ನಾಸತ ಇತ್ಯುಪಾದಾಯ, ಪುನರ್ನಕಾರಾನುಕರ್ಷಣಮನ್ವಯಾರ್ಥಮ್ । ಅಸತಃ ಶೂನ್ಯಸ್ಯ ಅಸ್ತಿತ್ವಪ್ರಸಂಗಾಭಾವಾತ್ ಅಪ್ರಸಕ್ತಪ್ರತಿಷೇಧಪ್ರಸಕ್ತಿರಿತ್ಯಾಶಂಕ್ಯಾಹ -
ನ ಹೀತಿ ।
ವಿಮತಂ - ಅತಾತ್ತ್ವಿಕಮ್ , ಅಪ್ರಾಮಣಿಕತ್ವಾದ್ - ರಜ್ಜುಸರ್ಪವತ್ । ನ ಹಿ ಧರ್ಮಿಗ್ರಾಹಕಸ್ಯ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷಾದೇಸ್ತತ್ತ್ವಾವೇದಕಂ ಪ್ರಾಮಾಣ್ಯಂ ಕಲ್ಪ್ಯತೇ, ವಿಷಯಸ್ಯ ದುರ್ನಿರೂಪತ್ವಾತ್ , ಅತೋಽನಿರ್ವಾಚ್ಯಂ ದ್ವೈತಮಿತ್ಯರ್ಥಃ ।
ಕಥಂ ಪುನರಧ್ಯಕ್ಷಾದಿವಿಷಯಸ್ಯ ಶೀತೋಷ್ಣಾದಿದ್ವೈತಸ್ಯ ದುರ್ನಿರೂಪತ್ವೇನ ಅನಿರ್ವಾಚ್ಯತ್ವಮ್ ?, ತತ್ರಾಹ -
ವಿಕಾರೋಹೀತಿ ।
ತತಶ್ಚ ವಿಮತಂ - ಮಿಥ್ಯಾ ಆಗಮಾಪಾಯಿತ್ವಾತ್ ಸಂಪ್ರತಿಪನ್ನವದಿತಿ ।
ಫಲಿತಮಾಹ -
ವಿಕಾರಶ್ಚೇತಿ ।
ವಾಚಾರಂಭಣಶ್ರುತೇರ್ದ್ವೈತಮಿಥ್ಯಾತ್ವೇ ಅನುಗ್ರಾಹಕತ್ವಂ ದರ್ಶಯಿತುಂ ಚಕಾರಃ ।
ಕಿಂಚ ಕಾರ್ಯಂ ಕಾರಣಾದ್ಭಿನ್ನಮ್ , ಅಭಿನ್ನಂ ವಾ ಇತಿ ವಿಕಲ್ಪ್ಯ, ಆದ್ಯಂ ದೂಷಯತಿ -
ಯಥೇತಿ ।
ನಿರೂಪ್ಯಮಾಣಮ್ , ಅಂತರ್ಬಹಿಶ್ಚೇತಿ ಶೇಷಃ । ವಿಮತಂ ಕಾರಣಾನ್ನ ತತ್ತ್ವತೋ ಭಿದ್ಯತೇ, ಕಾರ್ಯತ್ವಾದ್ - ಘಟವದಿತ್ಯರ್ಥಃ ।
ಇತೋಽಪಿ ಕಾರಣಾದ್ಭೇದೇನ ನಾಸ್ತಿ ಕಾರ್ಯಮ್ , ‘ಆದಾವಂತೇ ಚ ಯನ್ನಾಸ್ತಿ ವರ್ತಮಾನೇಽಪಿ ತತ್ ತಥಾ’ (ಮಾಂ. ಕಾ. ೨-೬) ಇತಿ ನ್ಯಾಯಾದಿತ್ಯಾಹ -
ಜನ್ಮೇತಿ ।
ಯದಿ ಕಾರ್ಯಂ ಕಾರಣಾದಭಿನ್ನಮ್ , ತದಾ ತಸ್ಯ ಭೇದೇನ ಅಸತ್ತ್ವೇ ಪೂರ್ವಸ್ಮಾದವಿಶೇಷಃ । ತಾದಾತ್ಮ್ಯೇನಾವಸ್ಥಾನಂ ತು ನ ಯುಕ್ತಮ್ , ತಸ್ಯಾಪಿ ಕಾರಣವ್ಯತಿರೇಕೇಣಾಭಾವಾತ್ ।
ಕಾರ್ಯಕಾರಣವಿಭಾಗಾವಿಧುರೇ ವಸ್ತುನಿ ಕಾರ್ಯಕಾರಣಪರಂಪರಾಯಾ ವಿಭ್ರಮತ್ವಾದಿತ್ಯಭಿಪ್ರೇತ್ಯಾಹ -
ಮೃದಾದೀತಿ ।