ஶ்ரீமத்³ப⁴க³வத்³கீ³தாபா⁴ஷ்யம்
த்ரயோத³ஶோ(அ)த்⁴யாய:
பூர்வப்ருஷ்ட²ம்      உத்தரப்ருஷ்ட²ம்
ஆநந்த³கி³ரிடீகா (கீ³தாபா⁴ஷ்ய)
 
க்ஷேத்ரஜ்ஞம் சாபி மாம் வித்³தி⁴ ஸர்வக்ஷேத்ரேஷு பா⁴ரத ।
க்ஷேத்ரக்ஷேத்ரஜ்ஞயோர்ஜ்ஞாநம் யத்தஜ்ஜ்ஞாநம் மதம் மம ॥ 2 ॥
தஸ்மாத் அவித்³யாமாத்ரம் ஸம்ஸார: யதா²த்³ருஷ்டவிஷய: ஏவ । ந க்ஷேத்ரஜ்ஞஸ்ய கேவலஸ்ய அவித்³யா தத்கார்யம் ச । ந ச மித்²யாஜ்ஞாநம் பரமார்த²வஸ்து தூ³ஷயிதும் ஸமர்த²ம் । ந ஹி ஊஷரதே³ஶம் ஸ்நேஹேந பங்கீகர்தும் ஶக்நோதி மரீச்யுத³கம் । ததா² அவித்³யா க்ஷேத்ரஜ்ஞஸ்ய ந கிஞ்சித் கர்தும் ஶக்நோதி । அதஶ்சேத³முக்தம் — ‘க்ஷேத்ரஜ்ஞம் சாபி மாம் வித்³தி⁴’ (ப⁴. கீ³. 13 । 2), ‘அஜ்ஞாநேநாவ்ருதம் ஜ்ஞாநம்’ (ப⁴. கீ³. 5 । 15) இதி ச ॥
க்ஷேத்ரஜ்ஞம் சாபி மாம் வித்³தி⁴ ஸர்வக்ஷேத்ரேஷு பா⁴ரத ।
க்ஷேத்ரக்ஷேத்ரஜ்ஞயோர்ஜ்ஞாநம் யத்தஜ்ஜ்ஞாநம் மதம் மம ॥ 2 ॥
தஸ்மாத் அவித்³யாமாத்ரம் ஸம்ஸார: யதா²த்³ருஷ்டவிஷய: ஏவ । ந க்ஷேத்ரஜ்ஞஸ்ய கேவலஸ்ய அவித்³யா தத்கார்யம் ச । ந ச மித்²யாஜ்ஞாநம் பரமார்த²வஸ்து தூ³ஷயிதும் ஸமர்த²ம் । ந ஹி ஊஷரதே³ஶம் ஸ்நேஹேந பங்கீகர்தும் ஶக்நோதி மரீச்யுத³கம் । ததா² அவித்³யா க்ஷேத்ரஜ்ஞஸ்ய ந கிஞ்சித் கர்தும் ஶக்நோதி । அதஶ்சேத³முக்தம் — ‘க்ஷேத்ரஜ்ஞம் சாபி மாம் வித்³தி⁴’ (ப⁴. கீ³. 13 । 2), ‘அஜ்ஞாநேநாவ்ருதம் ஜ்ஞாநம்’ (ப⁴. கீ³. 5 । 15) இதி ச ॥

ப்ரவ்ருத்தே: அஜ்ஞாநஜத்வே விதி⁴நிஷேதா⁴தீ⁴ந வ்ருத்திநிவ்ருத்த்யாத்மக ஸந்த⁴ம்ய அவித்³யாமாத்ரத்வாத் அவித்³வத்³விஷயத்வம் ஶாஸ்த்ரஸ்ய ஸித்³த⁴ம் , இதி ப²லிதம் ஆஹ -

தஸ்மாதி³தி ।

த்³ருஷ்டமேவ அநுமரந் அவித்³வாந் , யதா²த்³ருஷ்ட: ; தத்³விஷய: - ததா³ஶ்ரய: ஸம்ஸார:, ததா² ச ப்ரவ்ருத்திநிவ்ருத்த்யாத்மகஸம்ஸாரஸ்ய அவித்³வத்³விஷயத்வாத் தத்³தே⁴துவிதி⁴ஶாஸ்ரஸ்யாபி தத்³விஷயத்வாம் , இத்யர்த²: ।

நநு, அவித்³யா க்ஷேத்ரஜ்ஞம் ஆஶ்ரயந்தீ ஸ்வகார்யம் ஸம்ஸாரமபி தஸ்மிந் ஆத⁴த்தே, தேந தஸ்யைவ ஶாஸ்ராத்⁴ரிகாரித்வம் ; நேத்யாஹ -

நேதி ।

அவித்³யாதே³: ஶுத்³கே⁴ க்ஷேத்ரஜ்ஞே வஸ்துத: அஸம்ப³ந்தே⁴(அ)பி, தஸ்மிந் ஆரோபிதம் தமேவ து³:கீ²கரோதி, இதி, அத்ராஹ -

ந சேதி ।

ததே³வ த்³ருஷ்டாந்தேந ஸ்பஷ்டயதி -

ந ஹீதி ।

க்ஷேத்ரஜ்ஞஸ்ய வஸ்துத: அவித்³யா(அ)ஸம்ப³ந்தே⁴ ப⁴க³வவ்ருசோ(அ)பி த்³யோதகம் , இத்யாஹ -

அத இதி ।

க்ஷேத்ரஜ்ஞேஶ்வரயோ: ஐக்யே கிமிதி அஸௌ ஆத்மாநம் அஹமிதி பு³த்⁴யமாநோ(அ)பி ஸ்வஸ்ய ஈஶ்வரத்வம் ஈஶ்வரோ(அ)ஸ்மி இதி ந பு³த்⁴யதே, தத்ராஹ -

அஜ்ஞாநேநேதி ।