శ్రీమద్భగవద్గీతాభాష్యమ్
ఆనన్దగిరిటీకా (గీతాభాష్య)
 
పుణ్యో గన్ధః పృథివ్యాం
తేజశ్చాస్మి విభావసౌ
జీవనం సర్వభూతేషు
తపశ్చాస్మి తపస్విషు ॥ ౯ ॥
పుణ్యః సురభిః గన్ధః పృథివ్యాం అహమ్ , తస్మిన్ మయి గన్ధభూతే పృథివీ ప్రోతాపుణ్యత్వం గన్ధస్య స్వభావత ఎవ పృథివ్యాం దర్శితమ్ అబాదిషు రసాదేః పుణ్యత్వోపలక్షణార్థమ్అపుణ్యత్వం తు గన్ధాదీనామ్ అవిద్యాధర్మాద్యపేక్షం సంసారిణాం భూతవిశేషసంసర్గనిమిత్తం భవతితేజశ్చ దీప్తిశ్చ అస్మి విభావసౌ అగ్నౌతథా జీవనం సర్వభూతేషు, యేన జీవన్తి సర్వాణి భూతాని తత్ జీవనమ్తపశ్చ అస్మి తపస్విషు, తస్మిన్ తపసి మయి తపస్వినః ప్రోతాః ॥ ౯ ॥
పుణ్యో గన్ధః పృథివ్యాం
తేజశ్చాస్మి విభావసౌ
జీవనం సర్వభూతేషు
తపశ్చాస్మి తపస్విషు ॥ ౯ ॥
పుణ్యః సురభిః గన్ధః పృథివ్యాం అహమ్ , తస్మిన్ మయి గన్ధభూతే పృథివీ ప్రోతాపుణ్యత్వం గన్ధస్య స్వభావత ఎవ పృథివ్యాం దర్శితమ్ అబాదిషు రసాదేః పుణ్యత్వోపలక్షణార్థమ్అపుణ్యత్వం తు గన్ధాదీనామ్ అవిద్యాధర్మాద్యపేక్షం సంసారిణాం భూతవిశేషసంసర్గనిమిత్తం భవతితేజశ్చ దీప్తిశ్చ అస్మి విభావసౌ అగ్నౌతథా జీవనం సర్వభూతేషు, యేన జీవన్తి సర్వాణి భూతాని తత్ జీవనమ్తపశ్చ అస్మి తపస్విషు, తస్మిన్ తపసి మయి తపస్వినః ప్రోతాః ॥ ౯ ॥

‘మయి సర్వమిదం ప్రోతమ్ ’ [భ.గీ.౭ - ౭] ఇత్యస్యైవ పరిమాణార్థం ప్రకారాన్తరమ్ ఆహ -

పుణ్య ఇతి ।

పృథివ్యాం పుణ్యశబ్దితో యః సురభిగన్ధః, సోఽహమస్మి, ఇత్యత్ర వాక్యార్థం కథయతి

తస్మిన్నితి ।

కథం పృథివ్యాం గన్ధస్య పుణ్యత్వమ్? తత్ర ఆహ-

పుణ్యత్వమితి ।

యత్తు పృథివ్యాం గన్ధస్య స్వాభావికం పుణ్యత్వం దర్శితం, తత్ అబాదిషు రసాదేరపి స్వాభావికపుణ్యత్వస్య ఉపలక్షణార్థం, ఇత్యాహ -

పృథివ్యామితి ।

ప్రథమోత్పన్నాః పఞ్చాపి గుణాః పుణ్యా ఎవ, సిద్ధాదిభిరేవ భోగ్యత్వాత్ , ఇతి భావః ।

కథం తర్హి గన్ధాదీనామ్ అపుణ్యత్వప్రతిభానమ్? తత్ర ఆహ -

అపుణ్యత్వం త్వితి ।

తదేవ స్ఫుటయతి -

సంసారిణామితి ।

గన్ధాదయః స్వకార్యైః భూతైః సహ పరిణమమానాః ప్రాణినాం పాపాదివశాత్ అపుణ్యాః సమ్పద్యన్తే, ఇత్యర్థః ।

యచ్చ అగ్నేః తేజః, తద్భూతే మయి ప్రోతః అగ్నిః, ఇత్యాహ -

తేజ ఇతి ।

జీవనభూతే చ మయి సర్వాణి భూతాని ప్రోతాని ఇత్యాహ -

తథేతి ।

జీవనశబ్దార్థం ఆహ -

యేనేతి ।

అన్నరసేన అమృతాఖ్యేన, ఇత్యర్థః ।

‘తపశ్చాస్మి’ ఇత్యాదేః తాత్పర్యార్థమ్ ఆహ -

తస్మిన్నితి ।

చిత్తైకాగ్ర్యమ్ అనాశకాది వా తపః, తదాత్మని ఈశ్వరే ప్రోతాః తపస్వినః, విశేషణాభావే విశిష్టస్య వస్తునః అభావాత్ , ఇత్యర్థః

॥ ౯ ॥