ஶ்ரீமத்³ப⁴க³வத்³கீ³தாபா⁴ஷ்யம்
ஆநந்த³கி³ரிடீகா (கீ³தாபா⁴ஷ்ய)
 
கர்மண்யகர்ம ய: பஶ்யேத³கர்மணி கர்ம ய:
பு³த்³தி⁴மாந்மநுஷ்யேஷு யுக்த: க்ருத்ஸ்நகர்மக்ருத் ॥ 18 ॥
அத்ர கர்ம கர்மைவ ஸத் கார்யகரணாஶ்ரயம் கர்மரஹிதே அவிக்ரியே ஆத்மநி ஸர்வை: அத்⁴யஸ்தம் , யத: பண்டி³தோ(அ)பிஅஹம் கரோமிஇதி மந்யதேஅத: ஆத்மஸமவேததயா ஸர்வலோகப்ரஸித்³தே⁴ கர்மணி நதீ³கூலஸ்தே²ஷ்விவ வ்ருக்ஷேஷு க³திப்ராதிலோம்யேந அகர்ம கர்மாபா⁴வம் யதா²பூ⁴தம் க³த்யபா⁴வமிவ வ்ருக்ஷேஷு ய: பஶ்யேத் , அகர்மணி கார்யகரணவ்யாபாரோபரமே கர்மவத் ஆத்மநி அத்⁴யாரோபிதே, ‘தூஷ்ணீம் அகுர்வந் ஸுக²ம் ஆஸேஇத்யஹங்காராபி⁴ஸந்தி⁴ஹேதுத்வாத் , தஸ்மிந் அகர்மணி கர்ம ய: பஶ்யேத் , ய: ஏவம் கர்மாகர்மவிபா⁴க³ஜ்ஞ: ஸ: பு³த்³தி⁴மாந் பண்டி³த: மநுஷ்யேஷு, ஸ: யுக்த: யோகீ³ க்ருத்ஸ்நகர்மக்ருச்ச ஸ: அஶுபா⁴த் மோக்ஷித: க்ருதக்ருத்யோ ப⁴வதி இத்யர்த²:
கர்மண்யகர்ம ய: பஶ்யேத³கர்மணி கர்ம ய:
பு³த்³தி⁴மாந்மநுஷ்யேஷு யுக்த: க்ருத்ஸ்நகர்மக்ருத் ॥ 18 ॥
அத்ர கர்ம கர்மைவ ஸத் கார்யகரணாஶ்ரயம் கர்மரஹிதே அவிக்ரியே ஆத்மநி ஸர்வை: அத்⁴யஸ்தம் , யத: பண்டி³தோ(அ)பிஅஹம் கரோமிஇதி மந்யதேஅத: ஆத்மஸமவேததயா ஸர்வலோகப்ரஸித்³தே⁴ கர்மணி நதீ³கூலஸ்தே²ஷ்விவ வ்ருக்ஷேஷு க³திப்ராதிலோம்யேந அகர்ம கர்மாபா⁴வம் யதா²பூ⁴தம் க³த்யபா⁴வமிவ வ்ருக்ஷேஷு ய: பஶ்யேத் , அகர்மணி கார்யகரணவ்யாபாரோபரமே கர்மவத் ஆத்மநி அத்⁴யாரோபிதே, ‘தூஷ்ணீம் அகுர்வந் ஸுக²ம் ஆஸேஇத்யஹங்காராபி⁴ஸந்தி⁴ஹேதுத்வாத் , தஸ்மிந் அகர்மணி கர்ம ய: பஶ்யேத் , ய: ஏவம் கர்மாகர்மவிபா⁴க³ஜ்ஞ: ஸ: பு³த்³தி⁴மாந் பண்டி³த: மநுஷ்யேஷு, ஸ: யுக்த: யோகீ³ க்ருத்ஸ்நகர்மக்ருச்ச ஸ: அஶுபா⁴த் மோக்ஷித: க்ருதக்ருத்யோ ப⁴வதி இத்யர்த²:

ஸம்ப்ரத்யுக்தே(அ)ர்தே² ஶ்லோகாக்ஷரஸமந்வயம் த³ர்ஶயிதும் ‘கர்மணி’ இத்யாதி³ வ்யாசிக்²யாஸுர்பூ⁴மிகாம் கரோதி -

அத்ர சேதி ।

வ்யவஹாரபூ⁴மௌ கார்யகரணாதி⁴கரணம் கர்ம ஸ்வேநைவ ரூபேண வ்யவஸ்தி²தம் ஸத் , ஆத்மந்யவிக்ரியே கார்யகரணாரோபணத்³வாரேண ஸர்வைராரோபிதமித்யத்ர ஹேதுமாஹ -

யத இதி ।

அவிவேகிநாம் து கர்துத்வாபி⁴மாந: ஸுதராமிதி வக்துமபிஶப்³த³: । ஏவமாத்மநி கர்மாரோபமுபபாத்³ய ப்ரத²மபாத³ம் வ்யாடஷ்டே -

அத இதி ।

ஆத்மாநி கர்மரஹிதே கர்மாரோபே த்³ருஷ்டாந்தமாஹ -

நதீ³தி ।

ஆரோபவஶாதா³த்மநிஷ்ட²த்வேந கர்மணி ஸர்வலோகப்ரஸித்³தே⁴ கர்மாபா⁴வம் ய: பஶ்யேத் , ஸ பு³த்³தி⁴மாநிதி ஸம்ப³ந்த⁴: । அகர்மத³ர்ஶநஸ்ய யதா²பூ⁴தத்வம் ஸம்யக்த்வம் । தத்ர த்³ருஷ்டாந்தமாஹ -

க³த்யபா⁴வமிவேதி ।

த்³விதீயபாத³ம் வ்யாகரோதி -

அகர்மணி சேதி ।

அத்⁴யரோபமபி⁴நயதி -

தூஷ்ணீமிதி ।

அகர்மணி கர்மத³ர்ஶநே யுக்திமாஹ -

அஹங்காரேதி ।

பூர்வார்தே⁴நோக்தமநூத்³ய, உத்தரார்த⁴ம் விப⁴ஜதே -

ய ஏவமிதி ।