ಮಾತ್ರಪದಸ್ಯ ವ್ಯಾವರ್ತ್ಯ ಮಾನಯುಕ್ತ್ಯಾಖ್ಯಮ್ ಅವಷ್ಟಂಭಾಂತರಮ್ ಇತಿ ವಕ್ತುಂ ಕೇವಲಪದಮ್ । ಯಯಾ ಅವಿದ್ಯಯಾ ವಿರುದ್ಧಮಪಿ ನಿರ್ವೋಢುಂ ಶಕ್ಯತೇ, ತಸ್ಯಾಃ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಾಭಾವಾತ್ ಚಿತಃ ಅನ್ಯಸ್ಯ ಅವಿದ್ಯಮಾನತ್ವೇನ ಅತದಾಶ್ರಯತ್ವಾತ್ , -ತಸ್ಯಾಃ ವಿದ್ಯಾಸ್ವಭಾವತಯಾ ತದಾಶ್ರಯತ್ವವ್ಯಾಘಾತಾತ್ , ಆಶ್ರಯಜಿಜ್ಞಾಸಯಾ ಪೃಚ್ಛತಿ -
ಅತ್ರಾಹೇತಿ ।
ಆಶ್ರಯಮಾತ್ರಂ ಪೃಚ್ಛ್ಯತೇ? ತದ್ವಿಶೇಷೋ ವಾ? ಪ್ರಥಮೇ, ಪ್ರಶ್ನಸ್ಯ ಅನವಕಾಶತ್ವಂ ಮತ್ವಾ ಆಹ -
ಯಸ್ಯೇತಿ ।
ಅವಿದ್ಯಾ ದೃಶ್ಯಾ? ಅದೃಶ್ಯಾ ವಾ? ದೃಶ್ಯತ್ವೇ, ಪಾರತಂತ್ರ್ಯಾತ್ ಕಿಂಚಿನ್ನಿಷ್ಠತ್ವೇನೈವ ತದೂದೃಷ್ಟೇಃ ನ ಆಶ್ರಯಮಾತ್ರಂ ಪ್ರಷ್ಟವ್ಯಮ್ , ಅದೃಶ್ಯತ್ವೇ ವಾ, ಅಪ್ರಕಾಶತ್ವಾದ್ ಅಸಿದ್ಧಿರೇವ ಸ್ಯಾತ್ , ಇತ್ಯರ್ಥಃ ।
ದ್ವೀತೀಯಮ್ ಆಲಂಬತೇ -
ಕಸ್ಯೇತಿ ।
ಅವಿದ್ಯಾಯಾಃ ದೃಶ್ಯಮಾನತ್ವಾತ್ ಆಶ್ರಯವಿಶೇಷಸ್ಯ ಆತ್ಮನೋಽಪಿ ಸ್ವಾನುಭವಸಿದ್ಧತ್ವಾತ್ ಪ್ರಶ್ನಸ್ಯ ನಿರವಕಾಶತಾ, ಇತಿ ಉತ್ತರಮ್ ಆಹ -
ಅತ್ರೇತಿ ।
ಪ್ರಶ್ನಾನರ್ಥಕ್ಯಂ ಪ್ರಶ್ನದ್ವಾರಾ ಸ್ಫೋರಯತಿ -
ಕಥಮಿತ್ಯಾದಿನಾ ।
ತಥಾಪಿ ಕಥಂ ಪ್ರಶ್ನಾಸಿದ್ಧಿಃ? ತತ್ರಾಹ -
ನ ಚೇತಿ ।
ತದೇವ ದೃಷ್ಟಾಂತೇನ ಸ್ಪಷ್ಟಯತಿ -
ನಹೀತಿ ।
ದೃಷ್ಟಾಂತದಾರ್ಷ್ಟಾಂತಿಕಯೋಃ ವೈಷಮ್ಯಂ ಚೋದಯತಿ -
ನನ್ವಿತಿ ।
ಅಜ್ಞಾನಾಶ್ರಯಸ್ಯ ಪರೋಕ್ಷತ್ವೇಽಪಿ ಪ್ರಶ್ನನೈರರ್ಥಕ್ಯಮ್ , ಇ್ತ್ಯಾಹ -
ಅಪ್ರತ್ಯಕ್ಷೇಣೇತಿ ।
ಅವಿದ್ಯಾವತಃ ಅಪ್ರತ್ಯಕ್ಷತ್ವೇಽಪಿ ತೇನ ಅವಿದ್ಯಾಸಂಬಂಧೇ ಸಿದ್ಧೇಪ್ರಷ್ಟುಃ ತವ ಪ್ರಶ್ನಾನರ್ಥಕ್ಯಸಮಾಧಿಃ ನ ಕಶ್ಚಿತ್ , ಇತ್ಯರ್ಥಃ ।
ಅಬುದ್ಧಪರಾಭಿಸಂಧಿಃ ಶಂಕತೇ -
ಅವಿದ್ಯಾಯಾ ಇತಿ ।
ಅವಿದ್ಯಾವತಃ ತತ್ಪರಿಹಾರಾತ್ ನ ಅನ್ಯೇನ ಪ್ರಯತಿತವ್ಯಮ್ , ಇತ್ಯಾಹ -
ಯಸ್ಯೇತಿ ।
ಮಮೈವ ಅವಿದ್ಯಾವತ್ವಾತ್ ತತ್ಪರಿಹಾರೇ ಮಯಾ ಪ್ರಯತಿತವ್ಯಮ್ , ಇತಿ ಶಹ್ಕತೇ -
ನನ್ವಿತಿ ।
ತರ್ಹಿ ಪ್ರಶ್ನಾನರ್ಥಕ್ಯಮ್ , ಇತಿ ಸಿದ್ಧಿಾಂತೀ ಸ್ವಾಭಿಸಂಧಿಮ್ ಆಹ -
ಜಾನಾಸೀತಿ ।
ಆತ್ಮಾನಮ್ ಅವಿದ್ಯಾವಂತಂ ಜಾನನ್ನಪಿ ತದ್ಬಿಷಯಾಧ್ಯಕ್ಷಾಭಾವತ್ ಪೃಚ್ಛಾಮಿ, ಇತಿ ಶಂಕತೇ -
ಜಾನಾಮೀತಿ ।
ಅವಿದ್ಯಾವತಃ ಅಪ್ರತ್ಯಕ್ಷತ್ವಂ ವದತಾ - ತಸ್ಯ ‘ಅಹಮವಿದ್ಯಾವಾನ್ ‘ ಅವಿದ್ಯಾಕಾರ್ಯಾವತ್ತ್ವಾತ್ , ವ್ಯತಿರೇಕೇಣ ಮುಕ್ತಾತ್ಮವತ, ಇತಿ ಅನುಮೇಯತ್ವಂ ಇಷ್ಟಮ್ , ಇತಿ ಅಭ್ಯುಪೇತ್ಯ ದೂಷಯತಿ -
ಅನುಮಾನೇನೇತಿ ।
ಆತ್ಮನಃ ಅವಿದ್ಯಾಸಂಬಂಧಗ್ರಹೇ ಕಾ ಅನುಪಪತ್ತಿಃ? ಇತಿ ಆಶಂಕ್ಯ, ಜ್ಞಾತೈವ ಆತ್ಮಾ ಸ್ವಸ್ಯ ಅವಿದ್ಯಾಸಂಬಂಧಂ ಬುಧ್ಯತೇ? ಅನ್ಯೋ ವಾ ಜ್ಞಾತಾ? ಇತಿ ವಿಕಲ್ಪ್ಯ, ಆದ್ಯಂ ದೂಷಯತಿ -
ನ ಹೀತಿ ।
ತತ್ಕಾಲೇ ಸ್ವಸ್ಯ ಅವಿದ್ಯಾಂ ಪ್ರತಿ ಜ್ಞಾತೃತ್ವಾವಸ್ಥಾಯಾಮ್ , ಇತಿ ಯಾವತ್ ।
ಅವಿದ್ಯಾಂ ವಿಷಯತ್ವೇನ ಗೃಹೇತ್ವಾ ತಜ್ಜ್ಞಾತೃತ್ವೇನೈವ ಉಪಯುಕ್ತಸ್ಯ ಆತ್ಮನಃ ತಸ್ಯಾಃ ಸ್ವಾತ್ಮನಿ ಕುತಃ ಸಂಬಂಧಜ್ಞಾತೃತ್ವಮ್ ? ಏಕಸ್ಯ ಕರ್ಮಕರ್ತೃತ್ವವಿರೋಧಾತ್ , ಇತ್ಯಾಹ -
ಅವಿದ್ಯಾಯಾ ಇತಿ ।
ದೀತೀಯಂ ನಿರಸ್ಯತಿ -
ನ ಚೇತಿ ।
ಯೋ ಗ್ರಹೀತಾ, ಸ ನ ಸಂಭವತಿ, ಇತಿ ಸಂಬಂಧಃ । ತದ್ವಿಷಯಮಿತಿ । ಜ್ಞಾತುಃ ಅವಿದ್ಯಾಯಾಶ್ಚ ಸಂಬಂಧಃ ತಚ್ಛಬ್ದಾರ್ಥಃ ।
ಅನವಸ್ಥಾಮೇವ ಪ್ರಪಂಚಯತಿ -
ಯದೀತಿ ।
ಆತ್ಮನಃ ಸ್ವಪರಜ್ಞೇಯತ್ವಾಯೋಗಾತ್ ತಸ್ಮಿನ್ ಅವಿದ್ಯಾಸಂಬಂಧಸ್ಯ ಅಪ್ರಾಮಾಣಿಕತ್ವಾತ್ ನಿತ್ಯಾನುಭವಗಮ್ಯತ್ವೇ ಸ್ಥಿತೇ, ಫಲಿತಂ ಆಹ -
ಯದಿ ಪುನರಿತಿ ।
ಯದಾ ಚ ಏವಂ, ತದಾ ಇತ್ಯಧ್ಯಾಹಾರ್ಯಮ್ ।