ಶ್ರೀಮದ್ಭಗವದ್ಗೀತಾಭಾಷ್ಯಮ್
ಆನಂದಗಿರಿಟೀಕಾ (ಗೀತಾಭಾಷ್ಯ)
 
ಸಂನ್ಯಾಸಸ್ತು ಮಹಾಬಾಹೋ ದುಃಖಮಾಪ್ತುಮಯೋಗತಃ
ಯೋಗಯುಕ್ತೋ ಮುನಿರ್ಬ್ರಹ್ಮ ನಚಿರೇಣಾಧಿಗಚ್ಛತಿ ॥ ೬ ॥
ಸಂನ್ಯಾಸಸ್ತು ಪಾರಮಾರ್ಥಿಕಃ ಹೇ ಮಹಾಬಾಹೋ ದುಃಖಮ್ ಆಪ್ತುಂ ಪ್ರಾಪ್ತುಮ್ ಅಯೋಗತಃ ಯೋಗೇನ ವಿನಾಯೋಗಯುಕ್ತಃ ವೈದಿಕೇನ ಕರ್ಮಯೋಗೇನ ಈಶ್ವರಸಮರ್ಪಿತರೂಪೇಣ ಫಲನಿರಪೇಕ್ಷೇಣ ಯುಕ್ತಃ, ಮುನಿಃ ಮನನಾತ್ ಈಶ್ವರಸ್ವರೂಪಸ್ಯ ಮುನಿಃ, ಬ್ರಹ್ಮಪರಮಾತ್ಮಜ್ಞಾನನಿಷ್ಠಾಲಕ್ಷಣತ್ವಾತ್ ಪ್ರಕೃತಃ ಸಂನ್ಯಾಸಃ ಬ್ರಹ್ಮ ಉಚ್ಯತೇ, ನ್ಯಾಸ ಇತಿ ಬ್ರಹ್ಮಾ ಬ್ರಹ್ಮಾ ಹಿ ಪರಃ’ (ತೈ. ನಾ. ೭೮) ಇತಿ ಶ್ರುತೇಃಬ್ರಹ್ಮ ಪರಮಾರ್ಥಸಂನ್ಯಾಸಂ ಪರಮಾರ್ಥಜ್ಞಾನನಿಷ್ಠಾಲಕ್ಷಣಂ ನಚಿರೇಣ ಕ್ಷಿಪ್ರಮೇವ ಅಧಿಗಚ್ಛತಿ ಪ್ರಾಪ್ನೋತಿಅತಃ ಮಯಾ ಉಕ್ತಮ್ ಕರ್ಮಯೋಗೋ ವಿಶಿಷ್ಯತೇ’ (ಭ. ಗೀ. ೫ । ೨) ಇತಿ ॥ ೬ ॥
ಸಂನ್ಯಾಸಸ್ತು ಮಹಾಬಾಹೋ ದುಃಖಮಾಪ್ತುಮಯೋಗತಃ
ಯೋಗಯುಕ್ತೋ ಮುನಿರ್ಬ್ರಹ್ಮ ನಚಿರೇಣಾಧಿಗಚ್ಛತಿ ॥ ೬ ॥
ಸಂನ್ಯಾಸಸ್ತು ಪಾರಮಾರ್ಥಿಕಃ ಹೇ ಮಹಾಬಾಹೋ ದುಃಖಮ್ ಆಪ್ತುಂ ಪ್ರಾಪ್ತುಮ್ ಅಯೋಗತಃ ಯೋಗೇನ ವಿನಾಯೋಗಯುಕ್ತಃ ವೈದಿಕೇನ ಕರ್ಮಯೋಗೇನ ಈಶ್ವರಸಮರ್ಪಿತರೂಪೇಣ ಫಲನಿರಪೇಕ್ಷೇಣ ಯುಕ್ತಃ, ಮುನಿಃ ಮನನಾತ್ ಈಶ್ವರಸ್ವರೂಪಸ್ಯ ಮುನಿಃ, ಬ್ರಹ್ಮಪರಮಾತ್ಮಜ್ಞಾನನಿಷ್ಠಾಲಕ್ಷಣತ್ವಾತ್ ಪ್ರಕೃತಃ ಸಂನ್ಯಾಸಃ ಬ್ರಹ್ಮ ಉಚ್ಯತೇ, ನ್ಯಾಸ ಇತಿ ಬ್ರಹ್ಮಾ ಬ್ರಹ್ಮಾ ಹಿ ಪರಃ’ (ತೈ. ನಾ. ೭೮) ಇತಿ ಶ್ರುತೇಃಬ್ರಹ್ಮ ಪರಮಾರ್ಥಸಂನ್ಯಾಸಂ ಪರಮಾರ್ಥಜ್ಞಾನನಿಷ್ಠಾಲಕ್ಷಣಂ ನಚಿರೇಣ ಕ್ಷಿಪ್ರಮೇವ ಅಧಿಗಚ್ಛತಿ ಪ್ರಾಪ್ನೋತಿಅತಃ ಮಯಾ ಉಕ್ತಮ್ ಕರ್ಮಯೋಗೋ ವಿಶಿಷ್ಯತೇ’ (ಭ. ಗೀ. ೫ । ೨) ಇತಿ ॥ ೬ ॥

ಕರ್ಮಾನುಷ್ಠಾನಾಭಾವೇ ಬುದ್ಧಿಶುದ್ಧ್ಯಭಾವಾತ್ ಪರಮಾರ್ಥಸಂನ್ಯಾಸಸ್ಯ ಸಮ್ಯಗ್ಜ್ಞಾನಾತ್ಮನೋ ನ ಪ್ರಾಪ್ತಿಃ ಇತಿ ವ್ಯತಿರೇಕಮುಪನ್ಯಸ್ಯ, ಅನ್ವಯಮುಪನ್ಯಸ್ಯತಿ -

ಯೋಗೇತಿ ।

ಪಾರಮಾರ್ಥಿಕಃ ಸಮ್ಯಗ್ಜ್ಞಾನಾತ್ಮಕಃ । ಸಾಮಗ್ರ್ಯಭಾವೇ ಕಾರ್ಯಪ್ರಾಪ್ತಿರಯುಕ್ತಾ, ಇತಿ ಮತ್ವಾ ಆಹ -

ದುಃಖಮಿತಿ ।

ಯೋಗಯುಕ್ತತ್ವಂ ವ್ಯಾಚಷ್ಟೇ -

ವೈದಿಕೇನೇತಿ ।

ಈಶ್ವರಸ್ವರೂಪಸ್ಯ ಸವಿಶೇಷಸ್ಯೇತಿ ಶೇಷಃ ।

ಬ್ರಹ್ಮೇತಿ ವ್ಯಾಖ್ಯೇಯಂ ಪದಮ್ ಉಪಾದಾಯ ವ್ಯಾಚಷ್ಟೇ -

ಪ್ರಕೃತ ಇತಿ ।

ತತ್ರ ಬ್ರಹ್ಮಶಬ್ದಪ್ರಯೋಗೇ ಹೇತುಮಾಹ -

ಪರಮಾತ್ಮೇತಿ ।

ಲಕ್ಷಣಶಬ್ದೋ ಗಮಕವಿಷಯಃ । ಸಂನ್ಯಾಸೇ ಬ್ರಹ್ಮಶಬ್ದಪ್ರಯೋೇಗೇ ತೈತ್ತಿರೀಯಕಶ್ರುತಿಂ ಪ್ರಮಾಣಯತಿ -

ನ್ಯಾಸ ಇತಿ ।

ಕಥಂ ಸಂನ್ಯಾಸೇ ಹಿರಣ್ಯಗರ್ಭವಾಚೀ ಬ್ರಹ್ಮಶಬ್ದಃ ಪ್ರಯುಜ್ಯತೇ ? ದ್ವಯೋರಪಿ ಪರತ್ವಾವಿಶೇಷಾತ್ , ಇತ್ಯಾಹ -

ಬ್ರಹ್ಮಾ ಹೀತಿ ।

ಬ್ರಹ್ಮಶಬ್ದಸ್ಯ ಸಂನ್ಯಾಸವಿಷಯತ್ವೇ ಫಲಿತಂ ವಾಕ್ಯಾರ್ಥಮಾಹ -

ಬ್ರಹ್ಮೇತ್ಯಾದಿನಾ ।

ನದ್ಯಾಃ ಸ್ರೋತಾಂಸೀವ ನಿಮ್ನಪ್ರವಣಾನಿ ಕರ್ಮಭಿಃ ಅತಿತರಾಂ ಪರಿಪಕ್ಕಕಷಾಯಸ್ಯ ಕರಣಾನಿ ಸರ್ವತೋ ವ್ಯಾಪೃತಾನಿ ನಿರಸ್ತಶೇಷಕೂಟಸ್ಥಪ್ರತ್ಯಗಾತ್ಮಾನ್ವೇಷಣಪ್ರವಣಾನಿ ಭವಂತಿ ಇತಿ ।

ಕರ್ಮಯೋಗಸ್ಯ ಪರಮಾರ್ಥಸಂನ್ಯಾಸಪ್ರಾಪ್ತ್ಯುಪಾಯತ್ವೇ ಫಲಿತಮಾಹ -

ಅತ ಇತಿ

॥ ೬ ॥