ಬೃಹದಾರಣ್ಯಕೋಪನಿಷದ್ಭಾಷ್ಯಮ್
ಷಷ್ಠೋಽಧ್ಯಾಯಃಪ್ರಥಮಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಮ್
ಆನಂದಗಿರಿಟೀಕಾ (ಬೃಹದಾರಣ್ಯಕ)
 
ಸಾ ಹ ವಾಗುವಾಚ ಯದ್ವಾ ಅಹಂ ವಸಿಷ್ಠಾಸ್ಮಿ ತ್ವಂ ತದ್ವಸಿಷ್ಠೋಽಸೀತಿ ಯದ್ವಾ ಅಹಂ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಸ್ಮಿ ತ್ವಂ ತತ್ಪ್ರತಿಷ್ಠೋಽಸೀತಿ ಚಕ್ಷುರ್ಯದ್ವಾ ಅಹಂ ಸಂಪದಸ್ಮಿ ತ್ವಂ ತತ್ಸಂಪದಸೀತಿ ಶ್ರೋತ್ರಂ ಯದ್ವಾ ಅಹಮಾಯತನಮಸ್ಮಿ ತ್ವಂ ತದಾಯತನಮಸೀತಿ ಮನೋ ಯದ್ವಾ ಅಹಂ ಪ್ರಜಾತಿರಸ್ಮಿ ತ್ವಂ ತತ್ಪ್ರಜಾತಿರಸೀತಿ ರೇತಸ್ತಸ್ಯೋ ಮೇ ಕಿಮನ್ನಂ ಕಿಂ ವಾಸ ಇತಿ ಯದಿದಂ ಕಿಂಚಾಶ್ವಭ್ಯ ಆ ಕೃಮಿಭ್ಯ ಆ ಕೀಟಪತಂಗೇಭ್ಯಸ್ತತ್ತೇಽನ್ನಮಾಪೋ ವಾಸ ಇತಿ ನ ಹ ವಾ ಅಸ್ಯಾನನ್ನಂ ಜಗ್ಧಂ ಭವತಿ ನಾನನ್ನಂ ಪ್ರತಿಗೃಹೀತಂ ಯ ಏವಮೇತದನಸ್ಯಾನ್ನಂ ವೇದ ತದ್ವಿದ್ವಾಂಸಃ ಶ್ರೋತ್ರಿಯಾ ಅಶಿಷ್ಯಂತ ಆಚಾಮಂತ್ಯಶಿತ್ವಾಚಾಮಂತ್ಯೇತಮೇವ ತದನಮನಗ್ನಂ ಕುರ್ವಂತೋ ಮನ್ಯಂತೇ ॥ ೧೪ ॥
ಸಾ ಹ ವಾಕ್ ಪ್ರಥಮಂ ಬಲಿದಾನಾಯ ಪ್ರವೃತ್ತಾ ಹ ಕಿಲ ಉವಾಚ ಉಕ್ತವತೀ — ಯತ್ ವೈ ಅಹಂ ವಸಿಷ್ಠಾಸ್ಮಿ, ಯತ್ ಮಮ ವಸಿಷ್ಠತ್ವಮ್ , ತತ್ ತವೈವ ; ತೇನ ವಸಿಷ್ಠಗುಣೇನ ತ್ವಂ ತದ್ವಸಿಷ್ಠೋಽಸೀತಿ । ಯತ್ ವೈ ಅಹಂ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಸ್ಮಿ, ತ್ವಂ ತತ್ಪ್ರತಿಷ್ಠೋಽಸಿ, ಯಾ ಮಮ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾ ಸಾ ತ್ವಮಸೀತಿ ಚಕ್ಷುಃ । ಸಮಾನಮ್ ಅನ್ಯತ್ । ಸಂಪದಾಯತನಪ್ರಜಾತಿತ್ವಗುಣಾನ್ ಕ್ರಮೇಣ ಸಮರ್ಪಿತವಂತಃ । ಯದ್ಯೇವಮ್ , ಸಾಧು ಬಲಿಂ ದತ್ತವಂತೋ ಭವಂತಃ ; ಬ್ರೂತ — ತಸ್ಯ ಉ ಮೇ ಏವಂಗುಣವಿಶಿಷ್ಟಸ್ಯ ಕಿಮನ್ನಮ್ , ಕಿಂ ವಾಸ ಇತಿ ; ಆಹುರಿತರೇ — ಯದಿದಂ ಲೋಕೇ ಕಿಂಚ ಕಿಂಚಿತ್ ಅನ್ನಂ ನಾಮ ಆ ಶ್ವಭ್ಯಃ ಆ ಕೃಮಿಭ್ಯಃ ಆ ಕೀಟಪತಂಗೇಭ್ಯಃ, ಯಚ್ಚ ಶ್ವಾನ್ನಂ ಕೃಮ್ಯನ್ನಂ ಕೀಟಪತಂಗಾನ್ನಂ ಚ, ತೇನ ಸಹ ಸರ್ವಮೇವ ಯತ್ಕಿಂಚಿತ್ ಪ್ರಾಣಿಭಿರದ್ಯಮಾನಮ್ ಅನ್ನಮ್ , ತತ್ಸರ್ವಂ ತವಾನ್ನಮ್ । ಸರ್ವಂ ಪ್ರಾಣಸ್ಯಾನ್ನಮಿತಿ ದೃಷ್ಟಿಃ ಅತ್ರ ವಿಧೀಯತೇ ॥

ಸಾ ಹ ವಾಗಿತಿ ಪ್ರತೀಕಮಾದಾಯ ವ್ಯಾಚಷ್ಟೇ —

ಪ್ರಥಮಮಿತಿ ।

ತೇನ ವಸಿಷ್ಠಗುಣೇನ ತ್ವಮೇವ ವಸಿಷ್ಠೋಽಸಿ ತಥಾ ಚ ತದ್ವಸಿಷ್ಠತ್ವಂ ತವೈವೇತಿ ಯೋಜನಾ ।

ಬಲಿದಾನಮಂಗೀಕೃತ್ಯಾನ್ನವಾಸಸೀ ಪೃಚ್ಛಸಿ —

ಯದ್ಯೇವಮಿತ್ಯಾದಿನಾ ।

ಏವಂಗುಣವಿಶಿಷ್ಟಸ್ಯ ಜ್ಯೇಷ್ಠತ್ವಶ್ರೇಷ್ಠತ್ವವಸಿಷ್ಠತ್ವಾದಿಸಂಬದ್ಧಸ್ಯೇತ್ಯರ್ಥಃ ।

ಯದಿದಮಿತ್ಯಾದಿ ವಾಕ್ಯಂ ವ್ಯಾಚಷ್ಟೇ —

ಯದಿದಮಿತಿ ।

ಪ್ರಕೃತೇನ ಶುನಾಮನ್ನೇನ ಕೀಟಾದೀನಾಂ ಚಾನ್ನೇನ ಸಹಯತ್ಕಿಂಚಿತ್ಕೃಮ್ಯನ್ನಂ ದೃಶ್ಯತೇ ತತ್ಸರ್ವಮೇವ ತವಾನ್ನಮಿತಿ ಯೋಜನಾ ।

ತದೇವ ಸ್ಫುಟಯತಿ —

ಯತ್ಕಿಂಚಿದಿತಿ ।