ஶ்ரீமத்³ப⁴க³வத்³கீ³தாபா⁴ஷ்யம்
த³ஶமோ(அ)த்⁴யாய:
பூர்வப்ருஷ்ட²ம்      உத்தரப்ருஷ்ட²ம்
ஆநந்த³கி³ரிடீகா (கீ³தாபா⁴ஷ்ய)
 
அத²வா ப³ஹுநைதேந கிம் ஜ்ஞாதேந தவார்ஜுந ।
விஷ்டப்⁴யாஹமித³ம் க்ருத்ஸ்நமேகாம்ஶேந ஸ்தி²தோ ஜக³த் ॥ 42 ॥
அத²வா ப³ஹுநா ஏதேந ஏவமாதி³நா கிம் ஜ்ஞாதேந தவ அர்ஜுந ஸ்யாத் ஸாவஶேஷேண । அஶேஷத: த்வம் உச்யமாநம் அர்த²ம் ஶ்ருணு — விஷ்டப்⁴ய விஶேஷத: ஸ்தம்ப⁴நம் த்³ருட⁴ம் க்ருத்வா இத³ம் க்ருத்ஸ்நம் ஜக³த் ஏகாம்ஶேந ஏகாவயவேந ஏகபாதே³ந, ஸர்வபூ⁴தஸ்வரூபேண இத்யேதத் ; ததா² ச மந்த்ரவர்ண: — ‘பாதோ³(அ)ஸ்ய விஶ்வா பூ⁴தாநி’ (ரு. 10 । 8 । 90 । 3) இதி ; ஸ்தி²த: அஹம் இதி ॥ 42 ॥
அத²வா ப³ஹுநைதேந கிம் ஜ்ஞாதேந தவார்ஜுந ।
விஷ்டப்⁴யாஹமித³ம் க்ருத்ஸ்நமேகாம்ஶேந ஸ்தி²தோ ஜக³த் ॥ 42 ॥
அத²வா ப³ஹுநா ஏதேந ஏவமாதி³நா கிம் ஜ்ஞாதேந தவ அர்ஜுந ஸ்யாத் ஸாவஶேஷேண । அஶேஷத: த்வம் உச்யமாநம் அர்த²ம் ஶ்ருணு — விஷ்டப்⁴ய விஶேஷத: ஸ்தம்ப⁴நம் த்³ருட⁴ம் க்ருத்வா இத³ம் க்ருத்ஸ்நம் ஜக³த் ஏகாம்ஶேந ஏகாவயவேந ஏகபாதே³ந, ஸர்வபூ⁴தஸ்வரூபேண இத்யேதத் ; ததா² ச மந்த்ரவர்ண: — ‘பாதோ³(அ)ஸ்ய விஶ்வா பூ⁴தாநி’ (ரு. 10 । 8 । 90 । 3) இதி ; ஸ்தி²த: அஹம் இதி ॥ 42 ॥

ஸர்வேஷாம் ஸுக³மத்வாய அவயவஶ: விபூ⁴திமுக்த்வா ப⁴க்தாநுக்³ரஹார்த²ம் ஸாகல்யேந தமாஹ -

அத²வேதி ।

பக்ஷாந்தரபரிக்³ரஹார்த²ம் அத²வேத்யுக்தம் । ப³ஹுதா⁴ விஸ்தீர்ணேந ஏதேந ஸம்ஜ்ஞாதேந ஸாவஶேஷேண தவ ஶக்தஸ்ய ந கிஞ்சித் ப²லம் ஸ்யாத் இத்யாஹ -

ப³ஹுநேதி ।

ந ஹி விபூ⁴திஷு உக்தாஸு ஜ்ஞாதாஸு ஸர்வம் ஜ்ஞாயதே காஸாஞ்சிதே³வ விபூ⁴தீநாம் உக்தத்வாத் இத்யர்த²: ।

தர்ஹி கேநோபதே³ஶேந அல்பாக்ஷரேண ஸர்வோ(அ)ர்தோ² ஜ்ஞாதும் ஶக்யதே । தத்ராஹ -

அஶேஷத இதி ।

விஶேஷத: ஸ்தம்ப⁴நம் வித⁴ரணம் ஸர்வபூ⁴தஸ்வரூபேண ஸர்வப்ரபஞ்சோபாதா³நஶக்த்யுபாதி⁴கேந ஏகேந பாதே³ந க்ருத்ஸ்நம் ஜக³த் வித்⁴ருத்ய ஸ்தி²தோ(அ)ஸ்மி இதி ஸம்ப³ந்த⁴: । தத்ரைவ ஶ்ருதிம் ப்ரமாணயதி -

ததா² சேதி ।

தத³நேந ப⁴க³வத: நாநாவிதா⁴: விபூ⁴தீ: த்⁴யேயத்வேந ஜ்ஞேயத்வேந ச உபதி³ஶ்யந்தே । ஸர்வப்ரபஞ்சாத்மகம் த்⁴யே ரூபம் த³ர்ஶயித்வா “த்ரிபாத³ஸ்யாம்ருதம் தி³வி“ இதி ப்ரபஞ்சாதி⁴கம் நிருபாதி⁴கம் தத்த்வம் உபதி³ஶதா பரிபூர்ணஸச்சிதா³நந்தை³கதாந: தத்பத³லக்ஷ்யோ(அ)ர்தோ² நிர்தா⁴ரித:

॥ 42 ॥

இதி ஶ்ரீமத்பரமஹம்ஸ - பரிவ்ரஜகாசார்ய - ஶ்ரீமச்சு²த்³தா⁴நந்த³பூஜ்யபாத³ஶிஷ்யாநந்த³ஜ்ஞாந - விரசிதே ஶ்ரீமத்³ப⁴க³வத்³கீ³தாஶாங்கரபா⁴ஷ்யவ்யாக்²யாநே த³ஶமோ(அ)த்⁴யாய: