బృహదారణ్యకోపనిషద్భాష్యమ్
షష్ఠోఽధ్యాయఃద్వితీయం బ్రాహ్మణమ్
ఆనన్దగిరిటీకా (బృహదారణ్యక)
 
పర్జన్యో వా అగ్నిర్గౌతమ తస్య సంవత్సర ఎవ సమిదభ్రాణి ధూమో విద్యుదర్చిరశనిరఙ్గారా హ్రాదునయో విస్ఫులిఙ్గాస్తస్మిన్నేతస్మిన్నగ్నౌ దేవాః సోమం రాజానం జుహ్వతి తస్యా ఆహుత్యై వృష్టిః సమ్భవతి ॥ ౧౦ ॥
పర్జన్యో వా అగ్నిర్గౌతమ, ద్వితీయ ఆహుత్యాధారః ఆహుత్యోరావృత్తిక్రమేణ । పర్జన్యో నామ వృష్ట్యుపకరణాభిమానీ దేవతాత్మా । తస్య సంవత్సర ఎవ సమిత్ ; సంవత్సరేణ హి శరదాదిభిర్గ్రీష్మాన్తైః స్వావయవైర్విపరివర్తమానేన పర్జన్యోఽగ్నిర్దీప్యతే । అభ్రాణి ధూమః, ధూమప్రభవత్వాత్ ధూమవదుపలక్ష్యత్వాద్వా । విద్యుత్ అర్చిః, ప్రకాశసామాన్యాత్ । అశనిః అఙ్గారాః, ఉపశాన్తకాఠిన్యసామాన్యాభ్యామ్ । హ్రాదునయః హ్లాదునయః స్తనయిత్నుశబ్దాః విస్ఫులిఙ్గాః, విక్షేపానేకత్వసామాన్యాత్ । తస్మిన్నేతస్మిన్నితి ఆహుత్యధికరణనిర్దేశః । దేవా ఇతి, తే ఎవ హోతారః సోమం రాజానం జుహ్వతి ; యోఽసౌ ద్యులోకాగ్నౌ శ్రద్ధాయాం హుతాయామభినిర్వృత్తః సోమః, స ద్వితీయే పర్జన్యాగ్నౌ హూయతే ; తస్యాశ్చ సోమాహుతేర్వృష్టిః సమ్భవతి ॥

ఆద్యమాహుత్యాధారమేవం నిరూప్యాఽఽహుత్యాధారాన్తరాణి క్రమేణ నిరూపయతి —

పర్జన్యో వా అగ్నిరిత్యాదినా ।

కుతోఽస్య ద్వితీయత్వమితి శఙ్కిత్వోక్తమ్ —

ఆహుత్యోరితి ।

అస్తి ఖల్వభ్రాణాం ధూమప్రభవత్వే గాథా ‘ధూమజ్యోతిఃసలిలమరుతాం సన్నిపాతః క్వ మేఘః’(మేఘసన్దేశః ౧-౫) ఇతి ॥౧౦॥