ನನು ಕರ್ಮತದಭಾವಯೋರಾರೋಪಿತತ್ವಾತ್ ಅವಿಕ್ರಿಯಸ್ಯ ಬ್ರಹ್ಮಣೋ ಜ್ಞಾನಮತ್ರಾಭಿಪ್ರೇತಂ ಚೇತ್ ‘ಅವ್ಯಕ್ತೋಽಯಮಚಿಂತ್ಯೋಽಯಂ’(ಭ. ಗೀ. ೨-೨೫) ‘ನ ಜಾಯತೇ ಮ್ರಿಯತೇ’ (ಭ. ಗೀ. ೨ -೧೮) ಇತ್ಯಾದಿನಾ ಪೌನರುಕ್ತ್ಯಂ ಪ್ರಾಪ್ತಂ, ತತ್ರೈವ ಬ್ರಹ್ಮಾತ್ಮನೋ ನಿರ್ವಿಕಾರತ್ವಸ್ಯೋಕ್ತತ್ವಾದಿತಿ, ತತ್ರಾಹ -
ತದೇತದಿತಿ ।
ತದೇತತ್ -ಆತ್ಮನಿ ಶಂಕಿತಂ ಸಕ್ರಿಯತ್ವಮ್ ಅಸಕೃದುಕ್ತಪ್ರತಿವಚನಮಪಿ ನಿರ್ವಿಕಾರಾತ್ಮವಸ್ತ್ವಪೇಕ್ಷಯಾ ಅತ್ಯಂತವಿಪರೀತದರ್ಶನಂ - ಮಿಥ್ಯಾಜ್ಞಾನಂ, ತೇನ ಭಾವಿತತ್ವಂ -ತತ್ಸಂಸ್ಕಾರಪ್ರಚಯವತ್ತ್ವಂ, ತತೋಽತಿಶಯೇನ ಮೋಹಮಾಪದ್ಯಮಾನೋ ಲೋಕಃ ಶ್ರುತಮಪಿ ತತ್ತ್ವಂ ವಿಸ್ಮೃತ್ಯ ಪುನರ್ಯತ್ಕಿಂಚಿತ್ಪ್ರಸಂಗಮಾಪಾದ್ಯ, ಸಕ್ರಿಯತ್ವಮೇವ ಆತ್ಮನ ಶ್ಚೋದಯತೀತಿ, ಪುನಃ ಪುನಸ್ತತ್ತ್ವಭೂತಮುತ್ತರಂ ಭಗವಾನಭಿಧತ್ತೇ । ವಸ್ತುನಶ್ಚ ದುರ್ವಿಜ್ಞೇಯತ್ವಾತ್ ಪುನಃಪುನಃ ಪ್ರತಿಪಾದನಂ ತತ್ತದ್ಭ್ರಮನಿರಾಕರಣಾರ್ಥಮುಪಯುಜ್ಯತೇ । ತಥಾಚ ನಾಸ್ತಿ ಪುನರುಕ್ತಿರಿತ್ಯರ್ಥಃ ।
ಅಸಕೃದುಕ್ತಪ್ರತಿವಚನಮೇವಾನುವದತಿ -
ಅವ್ಯಕ್ತೋಽಯಮಿತಿ ।
ಕರ್ಮಾಭಾವ ಉಕ್ತ ಇತಿ ಸಂಬಂಧಃ ।
ಉಕ್ತಸ್ಯ ‘ನ ಜಾಯತೇ ಮ್ರಿಯತೇ ವಾ ವಿಪಶ್ಚಿತ್ ‘ (ಕ. ೧.೨. ೧೮) ಇತ್ಯಾದಿಶ್ರುತೌ ಪ್ರಕೃತಸ್ಮೃತಾವಸಂಗತ್ವಾದಿನ್ಯಾಯೇನ ಚ ಪ್ರಸಿದ್ಧತ್ವಮಸ್ತಿ, ಇತ್ಯಾಹ -
ಶ್ರುತೀತಿ ।
ನ ಕೇವಲಮುಕ್ತಃ ಕರ್ಮಾಭಾವಃ, ಕಿಂತು, ‘ಸರ್ವಕರ್ಮಾಣಿ ಮನಸಾ ಸಂನ್ಯಸ್ಯ’ (ಭ. ಗೀ. ೫-೧೩) ಇತ್ಯಾದೌ ವಕ್ಷ್ಯಮಾಣಶ್ಚೇತ್ಯಾಹ -
ವಕ್ಷ್ಯಮಾಣಶ್ಚೇತಿ ।
ನನು ಕರ್ಮಣೋ ದೇಹಾದಿನಿರ್ವರ್ತ್ಯತ್ವೇನ ತ್ರೈವಿಧ್ಯಾತ್ ಕೂಟಸ್ಥಸ್ವಭಾವಸ್ಯಾತ್ಮನೋಽಸಂಗತ್ವಾತ್ ತದ್ವ್ಯಾಪಾರರೂಪಸ್ಯ ಕರ್ಮಣೋಽಪ್ರಸಿದ್ಧತ್ವಾನ್ನ ತಸ್ಮಿನ್ನಕರ್ಮಣಿ ವಿಪರೀತಸ್ಯ ಕರ್ಮಣೋ ದರ್ಶನಂ ಸಿಧ್ಯತಿ, ಇತ್ಯಾಶಂಕ್ಯಾಹ -
ತಸ್ಮಿನ್ನಿತಿ ।
ಕರ್ಮೈವ ವಿಪರೀತಂ, ತಸ್ಯ ದರ್ಶನಮಿತಿ ಯಾವತ್ । ಅಹಂ ಕರ್ತೇತ್ಯಾತ್ಮಸಮಾನಾಧಿಕರಣಸ್ಯ ವ್ಯಾಪಾರಸ್ಯಾನುಭವಾತ್ ಕರ್ಮಭ್ರಮಸ್ತಾವತ್ ಆತ್ಮನ್ಯತ್ಯಂತರೂಢೋಽಸ್ತೀತ್ಯರ್ಥಃ ।
ಆತ್ಮನಿ ಕರ್ಮವಿಭ್ರಮೋಽಸ್ತೀತ್ಯತ್ರ ಹೇತುಮಾಹ -
ಯತ ಇತಿ ।
ಆತ್ಮನೋ ನಿಷ್ಕ್ರಿಯತ್ವೇ ಕುತಸ್ತಸ್ಮಿನ್ ಯಥೋಕ್ತೋ ವಿಭ್ರಮಃ ಸಂಭವೇತ ? ಇತ್ಯಾಶಂಕ್ಯಾಹ -
ದೇಹೇತಿ ।
ಇದಾನೀಮಾತ್ಮನಿ ಅಕರ್ಮಭ್ರಮಮುದಾಹರತಿ -
ತಥೇತ್ಯಾದಿನಾ ।
ಯಥಾ ಶುಕ್ತೌ ಸ್ವಾಭಾವಿಕಮರೂಪ್ಯತ್ವಂ, ರೂಪ್ಯತ್ವಮಾರೋಪಿತಂ, ತದಭಾವೋಽಪ್ಯಾರೋಪ್ಯಾಭಾವತ್ವಾತ್ ಆರೋಪಪಕ್ಷಪಾತೀ । ತಥಾ ಆತ್ಮನೋಽಪಿ ಸ್ವಾಭಾವಿಕಮವಿಕ್ರಿಯತ್ವಂ, ಸಕ್ರಿಯತ್ವಂ ಪುನರಧ್ಯಸ್ತಂ, ತದಭಾವತ್ವಾತ್ , ಕರ್ಮಭಾವೋಽಪ್ಯಧ್ಯಸ್ತ ಏವೇತಿ ಮನ್ವಾನಃ ಸನ್ನುಪಸಂಹರತಿ -
ತತ್ರೇದಮಿತಿ ।
ಆತ್ಮನಿ ಕರ್ಮಾದಿವಿಭ್ರಮೇ ಲೌಕಿಕೇ ಸಿದ್ಧೇ ಸತಿ ಇದಂ - ‘ಕರ್ಮಾಣಿ’ ಇತ್ಯಾದಿವಚನಂಂ, ತತ್ಪರಿಹಾರಾರ್ಥಂ ಭಗವಾನುಕ್ತವಾನಿತ್ಯರ್ಥಃ ।