ಕ್ಷೇತ್ರಾದಿಯಾಥಾತ್ಮ್ಯಸ್ತುತ್ಯಾ ಪ್ರಲೋಭಿತಾಯ, ಕಿಂ ತತ್ ? ಇತಿ ಜಿಜ್ಞಾಸವೇ ಯಥೋದ್ದೇಶಂ ಕ್ಷೇತ್ರಂ ನಿರ್ದಿಶತಿ ಸ್ತುತ್ಯೇತಿ ಮಹತ್ವೇ ಹೇತುಮಾಹ-

ಸರ್ವೇತಿ ।

ಭೂತಶಬ್ದೇನ ಸ್ಥೂಲಾನಾಮಪಿ ವಿಶೇಷಾಭಾವಾತ್ ಗ್ರಹೇ ಕಾ ಹಾನಿಃ? ಇತ್ಯಾಶಂಕ್ಯ, ಆಹ -

ಸ್ಥೂಲಾನೀತಿ ।

ಅಹಂಕಾರಃ - ಅಹಂಪ್ರತ್ಯಯಲಕ್ಷಣ ಇತಿ ಸಂಬಂಧಃ ।

ಭೂತಾನಾಂ ಪ್ರತೀತಿಕತ್ವೇನ ಅಭಿಮಾನಮಾತ್ರಾತ್ಮತ್ವಂ ಮತ್ವಾ ಅಹಂಕಾರಂ, ವಿಶಿನಷ್ಟಿ -

ಮಹಾಭೂತೇತಿ ।

‘ಮಹತಃ ಪರಮ್ ‘ ಇತ್ಯಾದೌ ಪ್ರಸಿದ್ಧಂ ಮಹಚ್ಛಬ್ದಾರ್ಥಮ್ ಅಹಂಕಾರಹೇತುಮಾಹ -

ಅಹಂಕಾರೇತಿ ।

ಈಶ್ವರಶಕ್ತಿಃ ಇತ್ಯುಕ್ತೇ ಚೈತನ್ಯಮಪಿ ಶಂಕ್ಯೇತ, ತದರ್ಯಮಾಹ -

ಮಮೇತಿ ।

ಅವಧಾರಣರೂಪಮ್ ಅರ್ಥಮೇವ ಸ್ಫುಟಯತಿ -

ಏತಾವತ್ಯೇವೇತಿ ।

ಪಂಚತನ್ಮಾತ್ರಾಣಿ ಅಹಂಕಾರಃ ಮಹತ್ ಅವ್ಯಾಕೃತಮ್ ಇತಿ ಅಷ್ಟಧಾ ಭಿನ್ನತ್ವಮ್ । ಮೂಲಪ್ರಕೃತ್ಯಾ ಸಹ ತನ್ಮಾತ್ರಾದಿಭೇದಾನಾಂ ಸಮುಚ್ಚಯಃ ಚಕಾರಾರ್ಥಃ ।

ದಶ ಇಂದ್ರಿಯಾಣ್ಯೇವ ವಿಭಜ್ಯ ವ್ಯುತ್ಪಾದಯತಿ -

ಶ್ರೋತ್ರೇತ್ಯಾದಿನಾ ।

ತದೇವ ಪ್ರಶ್ನದ್ವಾರಾ ಸ್ಫುಟಯತಿ -

ಕಿಂತದಿತಿ ।

ಶಬ್ದಾದಿವಿಷಯಶಬ್ದೇನ ಸ್ಥೂಲಾನಿ ಭೂತಾನಿ ಗೃಹ್ಯಂತೇ ।

ಉಕ್ತೇಷು ತನ್ಮಾತ್ರಾದಿಷು ತಂತ್ರಾಂತರೀಯಸಂಮತಿಮಾಹ -

ತಾನೀತಿ ।

‘ಮೂಲಪ್ರಕೃತಿರವಿಕೃತಿಃ ಮಹದಾದ್ಯಾಃ ಪ್ರಕೃತಿವಿಕೃತಯಃ ಸಪ್ತ । ಷೋಡಶಕಶ್ಚ ವಿಕಾರಃ’ ಇತಿ ಪಠಂತಿ

॥ ೫ ॥