ஶ்ரீமத்³ப⁴க³வத்³கீ³தாபா⁴ஷ்யம்
ஆநந்த³கி³ரிடீகா (கீ³தாபா⁴ஷ்ய)
 
ஶ்ரீப⁴க³வாநுவாச
அநாஶ்ரித: கர்மப²லம் கார்யம் கர்ம கரோதி ய:
ஸம்ந்யாஸீ யோகீ³ நிரக்³நிர்ந சாக்ரிய: ॥ 1 ॥
அநாஶ்ரித: ஆஶ்ரித: அநாஶ்ரித:கிம் ? கர்மப²லம் கர்மணாம் ப²லம் கர்மப²லம் யத் தத³நாஶ்ரித:, கர்மப²லத்ருஷ்ணாரஹித இத்யர்த²:யோ ஹி கர்மப²லே த்ருஷ்ணாவாந் ஸ: கர்மப²லமாஶ்ரிதோ ப⁴வதி, அயம் து தத்³விபரீத:, அத: அநாஶ்ரித: கர்மப²லம்ஏவம்பூ⁴த: ஸந் கார்யம் கர்தவ்யம் நித்யம் காம்யவிபரீதம் அக்³நிஹோத்ராதி³கம் கர்ம கரோதி நிர்வர்தயதி ய: கஶ்சித் ஈத்³ருஶ: கர்மீ கர்ம்யந்தரேப்⁴யோ விஶிஷ்யதே இத்யேவமர்த²மாஹ — ‘ ஸம்ந்யாஸீ யோகீ³ இதிஸம்ந்யாஸ: பரித்யாக³: யஸ்யாஸ்தி ஸம்ந்யாஸீ , யோகீ³ யோக³: சித்தஸமாதா⁴நம் யஸ்யாஸ்தி யோகீ³ இதி ஏவம்கு³ணஸம்பந்ந: அயம் மந்தவ்ய: கேவலம் நிரக்³நி: அக்ரிய ஏவ ஸம்ந்யாஸீ யோகீ³ இதி மந்தவ்ய:நிர்க³தா: அக்³நய: கர்மாங்க³பூ⁴தா: யஸ்மாத் நிரக்³நி:, அக்ரியஶ்ச அநக்³நிஸாத⁴நா அபி அவித்³யமாநா: க்ரியா: தபோதா³நாதி³கா: யஸ்ய அஸௌ அக்ரிய: ॥ 1 ॥
ஶ்ரீப⁴க³வாநுவாச
அநாஶ்ரித: கர்மப²லம் கார்யம் கர்ம கரோதி ய:
ஸம்ந்யாஸீ யோகீ³ நிரக்³நிர்ந சாக்ரிய: ॥ 1 ॥
அநாஶ்ரித: ஆஶ்ரித: அநாஶ்ரித:கிம் ? கர்மப²லம் கர்மணாம் ப²லம் கர்மப²லம் யத் தத³நாஶ்ரித:, கர்மப²லத்ருஷ்ணாரஹித இத்யர்த²:யோ ஹி கர்மப²லே த்ருஷ்ணாவாந் ஸ: கர்மப²லமாஶ்ரிதோ ப⁴வதி, அயம் து தத்³விபரீத:, அத: அநாஶ்ரித: கர்மப²லம்ஏவம்பூ⁴த: ஸந் கார்யம் கர்தவ்யம் நித்யம் காம்யவிபரீதம் அக்³நிஹோத்ராதி³கம் கர்ம கரோதி நிர்வர்தயதி ய: கஶ்சித் ஈத்³ருஶ: கர்மீ கர்ம்யந்தரேப்⁴யோ விஶிஷ்யதே இத்யேவமர்த²மாஹ — ‘ ஸம்ந்யாஸீ யோகீ³ இதிஸம்ந்யாஸ: பரித்யாக³: யஸ்யாஸ்தி ஸம்ந்யாஸீ , யோகீ³ யோக³: சித்தஸமாதா⁴நம் யஸ்யாஸ்தி யோகீ³ இதி ஏவம்கு³ணஸம்பந்ந: அயம் மந்தவ்ய: கேவலம் நிரக்³நி: அக்ரிய ஏவ ஸம்ந்யாஸீ யோகீ³ இதி மந்தவ்ய:நிர்க³தா: அக்³நய: கர்மாங்க³பூ⁴தா: யஸ்மாத் நிரக்³நி:, அக்ரியஶ்ச அநக்³நிஸாத⁴நா அபி அவித்³யமாநா: க்ரியா: தபோதா³நாதி³கா: யஸ்ய அஸௌ அக்ரிய: ॥ 1 ॥

ஸ்துதிபரம் வாக்யம் அக்ஷரயோஜநார்த²ம் உதா³ஹரதி -

அநாஶ்ரித இதி ।

கர்மப²லே(அ)பி⁴லாஷோ நாஸ்தி, இத்யேதாவதா கத²ம் தத³நாஶ்ரிதத்வவாசோயுக்தி: ? இத்யாஶங்க்ய வ்யதிரேகமுகே²ந விஶத³யதி -

யோ ஹீதி ।

‘கார்யம்’ இத்யாதி³ வ்யாகரோதி -

ஏவம்பூ⁴த: ஸந்நிதி ।

கத²ம் கர்மிண: ஸம்ந்யாஸித்வம் யோகி³த்வம் ச ? கர்மித்வவிரோதா⁴த் , இத்யாஶங்க்ய, ஆஹ -

ஈத்³ருஶ இதி ।

ஸ்துதே: அத்ர விவக்ஷிதத்வாத் நாநுபபத்தி: சோத³நீயா, இதி மந்வாந: ஸந் , ஆஹ -

இத்யேவமிதி ।

‘ந நிரக்³நி:’ (ப⁴. கீ³. 6-1) இத்யாதே³: அர்த²ம் ஆஹ -

ந கேவலமிதி ।

அக்³நயோ கா³ர்ஹபத்யாஹவநீயாந்வஹார்த²பசநப்ரப்⁴ருதய: । நநு - அநக்³நித்வே ஸித்³த⁴ம் அக்ரியத்வம் அக்³நிஸாத்⁴யத்வாத் க்ரியாணாம் , ததா² ச ‘ந நிரக்³நி:’ (ப⁴. கீ³. 6-1) இத்யேதாவதைவ அபேக்ஷிதஸித்³தே⁴: ‘ந சாக்ரிய:’ (ப⁴. கீ³. 6-1) இத்யநர்த²கம் , அர்த²புநருக்தே: - இதி, தத்ர ஆஹ -

அநக்³நீதி

॥ 1 ॥