ಶ್ರೀಮದ್ಭಗವದ್ಗೀತಾಭಾಷ್ಯಮ್
ಆನಂದಗಿರಿಟೀಕಾ (ಗೀತಾಭಾಷ್ಯ)
 
ಅಪರೇಯಮಿತಸ್ತ್ವನ್ಯಾಂ ಪ್ರಕೃತಿಂ ವಿದ್ಧಿ ಮೇ ಪರಾಮ್
ಜೀವಭೂತಾಂ ಮಹಾಬಾಹೋ ಯಯೇದಂ ಧಾರ್ಯತೇ ಜಗತ್ ॥ ೫ ॥
ಅಪರಾ ಪರಾ ನಿಕೃಷ್ಟಾ ಅಶುದ್ಧಾ ಅನರ್ಥಕರೀ ಸಂಸಾರಬಂಧನಾತ್ಮಿಕಾ ಇಯಮ್ಇತಃ ಅಸ್ಯಾಃ ಯಥೋಕ್ತಾಯಾಃ ತು ಅನ್ಯಾಂ ವಿಶುದ್ಧಾಂ ಪ್ರಕೃತಿಂ ಮಮ ಆತ್ಮಭೂತಾಂ ವಿದ್ಧಿ ಮೇ ಪರಾಂ ಪ್ರಕೃಷ್ಟಾಂ ಜೀವಭೂತಾಂ ಕ್ಷೇತ್ರಜ್ಞಲಕ್ಷಣಾಂ ಪ್ರಾಣಧಾರಣನಿಮಿತ್ತಭೂತಾಂ ಹೇ ಮಹಾಬಾಹೋ, ಯಯಾ ಪ್ರಕೃತ್ಯಾ ಇದಂ ಧಾರ್ಯತೇ ಜಗತ್ ಅಂತಃ ಪ್ರವಿಷ್ಟಯಾ ॥ ೫ ॥
ಅಪರೇಯಮಿತಸ್ತ್ವನ್ಯಾಂ ಪ್ರಕೃತಿಂ ವಿದ್ಧಿ ಮೇ ಪರಾಮ್
ಜೀವಭೂತಾಂ ಮಹಾಬಾಹೋ ಯಯೇದಂ ಧಾರ್ಯತೇ ಜಗತ್ ॥ ೫ ॥
ಅಪರಾ ಪರಾ ನಿಕೃಷ್ಟಾ ಅಶುದ್ಧಾ ಅನರ್ಥಕರೀ ಸಂಸಾರಬಂಧನಾತ್ಮಿಕಾ ಇಯಮ್ಇತಃ ಅಸ್ಯಾಃ ಯಥೋಕ್ತಾಯಾಃ ತು ಅನ್ಯಾಂ ವಿಶುದ್ಧಾಂ ಪ್ರಕೃತಿಂ ಮಮ ಆತ್ಮಭೂತಾಂ ವಿದ್ಧಿ ಮೇ ಪರಾಂ ಪ್ರಕೃಷ್ಟಾಂ ಜೀವಭೂತಾಂ ಕ್ಷೇತ್ರಜ್ಞಲಕ್ಷಣಾಂ ಪ್ರಾಣಧಾರಣನಿಮಿತ್ತಭೂತಾಂ ಹೇ ಮಹಾಬಾಹೋ, ಯಯಾ ಪ್ರಕೃತ್ಯಾ ಇದಂ ಧಾರ್ಯತೇ ಜಗತ್ ಅಂತಃ ಪ್ರವಿಷ್ಟಯಾ ॥ ೫ ॥

ಅಚೇತನವರ್ಗಮ್ ಏಕೀಕರ್ತುಂ ಪ್ರಕೃತೇಃ ಅಷ್ಟಧಾ ಪರಿಣಾಮಮ್ ಅಭಿಧಾಯ, ವಿಕಾರಾವಚ್ಛಿನ್ನಕಾರ್ಯಕಲ್ಪಂ ಚೇತನವರ್ಗಮ್ ಏಕೀಕರ್ತುಂ ಪುರುಷಸ್ಯ ಚೈತನ್ಯಸ್ಯ ಅವಿದ್ಯಾಶಕ್ತ್ಯವಚ್ಛಿನ್ನಸ್ಯಾಪಿ ಪ್ರಕೃತಿತ್ವಂ ಕಲ್ಪಯಿತುಮ್ ಉಕ್ತಾಂ ಪ್ರಕೃತಿಮ್ ಅನೂದ್ಯ ದರ್ಶಯತಿ -

ಅಪರೇತಿ ।

ನಿಕೃಷ್ಟತ್ವಂ ಸ್ಪಷ್ಟಯತಿ -

ಅನರ್ಥಕರೀತಿ ।

ಅನರ್ಥಕತ್ವಮೇವ ಸ್ಫೋರಯತಿ -

ಸಂಸಾರೇತಿ ।

ಕಥಂಚಿದಪಿ ಅನನ್ಯತ್ವವ್ಯಾವೃತ್ಯರ್ಥಃ ತುಶಬ್ದಃ । ಅನ್ಯಾಮ್ ಅತ್ಯಂತವಿಲಕ್ಷಣಾಮ್ , ಇತಿ ಯಾವತ್ ।

ಅನ್ಯತ್ವಮೇವ ಸ್ಪಷ್ಟಯತಿ -

ವಿಶುದ್ಧಾಮಿತಿ ।

ಪ್ರಕೃತಿಶಬ್ದಸ್ಯ ಅತ್ರ ಪ್ರಯುಕ್ತಸ್ಯ ಅರ್ಥಾಂತರಮ್ ಆಹ -

ಮಮೇತಿ ।

ಪ್ರಕೃಷ್ಟತ್ವಮೇವ ಭೋಕ್ತೃತ್ವೇನ ಸ್ಪಷ್ಟಯತಿ -

ಜೀವಭೂತಾಮಿತಿ ।

ಪ್ರಕೃತ್ಯಂತರಾತ್ ಅಸ್ಯಾಃ ಪ್ರಕೃತೇಃ ಅವಾಂತರವಿಶೇಷಮ್ ಆಹ -

ಯಯೇತಿ ।

ನ ಹಿ ಜೀವರಹಿತಂ ಜಗದ್ ಧಾರಯಿತುಮ್ ಶಕ್ಯಮ್ ಇತ್ಯಾಶಯೇನ ಆಹ -

ಅಂತರಿತಿ

॥ ೫ ॥