ಬೃಹದಾರಣ್ಯಕೋಪನಿಷದ್ಭಾಷ್ಯಮ್
ಪಂಚಮೋಽಧ್ಯಾಯಃನವಮಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಮ್
ಆನಂದಗಿರಿಟೀಕಾ (ಬೃಹದಾರಣ್ಯಕ)
 
ಅಯಮಗ್ನಿರ್ವೈಶ್ವಾನರೋ ಯೋಽಯಮಂತಃ ಪುರುಷೇ ಯೇನೇದಮನ್ನಂ ಪಚ್ಯತೇ ಯದಿದಮದ್ಯತೇ ತಸ್ಯೈಷ ಘೋಷೋ ಭವತಿ ಯಮೇತತ್ಕರ್ಣಾವಪಿಧಾಯ ಶೃಣೋತಿ ಸ ಯದೋತ್ಕ್ರಮಿಷ್ಯನ್ಭವತಿ ನೈನಂ ಘೋಷಂ ಶೃಣೋತಿ ॥ ೧ ॥
ಅಯಮಗ್ನಿರ್ವೈಶ್ವಾನರಃ, ಪೂರ್ವವದುಪಾಸನಾಂತರಮ್ ; ಅಯಮ್ ಅಗ್ನಿಃ ವೈಶ್ವಾನರಃ ; ಕೋಽಯಮಗ್ನಿರಿತ್ಯಾಹ — ಯೋಽಯಮಂತಃ ಪುರುಷೇ । ಕಿಂ ಶರೀರಾರಂಭಕಃ ? ನೇತ್ಯುಚ್ಯತೇ — ಯೇನ ಅಗ್ನಿನಾ ವೈಶ್ವಾನರಾಖ್ಯೇನ ಇದಮನ್ನಂ ಪಚ್ಯತೇ । ಕಿಂ ತದನ್ನಮ್ ? ಯದಿದಮ್ ಅದ್ಯತೇ ಭುಜ್ಯತೇ ಅನ್ನಂ ಪ್ರಜಾಭಿಃ, ಜಾಠರೋಽಗ್ನಿರಿತ್ಯರ್ಥಃ । ತಸ್ಯ ಸಾಕ್ಷಾದುಪಲಕ್ಷಣಾರ್ಥಮಿದಮಾಹ — ತಸ್ಯಾಗ್ನೇಃ ಅನ್ನಂ ಪಚತಃ ಜಾಠರಸ್ಯ ಏಷ ಘೋಷೋ ಭವತಿ ; ಕೋಽಸೌ ? ಯಂ ಘೋಷಮ್ , ಏತದಿತಿ ಕ್ರಿಯಾವಿಶೇಷಣಮ್ , ಕರ್ಣಾವಪಿಧಾಯ ಅಂಗುಲೀಭ್ಯಾಮಪಿಧಾನಂ ಕೃತ್ವಾ ಶೃಣೋತಿ । ತಂ ಪ್ರಜಾಪತಿಮುಪಾಸೀತ ವೈಶ್ವಾನರಮಗ್ನಿಮ್ । ಅತ್ರಾಪಿ ತಾದ್ಭಾವ್ಯಂ ಫಲಮ್ । ತತ್ರ ಪ್ರಾಸಂಗಿಕಮಿದಮರಿಷ್ಟಲಕ್ಷಣಮುಚ್ಯತೇ — ಸೋಽತ್ರ ಶರೀರೇ ಭೋಕ್ತಾ ಯದಾ ಉತ್ಕ್ರಮಿಷ್ಯನ್ಭವತಿ, ನೈನಂ ಘೋಷಂ ಶೃಣೋತಿ ॥

ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾಂತರಮನೂದ್ಯ ತಸ್ಯ ತಾತ್ಪರ್ಯಮಾಹ —

ಅಯಮಿತಿ ।

ಅನ್ನಪಾನಸ್ಯ ಪಕ್ತಾ ।

ತತ್ಸದ್ಭಾವೇ ಮಾನಮಾಹ —

ತಸ್ಯೇತಿ ।

ಕ್ರಿಯಾಯಾಃ ಶ್ರವಣಸ್ಯ ತದಿತಿ ವಿಶೇಷಣಂ ತದ್ಯಥಾ ಭವತಿ ತಥೇತ್ಯರ್ಥಃ ।

ಕೌಕ್ಷೇಯಾಗ್ನ್ಯುಪಾಧಿಕಸ್ಯ ಪರಸ್ಯೋಪಾಸನೇ ಪ್ರಸ್ತುತೇ ಸತೀತ್ಯಾಹ —

ತತ್ರೇತಿ ॥೧॥