నాయం ప్రష్టురభిప్రాయః, కర్మసంన్యాసకర్మయోగయోర్భిన్నపురుషానుష్ఠేయత్వస్యోక్తత్వాత్ , ఎకస్మిన్పురుషే ప్రాప్త్యభావాత్ ఇతి శఙ్కతే -
నన్వితి ।
చోద్యమఙ్గీకృత్య పరిహరతి -
సత్యమేవేతి ।
కీదృశస్తర్హి ప్రష్ఠురభిప్రాయః ? యేన ప్రశ్నప్రవృత్తిః ఇతి పృచ్ఛతి -
కథమితి ।
ఎకస్మిన్పురుషే కర్మతత్త్యాగయోః అస్తి ప్రాప్తిః, ఇతి ప్రష్టురభిప్రాయం ప్రతినిర్దేష్టం ప్రారభతే -
పూర్వోదాహృతైరితి ।
యథా ‘స్వర్గకామో యజేత’ ఇతి స్వర్గకామోద్దేశేన యాగో విధీయతే, నతు తస్యైవాధికారో నాన్యస్య ఇత్యపి ప్రతిపాద్యతే, వాక్యభేదప్రసఙ్గాత్ ; తథా అనాత్మవిత్ కర్తా సంన్యాసే పక్షే ప్రాప్తోఽనూద్యతే, నచాత్మవిత్కర్తృకత్వమేవ సంన్యాసస్య నియమ్యతే, వైరాగ్యమాత్రేణాజ్ఞస్యాపి సంన్యాసవిధిదర్శనాత్ । తస్మాత్ కర్మ తత్త్యాగయోః అవిద్వత్కర్తృకత్వమస్తి, ఇతి మన్వానస్యార్జునస్య ప్రశ్నః సమ్భవతీతి భావః ।
భవతు సంన్యసస్య కర్తవ్యత్వవివక్షా, తథాపి కథం ప్రశస్యతరబుభుత్సయా ప్రశ్నప్రవృత్తిః ? ఇత్యాశఙ్క్య, ఆహ -
ప్రాధాన్యమితి ।
తథాపి కథమేకస్మిన్పురుషే తయోరప్రాప్తౌ ఉక్తాభిప్రాయేణ ప్రశ్నవచనం ప్రకల్ప్యతే ? తత్రాహ -
అనాత్మవిదపీతి ।
ఆత్మవిదో విద్యాసామర్థ్యాత్ కర్మత్యాగధ్రౌవ్యవత్ ఇతరస్యాపి సతి వైరాగ్యే, తత్త్యాగస్యావశ్యకత్వాత్ తత్ర కర్తాఽసౌ ప్రాప్తః అత్రానూద్యతే । తథాచ కర్మతత్త్యాగయోః ఎకస్మిన్ అవిదుషి ప్రాప్తేర్వ్యక్తత్వాత్ ఉక్తాభిప్రాయేణ ప్రశ్నపవృత్తిరవిరుద్ధా ఇత్యర్థః ।
సంన్యాసస్య ఆత్మవిత్కర్తృకత్వమేవాత్ర వివక్షిత కిం న స్యాత్ ? ఇత్యాశఙ్క్య, కర్త్రన్తరపర్యుదాసః సంన్యాసవిధిశ్చ ఇత్యర్థభేదే వాక్యభేదప్రసఙ్గాత్ మైవమిత్యాహ -
న పునరితి ।
ఇతిశబ్దః వాక్యభేదప్రసఙ్గహేతుద్యోతనార్థః ।
తతః కిమ్ ? ఇత్యాశఙ్క్య, ఫలితమాహ -
ఎవమితి ।
కర్మానుష్ఠానకర్మసంన్యాసయోః అవిద్వత్కర్తృకత్వమప్యస్తి, ఇత్యేవంమన్వానస్యార్జునస్య ప్రశస్యతరవివిదిషయా ప్రశ్నో నానుపపన్న ఇతి సమ్బన్ధః ।
తయోః సముచ్చిత్య అనుష్ఠానసమ్భవే కథం ప్రశస్యతరవివిదిషా ? ఇత్యాశఙ్క్య ఆహ -
పూర్వోక్తేనేతి ।
ఉభయోశ్చేత్యాదౌ ఉక్చప్రకారేణ కర్మతత్త్యాగయోర్మిథో విరోధాత్ న సముచ్చిత్యానుష్ఠానం సావకాశమిత్యర్థః ।
భవతు తార్హి యస్య కస్యచిదన్యతరస్యానుష్ఠేయత్వమితి, కుత ఉక్తాభిప్రాయేణ ప్రశ్నప్రవృత్తిః ? ఇత్యాశఙ్క్య ఆహ -
అన్యతరస్యేతి ।
ఉభయప్రాప్తౌ సముచ్చయానుపపత్తౌ అన్యతరపరిగ్రహే విశేషస్యాన్వేష్యత్వాత్ ఉక్తాభిప్రాయేణ ప్రశనోపపత్తిః ఇత్యర్థః ।