ஶ்ரீமத்³ப⁴க³வத்³கீ³தாபா⁴ஷ்யம்
த்³வாத³ஶோ(அ)த்⁴யாய:
பூர்வப்ருஷ்ட²ம்      உத்தரப்ருஷ்ட²ம்
ஆநந்த³கி³ரிடீகா (கீ³தாபா⁴ஷ்ய)
 
ஶ்ரேயோ ஹி ஜ்ஞாநமப்⁴யாஸாஜ்ஜ்ஞாநாத்³த்⁴யாநம் விஶிஷ்யதே ।
த்⁴யாநாத்கர்மப²லத்யாக³ஸ்த்யாகா³ச்சா²ந்திரநந்தரம் ॥ 12 ॥
அஜ்ஞஸ்ய கர்மணி ப்ரவ்ருத்தஸ்ய பூர்வோபதி³ஷ்டோபாயாநுஷ்டா²நாஶக்தௌ ஸர்வகர்மணாம் ப²லத்யாக³: ஶ்ரேய:ஸாத⁴நம் உபதி³ஷ்டம் , ந ப்ரத²மமேவ । அதஶ்ச ‘ஶ்ரேயோ ஹி ஜ்ஞாநமப்⁴யாஸாத்’ இத்யுத்தரோத்தரவிஶிஷ்டத்வோபதே³ஶேந ஸர்வகர்மப²லத்யாக³: ஸ்தூயதே, ஸம்பந்நஸாத⁴நாநுஷ்டா²நாஶக்தௌ அநுஷ்டே²யத்வேந ஶ்ருதத்வாத் । கேந ஸாத⁴ர்ம்யேண ஸ்துதித்வம் ? ‘யதா³ ஸர்வே ப்ரமுச்யந்தே’ (க. உ. 2 । 3 । 14) இதி ஸர்வகாமப்ரஹாணாத் அம்ருதத்வம் உக்தம் ; தத் ப்ரஸித்³த⁴ம் । காமாஶ்ச ஸர்வே ஶ்ரௌதஸ்மார்தகர்மணாம் ப²லாநி । தத்த்யாகே³ ச விது³ஷ: த்⁴யாநநிஷ்ட²ஸ்ய அநந்தரைவ ஶாந்தி: இதி ஸர்வகாமத்யாக³ஸாமாந்யம் அஜ்ஞகர்மப²லத்யாக³ஸ்ய அஸ்தி இதி தத்ஸாமாந்யாத் ஸர்வகர்மப²லத்யாக³ஸ்துதி: இயம் ப்ரரோசநார்தா² । யதா² அக³ஸ்த்யேந ப்³ராஹ்மணேந ஸமுத்³ர: பீத: இதி இதா³நீந்தநா: அபி ப்³ராஹ்மணா: ப்³ராஹ்மணத்வஸாமாந்யாத் ஸ்தூயந்தே, ஏவம் கர்மப²லத்யாகா³த் கர்மயோக³ஸ்ய ஶ்ரேய:ஸாத⁴நத்வமபி⁴ஹிதம் ॥ 12 ॥
ஶ்ரேயோ ஹி ஜ்ஞாநமப்⁴யாஸாஜ்ஜ்ஞாநாத்³த்⁴யாநம் விஶிஷ்யதே ।
த்⁴யாநாத்கர்மப²லத்யாக³ஸ்த்யாகா³ச்சா²ந்திரநந்தரம் ॥ 12 ॥
அஜ்ஞஸ்ய கர்மணி ப்ரவ்ருத்தஸ்ய பூர்வோபதி³ஷ்டோபாயாநுஷ்டா²நாஶக்தௌ ஸர்வகர்மணாம் ப²லத்யாக³: ஶ்ரேய:ஸாத⁴நம் உபதி³ஷ்டம் , ந ப்ரத²மமேவ । அதஶ்ச ‘ஶ்ரேயோ ஹி ஜ்ஞாநமப்⁴யாஸாத்’ இத்யுத்தரோத்தரவிஶிஷ்டத்வோபதே³ஶேந ஸர்வகர்மப²லத்யாக³: ஸ்தூயதே, ஸம்பந்நஸாத⁴நாநுஷ்டா²நாஶக்தௌ அநுஷ்டே²யத்வேந ஶ்ருதத்வாத் । கேந ஸாத⁴ர்ம்யேண ஸ்துதித்வம் ? ‘யதா³ ஸர்வே ப்ரமுச்யந்தே’ (க. உ. 2 । 3 । 14) இதி ஸர்வகாமப்ரஹாணாத் அம்ருதத்வம் உக்தம் ; தத் ப்ரஸித்³த⁴ம் । காமாஶ்ச ஸர்வே ஶ்ரௌதஸ்மார்தகர்மணாம் ப²லாநி । தத்த்யாகே³ ச விது³ஷ: த்⁴யாநநிஷ்ட²ஸ்ய அநந்தரைவ ஶாந்தி: இதி ஸர்வகாமத்யாக³ஸாமாந்யம் அஜ்ஞகர்மப²லத்யாக³ஸ்ய அஸ்தி இதி தத்ஸாமாந்யாத் ஸர்வகர்மப²லத்யாக³ஸ்துதி: இயம் ப்ரரோசநார்தா² । யதா² அக³ஸ்த்யேந ப்³ராஹ்மணேந ஸமுத்³ர: பீத: இதி இதா³நீந்தநா: அபி ப்³ராஹ்மணா: ப்³ராஹ்மணத்வஸாமாந்யாத் ஸ்தூயந்தே, ஏவம் கர்மப²லத்யாகா³த் கர்மயோக³ஸ்ய ஶ்ரேய:ஸாத⁴நத்வமபி⁴ஹிதம் ॥ 12 ॥

நநு, கர்மப²லத்யாக³ஸ்ய ஸத்³ய: ஶாந்திகரத்வே, ஸம்யக்³தீ⁴ரேவ ததா² இதி ஶ்ருதிஸ்ம்ருதிப்ரஸித்³தி⁴: விருத்⁴யேத, தத்ர ஆஹ -

அஜ்ஞஸ்யேதி

தீ³ர்கே⁴ண காலேந ஆத³ரநைரந்தர்யாநுஷ்டி²தாத் த்⁴யாநாத் வஸ்துஸாக்ஷாத்காரத்³வாரா ஸம்ஸாரது³:கோ²பஶாந்தே: ததா²விதா⁴த் த்⁴யாநாத் த்யாக³ஸ்ய விஶிஷ்டத்வோக்தே: ததீ³யஸ்துதி: அத்ர இஷ்டா, இத்யாஹ -

அதஶ்சேதி ।

தத்ர ஹேதும் ஆஹ -

ஸம்பந்நேதி ।

ஸம்பந்நாநி ப்ராப்தாநி ஸாத⁴நாநி அக்ஷரோபாஸநாதீ³நி । தேஷாம் மத்⁴யே பூர்வபூர்வஸ்ய அநுஷ்டா²நாஶக்தௌ உத்தரோத்தரஸ்ய அநுஷ்டே²யத்வேந உபதே³ஶாது, த்யாகே³ ச உபதே³ஶபர்யவஸாநாத் , இத்யர்த²: ।

த்யாகே³ விஶிஷ்டத்வவசநஸ்ய கேந ஸாத⁴ர்ம்யேண தம் ப்ரதி ஸ்துதித்வம் ? இதி ப்ருச்ச²தி -

கேநேதி ।

உத்தரம் ஆஹ -

யதே³தி ।

அம்ருதத்வம் உக்தம் ‘அத² மர்த்யோ(அ)ம்ருதோ ப⁴வதி’ (ப்³ரு.உ. 4 - 4 - 7), (க. உ. 6 - 14, 15) இதி ஶேஷாத் , இதி ஶேஷ: ।

காமப்ரஹாணஸ்ய அம்ருதத்வார்த²த்வம் ‘அதா²காமயமாந:’ (ப்³ரு.உ. 4-4-6) இத்யாதா³வபி ஸித்³த⁴ம் , இத்யாஹ -

ததி³தி ।

காமத்யாக³ஸ்ய அம்ருதத்வஹேதுத்வே(அ)பி, கத²ம் கர்மப²லத்யாக³ஸ்ய தத்³தே⁴துத்வம் ? இத்யாஶங்க்ய ஆஹ -

காமாஶ்சேதி ।

கர்மப²லத்யாகா³தே³வ ஶாந்திஶ்சேத் , ஜ்ஞாநநிஷ்டா² உபேக்ஷிதா, இத்யாஶங்க்ய ஆஹ -

தத்த்யாகே³ சேதி ।

ததா²பி கத²ம் அஜ்ஞஸ்ய கர்மப²லத்யாக³ஸ்துதி:? இத்யாஶங்க்ய ஆஹ -

இதி ஸர்வேதி ।

வித்³யாவத: த்யாக³வத் , அவித்³வத்த்யாக³ஸ்யாபி த்யாக³த்வாவிஶேஷாத் விஶிஷ்டத்வோக்தி: யுக்தா, இதி ஸ்துதிம் உபஸம்ஹரதி -

இதி தத்ஸாமாந்யாதி³தி ।

கிமர்தா² ஸ்துதி:? இத்யாஶங்க்ய, த்யாகே³ ரூசிம் உத்பாத்³ய ப்ரவர்தயிதும் இத்யாஹ -

ப்ரரோசநார்தே²தி ।

த்யாக³ஸ்துதிம் த்³ருஷ்டாந்தேந ஸ்பஷ்டயதி -

யதே²தி ।

ப²லத்யாக³: ஶ்ரேயோஹேதுஶ்சேத் , கர்மத்யாகா³த³பி ப²லத்யாக³ஸித்³தே⁴:, அலம் கர்மாநுஷ்டா²நேந: இத்யாஶங்க்ய ஆஹ -

ஏவம் கர்மேதி ।

ப²லாபி⁴லாஷம் த்யக்த்வா கர்மாநுஷ்டா²நஸ்ய அர்பிதஸ்ய ஈஶ்வரே, ஶ்ரேயோஹேதுதயா விவக்ஷிதத்வாத் ந அநுஷ்டா²நாநர்த²க்யம் , இத்யர்த²:

॥ 12 ॥