ஶ்ரீமத்³ப⁴க³வத்³கீ³தாபா⁴ஷ்யம்
ஆநந்த³கி³ரிடீகா (கீ³தாபா⁴ஷ்ய)
 
கர்மண்யகர்ம ய: பஶ்யேத³கர்மணி கர்ம ய:
பு³த்³தி⁴மாந்மநுஷ்யேஷு யுக்த: க்ருத்ஸ்நகர்மக்ருத் ॥ 18 ॥
நைதத் யுக்தம் வ்யாக்²யாநம்ஏவம் ஜ்ஞாநாத் அஶுபா⁴த் மோக்ஷாநுபபத்தே: யஜ்ஜ்ஞாத்வா மோக்ஷ்யஸே(அ)ஶுபா⁴த்’ (ப⁴. கீ³. 4 । 16) இதி ப⁴க³வதா உக்தம் வசநம் பா³த்⁴யேதகத²ம் ? நித்யாநாமநுஷ்டா²நாத் அஶுபா⁴த் ஸ்யாத் நாம மோக்ஷணம் , து தேஷாம் ப²லாபா⁴வஜ்ஞாநாத் ஹி நித்யாநாம் ப²லாபா⁴வஜ்ஞாநம் அஶுப⁴முக்திப²லத்வேந சோதி³தம் , நித்யகர்மஜ்ஞாநம் வா ப⁴க³வதைவேஹோக்தம்ஏதேந அகர்மணி கர்மத³ர்ஶநம் ப்ரத்யுக்தம் ஹி அகர்மணிகர்மஇதி த³ர்ஶநம் கர்தவ்யதயா இஹ சோத்³யதே, நித்யஸ்ய து கர்தவ்யதாமாத்ரம் அகரணாத் நித்யஸ்ய ப்ரத்யவாயோ ப⁴வதிஇதி விஜ்ஞாநாத் கிஞ்சித் ப²லம் ஸ்யாத்நாபி நித்யாகரணம் ஜ்ஞேயத்வேந சோதி³தம்நாபிகர்ம அகர்மஇதி மித்²யாத³ர்ஶநாத் அஶுபா⁴த் மோக்ஷணம் பு³த்³தி⁴மத்த்வம் யுக்ததா க்ருத்ஸ்நகர்மக்ருத்த்வாதி³ ப²லம் உபபத்³யதே, ஸ்துதிர்வாமித்²யாஜ்ஞாநமேவ ஹி ஸாக்ஷாத் அஶுப⁴ரூபம்குத: அந்யஸ்மாத³ஶுபா⁴த் மோக்ஷணம் ? ஹி தம: தமஸோ நிவர்தகம் ப⁴வதி
கர்மண்யகர்ம ய: பஶ்யேத³கர்மணி கர்ம ய:
பு³த்³தி⁴மாந்மநுஷ்யேஷு யுக்த: க்ருத்ஸ்நகர்மக்ருத் ॥ 18 ॥
நைதத் யுக்தம் வ்யாக்²யாநம்ஏவம் ஜ்ஞாநாத் அஶுபா⁴த் மோக்ஷாநுபபத்தே: யஜ்ஜ்ஞாத்வா மோக்ஷ்யஸே(அ)ஶுபா⁴த்’ (ப⁴. கீ³. 4 । 16) இதி ப⁴க³வதா உக்தம் வசநம் பா³த்⁴யேதகத²ம் ? நித்யாநாமநுஷ்டா²நாத் அஶுபா⁴த் ஸ்யாத் நாம மோக்ஷணம் , து தேஷாம் ப²லாபா⁴வஜ்ஞாநாத் ஹி நித்யாநாம் ப²லாபா⁴வஜ்ஞாநம் அஶுப⁴முக்திப²லத்வேந சோதி³தம் , நித்யகர்மஜ்ஞாநம் வா ப⁴க³வதைவேஹோக்தம்ஏதேந அகர்மணி கர்மத³ர்ஶநம் ப்ரத்யுக்தம் ஹி அகர்மணிகர்மஇதி த³ர்ஶநம் கர்தவ்யதயா இஹ சோத்³யதே, நித்யஸ்ய து கர்தவ்யதாமாத்ரம் அகரணாத் நித்யஸ்ய ப்ரத்யவாயோ ப⁴வதிஇதி விஜ்ஞாநாத் கிஞ்சித் ப²லம் ஸ்யாத்நாபி நித்யாகரணம் ஜ்ஞேயத்வேந சோதி³தம்நாபிகர்ம அகர்மஇதி மித்²யாத³ர்ஶநாத் அஶுபா⁴த் மோக்ஷணம் பு³த்³தி⁴மத்த்வம் யுக்ததா க்ருத்ஸ்நகர்மக்ருத்த்வாதி³ ப²லம் உபபத்³யதே, ஸ்துதிர்வாமித்²யாஜ்ஞாநமேவ ஹி ஸாக்ஷாத் அஶுப⁴ரூபம்குத: அந்யஸ்மாத³ஶுபா⁴த் மோக்ஷணம் ? ஹி தம: தமஸோ நிவர்தகம் ப⁴வதி

பரகீயம் வ்யாக்²யாநம் வ்யுத³ஸ்யதி -

நைததி³தி ।

நித்யம் கர்மாகர்ம, நித்யாகரணம் கர்மேதி ஜ்ஞாநாத்³ து³ரிதநிவ்ருத்த்யநுபபத்தேர்ப⁴க³வத்³வசநம் வ்ருத்திகாரமதே பா³தி⁴தம் ஸ்யாதி³த்யர்த²: ।

‘த⁴ர்மேண பாபமபநுத³தி’ (ம. நா. உ. 2-1) இதி ஶ்ரூதேர்நித்யாநுஷ்டா²நாத்³ து³ரிதநிப³ர்ஹணப்ரஸித்³தே⁴ஸ்தத³நுஷ்டா²நஸ்ய ப²லாந்தராபா⁴வாத் தத³கர்மேதி ஜ்ஞாத்வா அநுஷ்டா²நே க்ரியமாணே கத²மஶுப⁴க்ஷயோ நேதி ஶங்கதே -

கத²மிதி ।

‘க்ஷேத்ரஜ்ஞஸ்யேஶ்வரஜ்ஞாநாத்³விஶுத்³தி⁴: பரமா மதா’ (யா. ஸ்ம்ரு. 3-34) இதி ஸ்மரணாத் கர்மணாத்யந்திகாஶுப⁴க்ஷயாபா⁴வே(அ)ப்யங்கீ³க்ருத்ய பரிஹரதி -

நித்யாநாமிதி ।

நித்யாநுஷ்டா²நாத³ஶுப⁴க்ஷயே(அ)பி நாஸ்மிந் ப்ரகரணே தத்³விவக்ஷிதம் ; ‘யஜ்ஜ்ஞாத்வா மோக்ஷ்யஸே(அ)ஶுபா⁴த் ‘ (ப⁴. கீ³. 4-16) இதி ஜ்ஞாநாத³ஶுப⁴க்ஷயஸ்ய ப்ரதிஜ்ஞாதத்வாத் , நச தஜ்ஜ்ஞாநம் ப²லாபா⁴வவிஷயமேஷிதவ்யமித்யாஹ -

நத்விதி ।

அஶுப⁴ஸ்ய ப²லாபா⁴வஜ்ஞாநகார்யத்வாபா⁴வாந்ந ப²லாபா⁴வஜ்ஞாநாத் க்ஷய: ஸித்⁴யதீத்யர்த²: । கிஞ்சாதீந்த்³ரியோ(அ)ர்த²: ஶாஸ்த்ராந்நிஶ்சீயதே ।

நச நித்யகர்மணாம் ப²லாபா⁴வஜ்ஞாநாத³ஶுப⁴நிவ்ருத்திரித்யத்ர ஶாஸ்த்ரமஸ்தீத்யாஹ -

நஹீதி ।

நித்யாகரணம் கர்மேதி ஜ்ஞாநமபி, நாஶுப⁴நிவ்ருத்திப²லத்வேந சோதி³தமஸ்தீத்யாஹ -

நித்யகர்மேதி ।

ப⁴க³வத்³வசநமேவாத்ர ப்ரமாணமித்யாஶங்க்யாஹ -

நசேதி ।

ஸாதா⁴ரணமேவ ‘யஜ்ஜ்ஞாத்வா’ இத்யாதி³ ப⁴க³வதோ வசநம், நது நித்யாநாம் ப²லாபா⁴வம் ஜ்ஞாத்வேதி விஶேஷவிஷயமித்யர்த²: ।

அஶுப⁴மோக்ஷணாஸம்ப⁴வப்ரத³ர்ஶநேந கர்மண்யகர்மத³ர்ஶநநிராகரணந்யாயேந அகர்மணி கர்மத³ர்ஶநம் நிராகரோதி -

ஏதேநேதி ।

நாமாதி³ஷு ப²லாய ப்³ரஹ்மத்³ருஷ்டிவத் அகர்மண்யபி ப²லார்த²ம் கர்மத்³ருஷ்டிவிதா⁴நாந்நாஶுப⁴மோக்ஷணாநுபபத்திரித்யாஶங்க்ய, ஆஹ -

நஹீதி ।

அத்ர ஹி ஶ்லோகே நித்யஸ்ய கர்தவ்யதாமாத்ரம் பரமதே விவக்ஷிதம் । அதஶ்சாகர்மணி கர்மத³ர்ஶநம் விதீ⁴யதே தத்த்ப²லாயேதி கல்பநா பரஸ்ய ஸித்³தா⁴ந்தவிருத்³தே⁴த்யாஹ -

நித்யஸ்ய த்விதி ।

பரமதே(அ)பி நித்யஸ்ய கர்தவ்யதாமாத்ரமத்ர ஶ்லோகே ந விவக்ஷிதம், கிந்து நித்யாநுஷ்டா²நே ப்ரவ்ருத்திஸித்³த்⁴யர்த²ம் நித்யாகரணாத் ப்ரத்யவாயோ ப⁴வதீதி ஜ்ஞாநமபி கர்தவ்யத்வேநாத்ர விவக்ஷிதமேவேத்யாஶங்ய அஹ -

நசேதி ।

ந தாவத் ப்ரவ்ருத்திரஸ்ய விஜ்ஞாநஸ்ய ப²ல, நியோகா³தே³வ தது³பபத்தே: । நாபி ப²லாந்தரம் அநுபலம்பா⁴த் ; அதோ(அ)ப²லத்வாத³கரணாத் ப்ரத்யவாயோ ப⁴வதீதி ஜ்ஞாநம் நாத்ர கர்தவ்யத்வேந விவக்ஷிதமித்யர்த²: ।

கிஞ்சாகரணே கர்மத்³ருஷ்டிவிதா⁴வகரணஸ்யாலம்ப³நத்வேந ப்ரதா⁴நத்வாத் ஜ்ஞேயத்வம் வக்தவ்யம், தச்ச துச்ச²த்வாத³நுபபந்நமித்யாஹ-

நாபீதி ।

அகரணஸ்யாஸதோ நாமாதி³வதா³ஶ்ரயத்வேந த³ர்ஶநாஸம்ப⁴வே(அ)பி, ஸாமாநாதி⁴கரண்யேந இத³ம் ரஜதமிதிவத்³ த³ர்ஶநம் ப⁴விஷ்யதீத்யாஶங்க்யாஹ -

நாபி கர்மேதி ।

ஆதி³ஶப்³தே³ந ஸர்வோத்கர்ஷாதி³ க்³ருஹ்யதே । ப²லவத்த்வம் ஸ்துதிர்வா ஸம்யக்³ஜ்ஞாநஸ்ய யுக்தம், ந மித்²யாஜ்ஞாநஸ்ய, அநுபபத்தேரித்யர்த²: ।

ஸ்வப்நே மித்²யாஜ்ஞாநமபி ப²லவது³பலப்³த⁴மித்யாஶங்க்ய, மித்²யாஜ்ஞாநஸ்யாஶுபா⁴விரோதி⁴த்வாந்ந தஸ்மாத் தந்நிவ்ருத்திரித்யாஹ -

மித்²யாஜ்ஞாநமேவேதி ।

அஶுபா⁴தே³வாஶுபா⁴நிவ்ருத்தௌ த்³ருஷ்டாந்தமாஹ -

நஹீதி ।