అన్నం బ్రహ్మేత్యేక ఆహుస్తన్న తథా పూయతి వా అన్నమృతే ప్రాణాత్ప్రాణో బ్రహ్మేత్యేక ఆహుస్తన్న తథా శుష్యతి వై ప్రాణ ఋతేఽన్నాదేతే హ త్వేవ దేవతే ఎకధాభూయం భూత్వా పరమతాం గచ్ఛతస్తద్ధ స్మాహ ప్రాతృదః పితరం కింస్విదేవైవం విదుషే సాధు కుర్యాం కిమేవాస్మా అసాధు కుర్యామితి స హ స్మాహ పాణినా మా ప్రాతృద కస్త్వేనయోరేకధాభూయం భూత్వా పరమతాం గచ్ఛతీతి తస్మా ఉ హైతదువాచ వీత్యన్నం వై వ్యన్నే హీమాని సర్వాణి భూతాని విష్టాని రమితి ప్రాణో వై రం ప్రాణే హీమాని సర్వాణి భూతాని రమన్తే సర్వాణి హ వా అస్మిన్భూతాని విశన్తి సర్వాణి భూతాని రమన్తే య ఎవం వేద ॥ ౧ ॥
అన్నం బ్రహ్మేతి, తథా ఎతత్ ఉపాసనాన్తరం విధిత్సన్నాహ — అన్నం బ్రహ్మ, అన్నమ్ అద్యతే యత్ తత్ బ్రహ్మేత్యేక ఆచార్యా ఆహుః ; తత్ న తథా గ్రహీతవ్యమ్ అన్నం బ్రహ్మేతి । అన్యే చాహుః — ప్రాణో బ్రహ్మేతి ; తచ్చ తథా న గ్రహీతవ్యమ్ । కిమర్థం పునః అన్నం బ్రహ్మేతి న గ్రాహ్యమ్ ? యస్మాత్ పూయతి క్లిద్యతే పూతిభావమాపద్యతే ఋతే ప్రాణాత్ , తత్కథం బ్రహ్మ భవితుమర్హతి ; బ్రహ్మ హి నామ తత్ , యదవినాశి । అస్తు తర్హి ప్రాణో బ్రహ్మ ; నైవమ్ ; యస్మాత్ శుష్యతి వై ప్రాణః శోషముపైతి ఋతే అన్నాత్ ; అత్తా హి ప్రాణః ; అతః అన్నేన ఆద్యేన వినా న శక్నోతి ఆత్మానం ధారయితుమ్ ; తస్మాత్ శుష్యతి వై ప్రాణః ఋతేఽన్నాత్ ; అతః ఎకైకస్య బ్రహ్మతా నోపపద్యతే యస్మాత్ , తస్మాత్ ఎతే హ తు ఎవ అన్నప్రాణదేవతే ఎకధాభూయమ్ ఎకధాభావం భూత్వా గత్వా పరమతాం పరమత్వం గచ్ఛతః బ్రహ్మత్వం ప్రాప్నుతః । తదేతత్ ఎవమధ్యవస్య హ స్మ ఆహ — స్మ ప్రాతృదో నామ పితరమాత్మనః ; కింస్విత్ స్విదితి వితర్కే ; యథా మయా బ్రహ్మ పరికల్పితమ్ , ఎవం విదుషే కింస్విత్ సాధు కుర్యామ్ , సాధు శోభనం పూజామ్ , కాం తు అస్మై పూజాం కుర్యామిత్యభిప్రాయః ; కిమేవ అస్మై విదుషే అసాధు కుర్యామ్ , కృతకృత్యోఽసౌ ఇత్యభిప్రాయః । అన్నప్రాణౌ సహభూతౌ బ్రహ్మేతి విద్వాన్ నాసౌ అసాధుకరణేన ఖణ్డితో భవతి, నాపి సాధుకరణేన మహీకృతః । తమ్ ఎవంవాదినం స పితా హ స్మ ఆహ పాణినా హస్తేన నివారయన్ , మా ప్రాతృద మైవం వోచః । కస్తు ఎనయోః అన్నప్రాణయోః ఎకధాభూయం భూత్వా పరమతాం కస్తు గచ్ఛతి ? న కశ్చిదపి విద్వాన్ అనేన బ్రహ్మదర్శనేన పరమతాం గచ్ఛతి ; తస్మాత్ నైవం వక్తుమర్హసి కృతకృత్యోఽసావితి ; యద్యేవమ్ , బ్రవీతు భవాన్ కథం పరమతాం గచ్ఛతీతి । తస్మై ఉ హ ఎతత్ వక్ష్యమాణం వచ ఉవాచ । కిం తత్ ? వీతి ; కిం తత్ వి ఇత్యుచ్యతే — అన్నం వై వి ; అన్నే హి యస్మాత్ ఇమాని సర్వాణి భూతాని విష్టాని ఆశ్రితాని, అతః అన్నం వి ఇత్యుచ్యతే । కిఞ్చ రమ్ ఇతి ; రమితి చ ఉక్తవాన్పితా ; కిం పునస్తత్ రమ్ ? ప్రాణో వై రమ్ ; కుత ఇత్యాహ ; ప్రాణే హి యస్మాత్ బలాశ్రయే సతి సర్వాణి భూతాని రమన్తే, అతో రం ప్రాణః । సర్వభూతాశ్రయగుణమన్నమ్ , సర్వభూతరతిగుణశ్చ ప్రాణః । న హి కశ్చిదనాయతనః నిరాశ్రయః రమతే ; నాపి సత్యప్యాయతనే అప్రాణో దుర్బలో రమతే ; యదా తు ఆయతనవాన్ప్రాణీ బలవాంశ్చ తదా కృతార్థమాత్మానం మన్యమానో రమతే లోకః ;
‘యువా స్యాత్సాధుయువాధ్యాయకః’ (తై. ఉ. ౨ । ౮ । ౩) ఇత్యాదిశ్రుతేః । ఇదానీమ్ ఎవంవిదః ఫలమాహ — సర్వాణి హ వై అస్మిన్ భూతాని విశన్తి అన్నగుణజ్ఞానాత్ , సర్వాణి భూతాని రమన్తే ప్రాణగుణజ్ఞానాత్ , య ఎవం వేద ॥