ஶ்ரீமத்³ப⁴க³வத்³கீ³தாபா⁴ஷ்யம்
ஆநந்த³கி³ரிடீகா (கீ³தாபா⁴ஷ்ய)
 
க்ஷேத்ரஜ்ஞம் சாபி மாம் வித்³தி⁴ ஸர்வக்ஷேத்ரேஷு பா⁴ரத
க்ஷேத்ரக்ஷேத்ரஜ்ஞயோர்ஜ்ஞாநம் யத்தஜ்ஜ்ஞாநம் மதம் மம ॥ 2 ॥
அத² கிமித³ம் ஸம்ஸாரிணாமிவஅஹமேவம்’ ‘மமைவேத³ம்இதி பண்டி³தாநாமபி ? ஶ்ருணு ; இத³ம் தத் பாண்டி³த்யம் , யத் க்ஷேத்ரே ஏவ ஆத்மத³ர்ஶநம்யதி³ புந: க்ஷேத்ரஜ்ஞம் அவிக்ரியம் பஶ்யேயு:, தத: போ⁴க³ம் கர்ம வா ஆகாங்க்ஷேயு:மம ஸ்யாத்இதிவிக்ரியை போ⁴க³கர்மணீஅத² ஏவம் ஸதி, ப²லார்தி²த்வாத் அவித்³வாந் ப்ரவர்ததேவிது³ஷ: புந: அவிக்ரியாத்மத³ர்ஶிந: ப²லார்தி²த்வாபா⁴வாத் ப்ரவ்ருத்த்யநுபபத்தௌ கார்யகரணஸங்கா⁴தவ்யாபாரோபரமே நிவ்ருத்தி: உபசர்யதே
க்ஷேத்ரஜ்ஞம் சாபி மாம் வித்³தி⁴ ஸர்வக்ஷேத்ரேஷு பா⁴ரத
க்ஷேத்ரக்ஷேத்ரஜ்ஞயோர்ஜ்ஞாநம் யத்தஜ்ஜ்ஞாநம் மதம் மம ॥ 2 ॥
அத² கிமித³ம் ஸம்ஸாரிணாமிவஅஹமேவம்’ ‘மமைவேத³ம்இதி பண்டி³தாநாமபி ? ஶ்ருணு ; இத³ம் தத் பாண்டி³த்யம் , யத் க்ஷேத்ரே ஏவ ஆத்மத³ர்ஶநம்யதி³ புந: க்ஷேத்ரஜ்ஞம் அவிக்ரியம் பஶ்யேயு:, தத: போ⁴க³ம் கர்ம வா ஆகாங்க்ஷேயு:மம ஸ்யாத்இதிவிக்ரியை போ⁴க³கர்மணீஅத² ஏவம் ஸதி, ப²லார்தி²த்வாத் அவித்³வாந் ப்ரவர்ததேவிது³ஷ: புந: அவிக்ரியாத்மத³ர்ஶிந: ப²லார்தி²த்வாபா⁴வாத் ப்ரவ்ருத்த்யநுபபத்தௌ கார்யகரணஸங்கா⁴தவ்யாபாரோபரமே நிவ்ருத்தி: உபசர்யதே

ஆரமநோ வஸ்துத: ஸம்ஸாராஸம்ஸ்பர்ஶே வித்³வத³நுப⁴வவிரோத⁴: ஸ்யாத் , இதி, சோத³யதி -

அதே²தி ।

ஏவமிதி - ஆபி⁴ஜாத்யாதி³வைஶிஷ்ட்யம் உக்தம் । இத³மா க்ஷேத்ரகலத்ராதி³ । பண்டி³தாநாமபி ப்ரதீலம் ஸம்ஸாரித்வம் இதி ஶேஷ: ।

கிம் பாண்டி³த்யம் தே³ஹாதௌ³ ஆத்மத³ர்ஶநம் ? கிம் வா கூடஸ்தா²த்மத்³ருஷ்டி:? ஆஹோ ஸம்ஸாரித்வாதி³தீ⁴:? இதி விகல்ப்ய ஆத்³யம் நிராகுர்வந் ஆஹ -

ஶ்ர்ருண்விதி ।

தச்ச வஸ்துத: அஸம்ஸாரித்வாவிரோதி⁴ । ப்ராதிபா⁴ஸிகம் து ஸம்ஸாரித்வம் இஷ்டம் , இதி ஶேஷ: ।

த்³விதீயம் தூ³ஷயதி -

யதீ³தி ।

ந ஹி கூடஸ்தா²த்மவிஷயம் ஸம்ஸாரித்வம் ப்ரதீயதே, யேந வஸ்துத: அஸம்ஸாரித்வாம் விருத்⁴யேத ; கூடஸ்தா²த்மதீ⁴விருத்³தா⁴யா: ஸம்ஸாரித்வபு³த்³தே⁴: அநவகாஶித்வாத் , இத்யர்த²: ।

ஆத்மாநம் அக்ரியம் பஶ்யதோ(அ)பி குதோ போ⁴க³கர்மணீ ந ஸ்யாதாம் ? இத்யாஶங்க்ய, ஆஹ -

விக்ரியேதி ।

அவிக்ரியாத்மபு³த்³தே⁴: போ⁴க³கர்மகாங்க்ஷயோ: அபா⁴வே, கஸ்ய ஶாஸ்த்ரே ப்ரவ்ருத்தி:, இத்யாஶங்க்ய ஆஹ -

அதே²தி ।

ப²லார்தி²த்வாபா⁴வாத் விது³ஷ: ந கர்மணி ப்ரவ்ருத்தி: இத்யேவம் ஸ்தி²தே ஸதி அநந்தரம் அவித்³வாந் ப²லார்தி²த்வாத் தது³பாயே கர்மணி ப்ரவர்த்ததே ஶாஸ்த்ராதி⁴காரீ, இத்யர்த²: ।

விது³ஷ: வைத⁴ப்ரவ்ருத்த்யபா⁴வே(அ)பி நிஷேதா⁴தீ⁴நநிவ்ருத்தேரபி து³ர்வசத்வாத் தஸ்ய நிவ்ருத்திநிஷ்ட²த்வாஸித்³தி⁴:, இத்யாஶங்க்ய, ஆஹ -

விது³ஷ இதி ।