ஶ்ரீமத்³ப⁴க³வத்³கீ³தாபா⁴ஷ்யம்
ஆநந்த³கி³ரிடீகா (கீ³தாபா⁴ஷ்ய)
 
ஶோகமோஹாபநயநாய லௌகிகோ ந்யாய: ஸ்வத⁴ர்மமபி சாவேக்ஷ்ய’ (ப⁴. கீ³. 2 । 31) இத்யாத்³யை: ஶ்லோகைருக்த:, து தாத்பர்யேணபரமார்த²த³ர்ஶநமிஹ ப்ரக்ருதம்தச்சோக்தமுபஸம்ஹ்ரியதேஏஷா தே(அ)பி⁴ஹிதா’ (ப⁴. கீ³. 2 । 39) இதி ஶாஸ்த்ரவிஷயவிபா⁴க³ப்ரத³ர்ஶநாயஇஹ ஹி ப்ரத³ர்ஶிதே புந: ஶாஸ்த்ரவிஷயவிபா⁴கே³ உபரிஷ்டாத் ஜ்ஞாநயோகே³ந ஸாங்‍க்²யாநாம் கர்மயோகே³ந யோகி³நாம்’ (ப⁴. கீ³. 3 । 3) இதி நிஷ்டா²த்³வயவிஷயம் ஶாஸ்த்ரம் ஸுக²ம் ப்ரவர்திஷ்யதே, ஶ்ரோதாரஶ்ச விஷயவிபா⁴கே³ந ஸுக²ம் க்³ரஹீஷ்யந்தி த்யத ஆஹ
ஶோகமோஹாபநயநாய லௌகிகோ ந்யாய: ஸ்வத⁴ர்மமபி சாவேக்ஷ்ய’ (ப⁴. கீ³. 2 । 31) இத்யாத்³யை: ஶ்லோகைருக்த:, து தாத்பர்யேணபரமார்த²த³ர்ஶநமிஹ ப்ரக்ருதம்தச்சோக்தமுபஸம்ஹ்ரியதேஏஷா தே(அ)பி⁴ஹிதா’ (ப⁴. கீ³. 2 । 39) இதி ஶாஸ்த்ரவிஷயவிபா⁴க³ப்ரத³ர்ஶநாயஇஹ ஹி ப்ரத³ர்ஶிதே புந: ஶாஸ்த்ரவிஷயவிபா⁴கே³ உபரிஷ்டாத் ஜ்ஞாநயோகே³ந ஸாங்‍க்²யாநாம் கர்மயோகே³ந யோகி³நாம்’ (ப⁴. கீ³. 3 । 3) இதி நிஷ்டா²த்³வயவிஷயம் ஶாஸ்த்ரம் ஸுக²ம் ப்ரவர்திஷ்யதே, ஶ்ரோதாரஶ்ச விஷயவிபா⁴கே³ந ஸுக²ம் க்³ரஹீஷ்யந்தி த்யத ஆஹ

நநு - ‘ஸ்வத⁴ர்மமபி சாவேக்ஷ்ய’ (ப⁴. கீ³. 2-31 ) இத்யாதி³ஶ்லோகைர்ந்யாயாவஷ்டம்பே⁴ந ஶோகமோஹாபநயநஸ்ய தாத்பர்யேணோக்தத்வாத் தஸ்மிந்நுபஸம்ஹர்தவ்யே கிமிதி பரமார்த²த³ர்ஶநமுபஸம்ஹ்நியதே ? தத்ராஹ -

ஶோகேதி ।

‘ஸ்வத⁴ர்மமபி’ (ப⁴. கீ³. 2-31) இத்யாதி³பி⁴ரதீதை: ஶ்லோகை: ஶோகமோஹயோ: ஸ்வஜநமரணகு³ர்வாதி³வத⁴ஶங்காநிமித்தயோ: ஸம்யக்³ஜ்ஞாநப்ரதிப³ந்த⁴கயோரபநயார்த²ம் வர்ணாஶ்ரமக்ருதம் த⁴ர்மமநுதிஷ்ட²த: ஸ்வர்கா³தி³ ஸித்⁴யதி, நாந்யதா², இத்யந்வயவ்யதிரேகாத்மகோ லோகப்ரஸித்³தோ⁴ ந்யாயோ யத்³யபி த³ர்ஶித:, ததா²பி நாஸௌ தாத்பர்யேணோக்த இத்யர்த²: ।

கிம் தர்ஹி தாத்பர்யேணோக்தம் ? ததா³ஹ -

பரமார்தே²தி ।

‘ந த்வேவாஹம் ஜாது நாஸம்’ (ப⁴. கீ³. 2-12) இத்யாதி³ ஸப்தம்யா பராம்ருஶ்யதே । உக்தம் - ‘ந ஜாயதே ம்ரியதே வா கதா³சித்’ (ப⁴. கீ³. 2. 20) இத்யாதி³நோபபாதி³தமித்யர்த²: ।

உபஸம்ஹாரப்ரயோஜநமாஹ -

ஶாஸ்த்ரேதி ।

தஸ்ய வஸ்துத்³வாரா விஷயோ நிஷ்டா²த்³வயம் । தஸ்ய விப⁴க்தஸ்ய தேநைவ விபா⁴கே³ந ப்ரத³ர்ஶநார்த²ம் பரமார்த²த³ர்ஶநோபஸம்ஹார இத்யர்த²: ।

நநு - கிமித்யத்ர ஶாஸ்த்ரஸ்ய விஷயவிபா⁴க³: ப்ரத³ர்ஶ்யதே ? உத்தரத்ரைவ தத்³விபா⁴க³ப்ரவ்ருத்திப்ரதிபத்த்யோ: ஸம்ப⁴வாத் இதி, தத்ராஹ -

இஹ ஹீதி ।

ஶாஸ்த்ரப்ரவ்ருத்தே: ஶ்ரோத்ருபதிபத்தேஶ்ச ஸௌகர்யார்த²மாதௌ³ விஷயவிபா⁴க³ஸூசநமித்யர்த²: ।

உபஸம்ஹாரஸ்ய ப²லவத்த்வமேவமுக்த்வா தமேவோபஸம்ஹாரமவதாரயதி -

அத ஆஹேதி ।