శ్రీమద్భగవద్గీతాభాష్యమ్
ఆనన్దగిరిటీకా (గీతాభాష్య)
 
అర్జునస్య ప్రశ్న ఉపపన్నో భవతి జ్యాయసీ చేత్కర్మణస్తే’ (భ. గీ. ౩ । ౧) ఇత్యాదిఃఎకపురుషానుష్ఠేయత్వాసమ్భవం బుద్ధికర్మణోః భగవతా పూర్వమనుక్తం కథమర్జునః అశ్రుతం బుద్ధేశ్చ కర్మణో జ్యాయస్త్వం భగవత్యధ్యారోపయేన్మృషైవ జ్యాయసీ చేత్కర్మణస్తే మతా బుద్ధిః’ (భ. గీ. ౩ । ౧) ఇతి
అర్జునస్య ప్రశ్న ఉపపన్నో భవతి జ్యాయసీ చేత్కర్మణస్తే’ (భ. గీ. ౩ । ౧) ఇత్యాదిఃఎకపురుషానుష్ఠేయత్వాసమ్భవం బుద్ధికర్మణోః భగవతా పూర్వమనుక్తం కథమర్జునః అశ్రుతం బుద్ధేశ్చ కర్మణో జ్యాయస్త్వం భగవత్యధ్యారోపయేన్మృషైవ జ్యాయసీ చేత్కర్మణస్తే మతా బుద్ధిః’ (భ. గీ. ౩ । ౧) ఇతి

సముచ్చయేఽభిప్రేతే ప్రశ్నానుపపత్తిం దోషాన్తరమాహ

న చేతి ।

తామేవానుపపత్తిం ప్రకటయతి-

ఎకపురుషేతి ।

యది సముచ్చయః శాస్త్రార్థో భగవతా వివక్షితః తదా జ్ఞానకర్మణోరేకేన పురుషేణానుష్ఠేయత్వమేవ తేనోక్తమర్జునేన చ శ్రుతమ్ । తత్ కథం తదసమ్భవమనుక్తమశ్రుతం చ మిథ్యైవ శ్రోతా భగవత్యారోపయేత్ ? న చ తదారోపాదృతే కిమితి మాం కర్మణ్యేవ అతిక్రూరే యుద్ధలక్షణే నియోజయసీతి ప్రశ్నోఽవకల్పతే । తథా చ ప్రశ్నాలోచనయా ప్రష్టృప్రతివక్త్రోః శాస్త్రార్థతయా సముచ్చయోఽభిప్రేతో న భవతీతి ప్రతిభాతీత్యర్థః ।

కిఞ్చ సముచ్చయపక్షే కర్మాపేక్షయా బుద్ధేర్జ్యాయస్త్వం భగవతా పూర్వమనుక్తమర్జునేన చాశ్రుతం కథమసౌ తస్మిన్నారోపయితుమర్హతి ? తతశ్చానువాదవచనం శ్రోతురనుచితమిత్యాహ -

బుద్ధేశ్చేతి ।