బుద్ధియుక్తస్య బుద్ధియోగాధీనం ప్రకర్షం సూచయతి -
బుద్ధీతి ।
బుద్ధిసమ్బన్ధాసమ్బన్ధాభ్యాం కర్మణి ప్రకర్షనికర్షయోర్భావే కరణీయం నియచ్ఛతి -
బుద్ధావితి ।
యత్తు ఫలేచ్ఛయాపి కర్మానుష్ఠానం సుకరమితి, తత్రాహ -
కృపణేతి ।
నికృష్టం కర్మైవ విశినష్టి -
ఫలార్థినేతి ।
కస్మాత్ ప్రతియోగినః సకాశాదిదం నికృష్టమ్ ? ఇత్యాశఙ్క్య, ప్రతీకముపాదాయ వ్యాచష్టే -
బుద్ధీత్యాదినా ।
ఫలాభిలాషేణ క్రియమాణస్య కర్మణో నికృష్టత్వే హేతుమాహ -
జన్మేతి ।
సమత్వబుద్ధియుక్తాత్ కర్మణః తద్ధీనస్య కర్మణో జన్మాదిహేతుత్వేన నికృష్టత్వే ఫలితమాహ -
యత ఇతి ।
యోగవిషయా బుద్ధిః సమత్వబుద్ధిః ।
బుద్ధిశబ్దస్య అర్థాన్తరమాహ -
తత్పరిపాకేతి ।
తచ్ఛబ్దేన సమత్వబుద్ధిసమన్వితం కర్మ గృహ్యతే । తస్య పరిపాకః - తత్ఫలభూతా బుద్ధిశుద్ధిః ।
శరణశబ్దస్య పర్యాయం గృహీత్వా వివక్షితమర్థమాహ -
అభయేతి ।
సప్తమీమవివక్షిత్వా ద్వితీయం పక్షం గృహీత్వా వాక్యార్థమాహ -
పరమార్థేతి ।
తథావిధజ్ఞానశరణత్వే హేతుమాహ -
యత ఇతి ।
ఫలహేతుత్వం వివృణోతి -
ఫలేతి ।
తేన పరమార్థజ్ఞానశరణతైవ యుక్తేతి శేషః ।
పరమార్థజ్ఞానబహిర్ముఖానాం కృపణత్వే శ్రుతిం ప్రమాణయతి -
యో వా ఇతి ।
అస్థూలాదివిశేషణం ఎతదిత్యుచ్యతే ॥ ౪౯ ॥