వృత్తమనూద్య గాయత్రీబ్రాహ్మణస్య తాత్పర్యమాహ —

బ్రహ్మణ ఇత్యాదినా ।

ఛన్దోన్తరేష్వపి విద్యమానేషు కిమితి గాయత్ర్యుపాధికమేవ బ్రహ్మోపాస్యమిష్యతే తత్రాఽఽహ —

సర్వచ్ఛన్దసామితి ।

తత్ప్రాధాన్యే హేతుమాహ —

తత్ప్రయోక్త్రితి ।

తుల్యం ప్రయోక్తృప్రాణత్రాణసామర్థ్యం ఛన్దోఽన్తరాణామపీతి చేన్నేత్యాహ —

న చేతి ।

ప్రమాణాభావాదితి భావః ।

కిఞ్చ ప్రాణాత్మభావో గాయత్ర్యా వివక్ష్యతే ప్రాణశ్చ సర్వేషాం ఛన్దసాం నిర్వర్తకత్వాదాత్మా తథా చ సర్వచ్ఛన్దోవ్యాపకగాయత్ర్యుపాధికబ్రహ్మోపాసనమేవాత్ర వివక్షితమిత్యాహ —

ప్రాణాత్మేతి ।

తదాత్మభూతా గాయత్రీత్యుక్తం వ్యక్తీకరోతి —

ప్రాణశ్చేతి ।

తత్ప్రయోక్తృగయత్రాణాద్ధి గాయత్రీ । ప్రాణశ్చ వాగాదీనాం త్రాతా । తతశ్చైకలక్షణత్వాత్తయోస్తాదాత్మ్యమిత్యర్థః ।

ప్రాణగాయత్ర్యోస్తాదాత్మ్యే ఫలితమాహ —

తస్మాదితి ।

గాయత్రీప్రాధాన్యే హేత్వన్తరమాహ —

ద్విజోత్తమేతి ।

తదేవ స్ఫుటయతి —

గాయత్ర్యేతి ।

తత్ప్రాధాన్యే హేత్వన్తరమాహ —

బ్రాహ్మణా ఇతి ।

కథమేతావతా గాయత్రీప్రాధాన్యం తత్రాఽఽహ —

తచ్చేతి ।

అతో వక్తవ్యమిత్యత్రాతః శబ్దార్థమాహ —

గాయత్ర్యా హీతి ।

అధికారిత్వకృతం కార్యమాహ —

అత ఇతి ।

తచ్ఛబ్దో గాయత్రీవిషయః ।

గాయత్రీవైశిష్ట్యం పరామృశ్య ఫలితముపసంహరతి —

తస్మాదితి ।

గాయత్రీప్రథమపాదస్య సప్తాక్షరత్వం ప్రతీయతే న త్వష్టాక్షరత్వమిత్యాశఙ్క్యాఽఽహ —

యకారేణేతి ।

గాయత్రీప్రథమపాదస్య త్రైలోక్యనామ్నశ్చ సంఖ్యాసామాన్యప్రయుక్తం కార్యమాహ —

ఎతదితి ।

గాయత్రీప్రథమపాదే త్రైలోక్యదృష్ట్యారోపస్య ప్రయోజనం దర్శయతి —

ఎవమితి ।

ప్రథమపాదజ్ఞానే విరాడాత్మకత్వం ఫలతీత్యర్థః ॥౧॥