బృహదారణ్యకోపనిషద్భాష్యమ్
పఞ్చమోఽధ్యాయఃఎకాదశం బ్రాహ్మణమ్
ఆనన్దగిరిటీకా (బృహదారణ్యక)
 
ఎతద్వై పరమం తపో యద్వ్యాహితస్తప్యతే పరమం హైవ లోకం జయతి య ఎవం వేదైతద్వై పరమం తపో యం ప్రేతమరణ్యం హరన్తి పరమం హైవ లోకం జయతి య ఎవం వేదైతద్వై పరమం తపో యం ప్రేతమగ్నావభ్యాదధతి పరమం హైవ లోకం జయతి య ఎవం వేద ॥ ౧ ॥
ఎతద్వై పరమం తపః ; కిం తత్ ? యత్ వ్యాహితః వ్యాధితః జ్వరాదిపరిగృహీతః సన్ యత్ తప్యతే తదేతత్ పరమం తప ఇత్యేవం చిన్తయేత్ , దుఃఖసామాన్యాత్ । తస్య ఎవం చిన్తయతో విదుషః కర్మక్షయహేతుః తదేవ తపో భవతి అనిన్దతః అవిషీదతః । స ఎవ చ తేన విజ్ఞానతపసా దగ్ధకిల్బిషః పరమం హైవ లోకం జయతి, య ఎవం వేద । తథా ముమూర్షుః ఆదావేవ కల్పయతి ; కిమ్ ? ఎతద్వై పరమం తపః, యం ప్రేతం మాం గ్రామాదరణ్యం హరన్తి ఋత్విజః అన్త్యకర్మణే, తత్ గ్రామాదరణ్యగమనసామాన్యాత్ పరమం మమ తత్ తపో భవిష్యతి ; గ్రామాదరణ్యగమనం పరమం తప ఇతి హి ప్రసిద్ధమ్ । పరమం హైవ లోకం జయతి, య ఎవం వేద । తథా ఎతద్వై పరమం తపః యం ప్రేతమగ్నావభ్యాదధతి, అగ్నిప్రవేశసామాన్యాత్ । పరమం హైవ లోకం జయతి య ఎవం వేద ॥

బ్రహ్మోపాసనప్రసంగేన ఫలవదబ్రహ్మోపాసనముపన్యస్యతి —

ఎతదితి ।

యద్వ్యాహిత ఇతి ప్రతీకమాదాయ వ్యాచష్టే —

జ్వరాదీతి ।

కర్మక్షయహేతురిత్యత్ర కర్మశబ్దేన పాపముచ్యతే । పరమం హైవ లోకమిత్యత్ర తపసోఽనుకూలం ఫలం లోకశబ్దార్థః ।

అస్తు గ్రామాదరణ్యగమనం తథాఽపి కథం తపస్త్వమిత్యాశఙ్క్యాఽఽహ —

గ్రామాదితి ॥౧॥