శ్రీమద్భగవద్గీతాభాష్యమ్
ఆనన్దగిరిటీకా (గీతాభాష్య)
 
సాఙ్‍ఖ్యయోగౌ పృథగ్బాలాః ప్రవదన్తి పణ్డితాః
ఎకమప్యాస్థితః సమ్యగుభయోర్విన్దతే ఫలమ్ ॥ ౪ ॥
నను సంన్యాసకర్మయోగశబ్దేన ప్రస్తుత్య సాఙ్‍ఖ్యయోగయోః ఫలైకత్వం కథమ్ ఇహ అప్రకృతం బ్రవీతి ? నైష దోషఃయద్యపి అర్జునేన సంన్యాసం కర్మయోగం కేవలమ్ అభిప్రేత్య ప్రశ్నః కృతః, భగవాంస్తు తదపరిత్యాగేనైవ స్వాభిప్రేతం విశేషం సంయోజ్య శబ్దాన్తరవాచ్యతయా ప్రతివచనం దదౌసాఙ్‍ఖ్యయోగౌఇతితౌ ఎవ సంన్యాసకర్మయోగౌ జ్ఞానతదుపాయసమబుద్ధిత్వాదిసంయుక్తౌ సాఙ్‍ఖ్యయోగశబ్దవాచ్యౌ ఇతి భగవతో మతమ్అతః అప్రకృతప్రక్రియేతి ॥ ౪ ॥
సాఙ్‍ఖ్యయోగౌ పృథగ్బాలాః ప్రవదన్తి పణ్డితాః
ఎకమప్యాస్థితః సమ్యగుభయోర్విన్దతే ఫలమ్ ॥ ౪ ॥
నను సంన్యాసకర్మయోగశబ్దేన ప్రస్తుత్య సాఙ్‍ఖ్యయోగయోః ఫలైకత్వం కథమ్ ఇహ అప్రకృతం బ్రవీతి ? నైష దోషఃయద్యపి అర్జునేన సంన్యాసం కర్మయోగం కేవలమ్ అభిప్రేత్య ప్రశ్నః కృతః, భగవాంస్తు తదపరిత్యాగేనైవ స్వాభిప్రేతం విశేషం సంయోజ్య శబ్దాన్తరవాచ్యతయా ప్రతివచనం దదౌసాఙ్‍ఖ్యయోగౌఇతితౌ ఎవ సంన్యాసకర్మయోగౌ జ్ఞానతదుపాయసమబుద్ధిత్వాదిసంయుక్తౌ సాఙ్‍ఖ్యయోగశబ్దవాచ్యౌ ఇతి భగవతో మతమ్అతః అప్రకృతప్రక్రియేతి ॥ ౪ ॥

సాఙ్ఖ్యాయోగయోః ఎకఫలత్వవచనం ప్రకరణాననుగుణమ్ , ఇతి శఙ్కతే -

నన్వితి ।

అప్రకృతత్వమసిద్ధమ్ , ఇతి పరిహరతి -

నైష దోష ఇతి ।

సంన్యాసం కర్మణామిత్యాదినా సంన్యాసం కర్మయోగం చాఙ్గీకృత్య ప్రశ్నే, సంన్యాసః కర్మయోగశ్చేత్యాదినా తథైవ ప్రతివచనే చ, కథం సాఙ్ఖ్యయోగయోః ఎకఫలత్వమ్ అప్రకృతం న భవతి ? ఇత్యుచ్యతే, తత్రాహ –

యద్యపీతి ।

ప్రతివచనమపి తదనురూపమేవ భగవతా నిరూపితమితి విశేషానుపపత్తిః, ఇత్యాశఙ్క్య, ఆహ -

భగవాంస్త్వితి ।

తదపరిత్యాగేన ఇత్యత్ర తత్పదేన ప్రష్ట్ర ప్రతినిర్దిష్టౌ కర్మంసంన్యాసకర్మయోగౌ ఉచ్యేతే । సాఙ్ఖ్యయోగావితి శబ్దాన్తరవాచ్యతయా తయోరేవ సంన్యాసకర్మయోగయోః అత్యాగేన స్వాభిప్రేతం చ విశేషం సంయోజ్య భగవాన్ ప్రతివచనం దదౌ, ఇతి యోజనా ।

యదుక్తం - స్వాభిప్రేతం చ విశేషం సంయోజ్య - ఇతి, తదేతత్ వ్యాక్తీకరోతి -

తావేవేతి ।

సమబుద్ధిత్వాది ఇత్యాదిశబ్దేన జ్ఞానోపాయభూతః శమాదిః ఆదీయతే ।

ప్రకృతయోరేవ సంన్యాసకర్మయోగయోః ఉపాదానే ఫలితమాహ -

అత ఇతి ।

సాఙ్ఖ్యయోగౌ ఇత్యాదిశ్లోకవ్యాఖ్యానసమాప్తిః ఇతిశబ్దార్థః ॥ ౪ ॥