ಪರೋತ್ಕರ್ಷಾಮರ್ಷಪೂರ್ವಿಕಾ ಸ್ವಸ್ಯೋತ್ಕರ್ಷಾಭಿವಾಂಛಾ ವಿಗತಾ ಯಸ್ಮಾದಿತಿ ವ್ಯುತ್ಪತ್ತಿಮಾಶ್ರಿತ್ಯ ವಿವಕ್ಷಿತಮರ್ಥಮಾಹ -

ನಿರ್ವೈರೇತಿ ।

ಸಂಕ್ಷೇಪತೋ ದರ್ಶಿತಮರ್ಥಂ ವಿಶದಯತಿ -

ಯ ಏವಂಭೂತ ಇತಿ ।

ತಥಾಽಪಿ ಪ್ರಕೃತಸ್ಯ ಯತೇರ್ಭಿಕ್ಷಾಟನಾದೌ ಕರ್ತೃತ್ವಂ ಪ್ರತಿಭಾತಿ, ತದಭಾವೇ ಭಿಕ್ಷಾಟನಾದ್ಯಭಾವೇನ ಜೀವನಾಭಾವಪ್ರಸಂಗಾದಿತ್ಯಾಶಂಕ್ಯಾಹ -

ಲೋಕೇತಿ ।

ಲೌಕಿಕೈರವಿವೇಕಿಭಿಃ ಸಹ ವ್ಯವಹಾರಸ್ಯ ಸ್ನಾನಾಚಮನಭೋಜನಾದಿಲಕ್ಷಣಸ್ಯ ವಿದುಷಾಽಪಿ ಸಾಮಾನ್ಯೇನ ದರ್ಶನಾತ್ ತದನುಸಾರೇಣ ಲೌಕಿಕೈರಧ್ಯಾರೋಪಿತಕರ್ತೃತ್ವಭೋಕ್ತೃತ್ವಾದ್ ವಿದ್ವಾನಪಿ ಲೋಕದೃಷ್ಟ್ಯಾ ಭಿಕ್ಷಾಟನಾದೌ ಕರ್ತೃತ್ವಮನುಭವತೀತ್ಯರ್ಥಃ ।

ಕಥಂ ತರ್ಹಿ ತಸ್ಯಾಕರ್ತೃತ್ವಂ ? ತತ್ರಾಹ -

ಸ್ವಾನುಭವೇನೇತಿ ।

ಯದೃಚ್ಛೇತ್ಯಾದಿಪಾದತ್ರಯಂ ವ್ಯಾಖ್ಯಾಯ, ಕೃತ್ವಾಽಪೀತ್ಯಾದಿಚತುರ್ಥಪಾದಂ ವ್ಯಾಚಷ್ಟೇ -

ಸ ಏವಮಿತಿ ।

ಭಿಕ್ಷಾಟನಾದಿನಾ ಪ್ರಾತಿಭಾಸಿಕೇನ ಕರ್ಮಣಾ ವಿದುಷೋ ಬದ್ಧತ್ವಾಭಾವೇಽಪಿ ಕರ್ಮಾಂತರೇಣ ನಿಬದ್ಧತ್ವಂ ಭವಿಷ್ಯತೀತ್ಯಾಶಂಕ್ಯಾಹ -

ಬಂಧೇತಿ ।

ಜ್ಞಾನಾಗ್ನಿದಗ್ಧತ್ವಾದಿತ್ಯೇವಂ ‘ಶಾರೀರಂ ಕೇವಲಮ್’ (ಭ. ಗೀ. ೪-೨೧) ಇತ್ಯಾದಾವುಕ್ತಸ್ಯಾಯಮನುವಾದ ಇತಿ ಯೋಜನಾ । ಯಥೋಕ್ತಸ್ಯ ಕರ್ಮಣೋ ಯುತ್ತಯಾ ಮಹಾವಿರೋಧಾಭ್ಯುಪಗಮಸೂಚನಾರ್ಥಃ ಅಪಿಶಬ್ದಃ ॥ ೨೨ ॥