜ்ஞாநவதி³தி ப்ரத்யநுமாநமாஹ —

யதே²தி ।

ஆத்மஜ்ஞாநஸ்ய ஸர்வகர்மஹேதூபமர்த³கத்வே தோ³ஷமாஶங்கதே —

நந்விதி ।

இஷ்டாபத்திமாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ —

ந சேதி ।

கர்மகாண்டே³ந காண்டா³ந்தரஸ்யாபி நிரோத⁴ஸம்ப⁴வாதி³த்யர்த²: ।

ஸாக்ஷதா³த்மஜ்ஞாநம் கர்மவிதி⁴நிரோத்⁴யர்தா²த்³வேதி விகல்ப்யா(அ)(அ)த்³யம் தூ³ஷயதி —

நேத்யாதி³நா ।

ததே³வ ஸ்பு²டயதி —

ந ஹி வித்⁴யந்தரேதி ।

த்³விதீயம் ஶங்கதே —

ததா²(அ)(அ)பீதி ।

யதா² ந காமீ ஸ்யாதி³தி நிஷேதா⁴த்கஸ்யசித்காமப்ரவ்ருத்திர்ந ப⁴வதீத்யேதாவதா ந ஸர்வாந்ப்ரதி காம்யவிதி⁴ர்நிருத்⁴யதே ததா² கஸ்யசிதா³த்மஜ்ஞாநாத்கர்மவிதி⁴நிரோதே⁴(அ)பி ந ஸர்வாந்ப்ரத்யஸௌ நிருத்³தோ⁴ ப⁴விஷ்யதீதி பரிஹரதி —

ந காமேதி ।

த்³ருஷ்டாந்தமேவ ஸ்பஷ்டயதி —

யதே²த்யாதி³நா ।

ப்ரதிஷேத⁴ஶாஸ்த்ரார்தா²நபி⁴ஜ்ஞம் ப்ரதி தது³பபத்தேரிதி பா⁴வ: ।

அபி⁴ப்ராயமவித்³வாநாஶங்கதே —

காமப்ரதிஷேத⁴விதி⁴நேதி ।

அநர்த²கத்வஜ்ஞாநாத்காமஸ்யேதி ஶேஷ: । ப்ரவ்ருத்த்யநுபபத்தே: காம்யேஷு கர்மஸ்விதி த்³ரஷ்டவ்யம் ।

நிருத்³த⁴: ஸ்யாத்காம்யவிதி⁴ரித்யத்⁴யாஹர்தவ்யம்। கூ³டா⁴பி⁴ஸந்தி⁴ம் ஸித்³தா⁴ந்தீ ப்³ரூதே —

ப⁴வத்விதி ।

புநரபி⁴ப்ராயமப்ரதிபத்³யமாநஶ்சோத³யதி —

யதே²தி ।

ஏவமிதி ஜ்ஞாநே ந கர்மவிதி⁴நிரோதே⁴ ஸதீதி யாவத் । தத்ப்ராமாண்யாநுபபத்திரிதி ஶேஷ: ।

ததே³வ சோத்³யம் விஶத³யதி —

அநநுஷ்டே²யத்வ இதி ।

தேஷாமநுஷ்டே²யாநாமக்³நிஹோத்ராதீ³நாம் கர்மணாம் யே வித⁴யஸ்தேஷாமிதி யாவத் ।

ஸித்³தா⁴ந்தீ ஸ்வாபி⁴ஸந்தி⁴முத்³கா⁴டயந்நுத்தரமாஹ —

நேத்யாதி³நா ।

உபபத்திமேவோபத³ர்ஶயதி —

ஸ்வாபா⁴விகஸ்யேதி ।

ததே³வ த்³ருஷ்டாந்தேந ஸ்பஷ்டயதி —

யதே²தி ।

அஜ்ஞாநாவஸ்தா²யாமேவ கர்மவிதி⁴ப்ரவ்ருத்திரித்யத்ராநிஷ்டமாஶங்கதே —

ததா² ஸதீதி ।

கர்மவிதி⁴ரபி புருஷாபி⁴ப்ராயவஶாத்புருஷார்தோ²பயோகி³த்வஸித்³தே⁴ர்நாநிஷ்டாபத்திரித்யுத்தரமாஹ —

நார்தே²தி ।

அர்த²ஸ்ய புருஷாபி⁴ப்ராயதந்த்ரத்வே மோக்ஷஸ்யாபி வாஸ்தவம் புருஷார்த²த்வம் ந ஸ்யாதி³த்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ —

மோக்ஷமிதி ।

அர்தா²நர்த²யோரபி⁴ப்ராயதந்த்ரத்வம் ஸாத⁴யதி —

புருஷேதி ।

மரணம் மஹாப்ரஸ்தா²நமித்யாதி³ காம்யம் க்ருத்வா ஜீவத³வஸ்தா²யாமேவ மஹாபா⁴ரதாதா³விஷ்டிநிதா⁴நம் த்³ருஷ்டமதோ(அ)ர்தா²நர்தா²வபி⁴ப்ராயதந்த்ரகாவேவேத்யர்த²: ।

கர்மவிதீ⁴நாமாத்மஜ்ஞாநாத்ப்ராசீநத்வம் ப்ரதிபாதி³தமுபஸம்ஹரதி —

தஸ்மாதி³தி ।

ததா²(அ)பி ப்ரக்ருதே கிமாயாதம் ததா³ஹ —

தஸ்மாந்நேதி ।

தத்ர ப்ரமாணமாஹ —

இத்யத இதி ।

அத:ஶப்³தா³ர்த²ம் ஸ்பு²டயதி —

கர்மேதி ।

ஜ்ஞாநஸ்ய கர்மவிரோத⁴த்வே தந்நிரபேக்ஷத்வே ச ஸித்³தே⁴ ப²லிதமாஹ —

அத இதி ।

ஆத்மஜ்ஞாநஸ்யாம்ருதத்வஹேதுத்வாப்⁴யுபக³மாதி³த்யாதே³ருக்தந்யாயாதா³த்மஸாக்ஷாத்காரஸ்ய கேவலஸ்ய கைவல்யகாரணத்வஸித்³தே⁴: ஸதி தஸ்மிஞ்ஜீவந்முக்தஸ்ய கர்மாநுஷ்டா²நாநவகாஶாத்தது³த்³தே³ஶேந ப்ரவ்ருத்தஸ்யாதீ⁴தவேத³ஸ்ய விதி³தபத³பதா³ர்த²ஸ்ய பரோக்ஷஜ்ஞாநவதஸ்தந்மாத்ரேண ப்ரமாணாபேக்ஷாமந்தரேண ஸித்³த⁴ம் ஸர்வகர்மத்யாக³லக்ஷணம் பாரிவ்ராஜ்யமேஷ ஏவ வித்³வத்ஸந்யாஸோ ந த்வபரோக்ஷஜ்ஞாநவத: ப்ராரப்³த⁴ப²லப்ராப்திமந்தரேணாநுஷ்டே²யம் கிஞ்சித³ஸ்தீதி பா⁴வ: ।

வித்⁴யவிஷயத்வாஜ்ஜாதஸாக்ஷாத்காரஸ்ய கத²ம் பாரிவ்ராஜ்யம் தத்ரா(அ)(அ)ஹ —

வசநமிதி ।

உக்தந்யாய: ஶாந்தாதி³வாக்யஸூசித: । விதி⁴ம் விநா(அ)பி ப²லபூ⁴தம் பாரிவ்ராஜ்யமித்யர்த²: ।

ஸத்யாம் ஜிஜ்ஞாஸாயாம் கர்மத்யாகோ³ ந ஶக்யதே நிஷேத்³து⁴மிதி வத³ந்விவிதி³ஷாஸம்ந்யாஸம் ஸாத⁴யதி —

ததா² சேத்யாதி³நா ।

ஏதத்பாரிவ்ராஜ்யமிதி ஸம்ப³ந்த⁴: । விது³ஷாமாத்மஸாக்ஷாத்காரார்தி²நாம் தத்பரோக்ஷநிஶ்சயவதாமிதி யாவத் । ஆத்மலோகஸ்யாவபோ³தோ⁴(அ)பி வ்யுத்தா²நஹேது: பரோக்ஷநிஶ்சய ஏவ । ஸதீதரஸ்மிந்ப²லாவஸ்த²ஸ்ய வ்யுதா²நாத்³யநுஷ்டா²நாயோகா³த்தத³நந்தரேண தத்ப்ராப்த்யபா⁴வாச்ச ।

உக்தம் ஹி ஶமாதி³வது³பரதரேபி தத்த்வஸாக்ஷாத்காரே நியதம் ஸாத⁴நத்வம் ததா³ஹ —

ததா²  சேதி ।

விவிதி³ஷுர்நாமாதீ⁴தவேதோ³ விசாரப்ரயோஜகாபாதிகஜ்ஞாநவாந்முமுக்ஷுர்மோக்ஷஸாத⁴நம் தத்த்வஸாக்ஷாத்காரமபேக்ஷமாணஸ்தஸ்மிந்பரோக்ஷநிஶ்சயேநாபி ஶூந்யோ விவக்ஷிதஸ்தஸ்ய கத²ம் பாரிவாஜ்யமத ஆஹ —

ஏதமேவா(அ)(அ)த்மாநமிதி ।

இதஶ்ச விவிதி³ஷாஸம்ந்யாஸோ(அ)ஸ்தீத்யாஹ —

கர்மணாம் சேதி ।

ததா² சாவித்³யாவிருத்³தா⁴ம் வித்³யாமிச்ச²ந்நஶேஷாணி கர்மாணி ஶரீரதா⁴ரணமாத்ரகாரணேதராணி த்யஜேதி³தி ஶேஷ: ।

விவிதி³ஷாஸம்ந்யாஸே ஹேத்வந்தரமாஹ —

அவித்³யாவிஷயே சேதி ।

சதுர்வித⁴ப²லாநி கர்மாண்யவித்³யாவிஷயே பரம் ஸம்ப⁴வந்தி ந த்வஸாத்⁴யே வஸ்துநீத்யதோ வஸ்துஜிஜ்ஞாஸாயாம் த்யாஜ்யாநி தாநீத்யர்த²: —

கத²ம் தர்ஹி ।

கர்மணாமுத்தமப²லாந்வயஸ்தத்ரா(அ)(அ)ஹ —

ஆத்மேதி ।

பு³த்³தி⁴ஶுத்³தி⁴த்³வாராஜ்ஞாநஹேதுத்வாத்கர்மணாமஸ்தி ப்ரணாட்³யா பரமபுருஷார்தா²ந்வய இத்யர்த²: ।

’ஸம்ந்யாஸ: கர்மயோக³ஶ்ச நி:ஶ்ரேயஸகராவுபௌ⁴’ இதி ஸ்ம்ருதேர்விவிதி³ஷூணாம் முமுக்ஷூணாம் கத²ம் பாரிவ்ராஜ்யஸ்யைவ கர்தவ்யத்வமித்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ —

அதே²தி ।

யதா² வித்³வத்ஸம்ந்யாஸஸ்ததா² விவிதி³ஷாஸம்ந்யாஸே(அ)பி யதோ²க்தநீத்யா ஸம்பா⁴விதே ஸதீதி யாவத் । ஆத்மஜ்ஞாநோத்பாத³நம் ப்ரத்யாஶ்ரமத⁴ர்மாணாம் ப³லாப³லவிசாரணா நாமாந்தரங்க³த்வப³ஹிரங்க³த்வசிந்தா தஸ்யாம் ஸத்யாமித்யர்த²: । அஹிம்ஸாஸ்தேயப்³ரஹ்மசர்யாத³யோ யமா: । வைராக்³யாதீ³நாமித்யாதி³ஶப்³தே³ந ஶமாத³யோ க்³ருஹ்யந்தே । இதரே நியமப்ரதா⁴நா ஆஶ்ரமத⁴ர்மா ப³ஹுநா க்லிஷ்டேந பாபேந கர்மணா ஸம்கீர்ணா ஹிம்ஸாதி³ப்ராசுர்யாத்-

’யமாந்பதத்யகுர்வாணோ நியமாந்கேவலாந்ப⁴ஜந்’ இதி ஸ்ம்ருதேஸ்தஸ்மாத்பூர்வேஷாமந்தரங்க³த்வமுத்தரேஷாம் ப³ஹிரங்க³த்வமித்யாஶயேநா(அ)(அ)ஹ —

ஹிம்ஸேதி ।

கர்மயோகா³பேக்ஷயா தத்த்யாக³ஸ்யாதி⁴காரிவிஶேஷம் ப்ரதி ப்ரஶஸ்தத்வமுபஸம்ஹரதி —

இத்யத இதி ।

தத்ப்ரஶம்ஸாப்ரகாரமேவாபி⁴நயதி —

த்யாக³ ஏவேதி ।

உக்தாநாமாஶ்ரமைரநுஷ்டே²யத்வேநேதி ஶேஷ: ।

தத்த்யாகே³ ஹேதுமாஹ —

வைராக்³யமிதி ।

மோக்ஷஸ்ய கர்மபரித்யாக³ஸ்யேத்யர்த²: ।

உத்தமபுமார்தா²ர்தி²ந: ஸம்ந்யாஸத்³வாரா ஶ்ரவணாதி³ கர்தவ்யமித்யத்ர வாக்யாந்தரமுதா³ஹரதி —

கிம் தே த⁴நேநேதி ।

அத² பித்ராதி³பி⁴ர்க³தம் பந்தா²நமந்வேஷயாமி நா(அ)(அ)த்மாநமித்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ —

பிதாமஹா இதி ।

விவிதி³ஷாஸம்ந்யாஸே ஸாங்க்²யாதி³ஸம்மதிமாஹ —

ஏவமிதி ।

யதா²(அ)(அ)ஹு: ஸம்க்²யா: –
’ஜ்ஞாநேந சாபவர்கோ³ விபர்யயாதி³ஷ்யதே ப³ந்த⁴:’ இதி ।
’விவேகக்²யாதிபர்யந்தமஜ்ஞாநோச்சிதசேஷ்டிதம்’ இதி ச ।
’அவிபர்யயாத்³விஶுத்³த⁴ம் கேவலமுத்பத்³யதே ஜ்ஞாநம்’ இதி ச ।
யோக³ஶாஸ்த்ரவித³ஶ்சா(அ)(அ)ஹு: ‘அப்⁴யாஸவைராக்³யாப்⁴யாம் தந்நிரோத⁴:’(யோ.ஸூ.1.12) இதி । தத்ர வைராக்³யேண விஷயஸ்ரோத: பரிகி²லீக்ரியதே । விவேகத³ர்ஶநாப்⁴யாஸேந கல்யாணஸ்ரோத உத்பாத்³யத இதி ச । ‘த்³ருஷ்டாநுஶ்ரவிகவிஷயவித்ருஷ்ணஸ்ய வஶீகாரஸம்ஜ்ஞா வைராக்³யம்’(யோ.ஸூ.1.15) இதி ச ।

இதஶ்ச ஸம்ந்யாஸோ ஜ்ஞாநம் ப்ரதி ப்ரத்யாஸந்ந இத்யாஹ —

காமேதி ।

ஸம்ந்யாஸிந: காமப்ரவ்ருத்த்யபா⁴வே(அ)பி கத²ம் ஸம்ந்யாஸஸ்ய ஜ்ஞாநம் ப்ரதி ப்ரத்யாஸந்நத்வமித்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ —

காமப்ரவ்ருத்தேரிதி ।

‘இதி நு காமயமாந:’(ப்³ரு. உ. 4 । 4 । 6)
“காம ஏஷ க்ரோத⁴ ஏஷ ரஜோகு³ணஸமுத்³ப⁴வ: ।
மஹாஶநோ மஹாபாப்மா வித்³த்⁴யேநமிஹ வைரிணம்” (ப⁴. கீ³. 3 । 37)

இத்யாதீ³நி ஶாஸ்த்ராணி ।

விவிதி³ஶாஸம்ந்யாஸமுபஸம்ஹரதி —

தஸ்மாதி³தி ।

யதோ²க்தஸ்யாதி⁴காரிணோ த³ர்ஶிதயா வித⁴யா ஜ்ஞாநேந விநா(அ)பி ஸம்ந்யாஸஸ்ய ப்ராப்தத்வாத்³ப்³ரஹ்மசர்யாதே³வேத்யாதி³ விதி⁴வாக்யமுபபந்நமிதி யோஜநா ।

அத² பாரிவ்ராஜ்யவிதா⁴நமநதி⁴க்ருதவிஷயமுசிதம் ததா² ஸதி ஸாவகாஶத்வாந்ந த்வதி⁴க்ருதவிஷயம் யாவஜ்ஜீவஶ்ருதிவிரோதா⁴த்தஸ்யா நிரவகாஶத்வாத்ஸாவகாஶநிரவகாஶயோஶ்ச நிரவகாஶஸ்யைவ ப³லவத்த்வாதி³த்யுக்தம் ஶங்கதே —

நந்விதி ।

யாவஜ்ஜீவஶ்ருதேர்நிரவகாஶத்வம் தூ³ஷயதி —

நைஷ தோ³ஷ இதி ।

கத²மதிஶயேந ஸாவகாஶத்வம் தத்ரா(அ)(அ)ஹ —

அவித்³வதி³தி ।

ஜீவநமாத்ரம் நிமித்தீக்ருத்ய சோதி³தம் கர்ம கத²ம் காமிநா கர்தவ்யம் தத்ரா(அ)(அ)ஹ —

ந த்விதி ।

ப்ரத்யவாயபரிஹாராதே³ரிஷ்டத்வாதி³த்யர்த²: ।

அநுஷ்டா²த்ருஸ்வரூபநிரூபணாயாமபி ந ஜீவநமாத்ரம் நிமித்தீக்ருத்ய கர்ம கர்தவ்யமித்யாஹ —

ப்ராயேணேதி ।

ததா²(அ)பி நித்யேஷு கர்மஸு ந காமநிமித்தா ப்ரவ்ருத்திஸ்தத்ர காம்யமாநப²லாபா⁴வாதி³த்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ —

காமஶ்சேதி ।

ப்ரத்யவாயபரிஹாராதே³ரபி காமிதத்த்வம் யுக்தமிதி பா⁴வ: ।

ததா²(அ)பி நித்யே கர்மணி காம்யமாநம் ப²லம் வித்⁴யுத்³தே³ஶே கிஞ்ச்சிந்ந ஶ்ருதமித்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ —

அநேகேதி ।

கர்மபி⁴ரநேகை: ஸாத⁴நைர்யத்³து³ரிதநிப³ர்ஹணாதி³ ஸாத்⁴யம் ததே³வாஸ்யாஶ்ருதமபி வித்⁴யுத்³தே³ஶே ஸாத்⁴யம் ப⁴வதி – ‘யத்³யத்³தி⁴ குருதே ஜந்துஸ்தத்தத்காமஸ்ய சேஷ்டிதம்’(ம.ஸ்ம்ரு. 2।4) இதி ஸ்ம்ருதேஸ்தத்³வ்யதிரேகேண ப்ரவ்ருத்த்யநுபபத்தேரதோ நித்யே(அ)பி காமிதம் ப²லமஸ்தீத்யர்த²: ।

நநு வைதி³காநாம் கர்மணாம் நியதப²லத்வாத்காமோ(அ)பி நியதப²லோ யுக்தஸ்ததா² ச நித்யேஷு தத³பா⁴வாந்ந காமிதம் ப²லம் ஸேத்ஸ்யதி தத்ரா(அ)(அ)ஹ —

அநேகப²லேதி ।

அத² தாநி புருஷமாத்ரகர்தவ்யாநீதி குதோ விவக்ஷிதஸம்ந்யாஸஸித்³தி⁴ஸ்தத்ரா(அ)(அ)ஹ —

தா³ரேதி ।

நந்வவிரக்தேநாபி க்³ருஹிணா ஸக்ருதே³வ தாநநுஷ்டே²யாநி தாவதா விதே⁴ஶ்சரிதார்த²த்வாத்ததா² ச கத²ம் ப²லபா³ஹுல்யமித்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ —

புந: புநஶ்சேதி ।

யாவஜ்ஜீவோபப³ந்தா⁴தா³வ்ருத்திஸித்³தி⁴ரிதி பா⁴வ: ।

தர்ஹி யாவஜ்ஜீவஶ்ருதிவஶாத³ஶேஷாஶ்ரமாநுஷ்டே²யாந்யநவரதமக்³நிஹோத்ராதீ³நீதி குதோ யதோ²க்தஸம்ந்யாஸோபபத்திரித்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ —

வர்ஷஶதேதி ।

அவிரக்தக்³ருஹிவிஷயத்வம் ஶ்ருதிமந்த்ரயோரித்யுபஸம்ஹரதி —

அத இதி ।

யத்து யாவஜ்ஜீவஶ்ருதேரபவாதோ³ விஶ்வஜித்ஸர்வமேத⁴யோரிதி தத³பி காமிக்³ருஹிவிஷயத்வாந்ந ப்³ரஹ்மசர்யாதே³வ ப்ரவ்ரஜேதி³தி வித்⁴யபவாத³கமித்யாஹ —

தஸ்மிம்ஶ்சேதி ।

பரோக்தம் லிங்க³மபி தத்³விஷயத்வாந்ந ஸர்வஸ்ய வேத³ஸ்ய கர்மாவஸாநத்வம் த்³யோதயதீத்யாஹ —

யஸ்மிம்ஶ்சேதி ।

யாவஜ்ஜீவஶ்ருதேர்க³த்யந்தரமாஹ —

இதரேதி ।

கத²ம் ஸா க்ஷத்ரியவைஶ்யவிஷயத்வேந ப்ரவ்ருத்தா த்ரைவர்ணிகாநாமபி பாரிவ்ராஜ்யபரிக்³ரஹாதி³த்யாஶங்க்யா(அ)(அ)ஹ —

ந ஹீதி ।

யாவஜ்ஜீவஶ்ருதிவதை³காஶ்ரம்யப்ரதிபாத³கஸ்ம்ருதீநாமபி க்ஷத்ரியாதி³விஷயத்வமாஹ —

ததே²தி ।

ஶ்ருதிஸ்ம்ருதீநாம் கர்மதத்ஸம்ந்யாஸார்தா²நாம் பி⁴ந்நவிஷயத்வே ப²லிதமுபஸம்ஹரதி —

தஸ்மாதி³தி ।

யத்து காணகுப்³ஜாத³யோ(அ)பி கர்மண்யநதி⁴க்ருதா அநுக்³ராஹ்யா ஏவ ஶ்ருத்யேதி தத்ரா(அ)(அ)ஹ —

அநதி⁴க்ருதாநாம் சேதி ।

ஸத்யாமேவ பா⁴ர்யாயாம் த்யக்தாக்³நிருத்ஸந்நாக்³நிஸ்தஸ்யாமஸத்யாம் பரித்யக்தாக்³நிரநக்³நிக இதி பே⁴த³: ।

ஆஶ்ரமாந்தரவிஷயஶ்ருதிஸ்ம்ருதீநாமநதி⁴க்ருதவிஷயத்வாபா⁴வே ஸித்³த⁴மர்த²ம் நிக³மயதி —

தஸ்மாதி³தி ॥ 15 ॥